Mutaxassisligi bo’yicha jiyanberdiev merojiddinning nogironligi bo‘lgan bolalarni ijtimoiylashtirishning intеgrativ mеxanizmlari mavzusidagi

Tadqiqotda quyidagi usullar qo‘llanildi:
I. So‘rov - suhbat
Maqsad: xulq-atvorning axloqiy me'yorlari haqidagi bilimlarni aniqlash
Bolalar quyidagi savollarga javob berishlari kerak:
1) Sizningcha, Dilshod unga nima dedi?
2) Bolaning qaysi harakatlari sizga yoqmadi?
3) Uning o‘rnida nima qilgan bo‘lardingiz?
Bilim besh balli shkala bo‘yicha baholandi:
- barcha to‘g‘ri vaziyatlar uchun - a'lo;
- 3 yoki undan ortiq holatlar uchun - yaxshi;
- 2 ta holat uchun - qoniqarli;
- 1 holat uchun - yomon.
Suhbat davomida bolalardan ertakni tinglash va bolalar bog‘chasiga boradigan bola Dilshodning xatti-harakatlarida xatolarni topish taklif qilindi. Hikoyada 5 ta holat mavjud. Hikoyani tinglagandan so‘ng, bola eksperimentator bilan birgalikda hikoyadagi vaziyatlarni aniqlaydi va Dilshodning xatti-harakatlaridagi xatolarni mustaqil ravishda aniqlaydi.
II. Kuzatuv
Maqsad: axloqiy xulq-atvor normalarini shakllantirish darajasini aniqlash.
Tadqiqotning ushbu bosqichida bolalarning haqiqiy vaziyatdagi harakatlari kuzatildi, ya'ni. bolalarning harakatlari bir necha kun davomida tashqaridan kuzatildi va guruh o‘qituvchisi bevosita yordam berdi. Xulq-atvorning axloqiy me'yorlarini shakllantirish darajasi quyidagicha belgilandi:
Birinchi daraja - xulq-atvorning barqaror odati shakllangan
Ikkinchi daraja - odatlar shakllanadi, lekin barqaror emas
Uchinchi daraja - odatlarni shakllantirish bosqichi.
To‘rtinchi daraja - odatlar shakllanmaydi
III. Bolalarning kommunikativ qobiliyatlari darajasi ikki jihatdan aniqlandi: tengdoshlar bilan o‘zaro ta'sir va muloqot sodir bo‘ladigan vaziyatning o‘ziga xosligini tushunish kuzatish usuli bilan aniqlandi, bunda baholash mezonlari: izolyatsiya - 1 ball, aloqasiz - 2 ball. va ochiqko‘ngil - 3 ball. Aloqa darajasini baholash: yuqori daraja - 3 ball; o‘rtacha daraja 2-3 ball, past daraja 1-2 ball. Diagnostika usullari bolaning boshqa odamlarning (kattalar va tengdoshlarning) turli xil vaziyatlarda muloqot va o‘zaro ta'sir qilish holatlari, shuningdek, munosabatlarni adekvat ifodalash usullari to‘g‘risidagi g‘oyalari rivojlanish darajasini aniqladi