N. A. Egamberdieva n. A. E g a m b e r d ie V a
Download 6,16 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- O ybuyirqal’adan
|
K o‘zaIiqir qal’asi mil.avv. VI-IV asrlarga oid yodgorlik bo‘lib, u
Amudaryoning chap sohilida qadimgi Xorazm hududida joylashgan. Yodgorlik 1938 yilda S.P.Tolstov rahbarligidagi Xorazm arxeologik ekspeditsiyasi tomonidan topilgan. Umumiy maydoni 25 ga dan ortiq. YoMaksimon, burj va shinaklari boMgan mustahkam m udofaa devoriga ega boMgan. Ko‘zaliqirda stansionar arxeologik tadqiqotlar 1953 yilda boshlanib, XX asrning 80-yillarigacha davom etgan. Yodgorlikni dastlab tadqiq qilganda, yoMaksimon mudofaa devori ning janubiy ichki qismidan madaniy qatlam topilgan va uni arxeologlar, aholining yashash joylari deb taxmin qilganlar. Q al’aning markaziy qismi tekislik boMib, hech qanday madaniy izlar topilmagan. Shuning uchun S.P.Tolstov qal’ani «devorlari ichida odam yashay- digan qal’a» sifatida ta’riflagan. Lekin XX asrning 70-80 yillarda olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida qal’aning sharqiy tomonida temirchilik ustaxonasi, markaziy qismidan 1 ga maydonni egallagan saroy qoldiqlari topilgan. Saroydan 20dan ortiq xonalar, q al’aning shimoliy qismidan o ‘ziga xos 3 minorali bino topilgan. Shuningdek, bu erdan sopol buyumlar, diniy e’tiqod bilan bogMiq bino va buyumlar 99 ham topilgan. Arxeologlar uni qadimgi xorasm iylam ing ilk shahri deb baholaydilar. O ybuyirqal’adan eng qadimgi yozuv namunasi topilgan. U xum sirtiga yozilgan boMib, unda xumning sig‘imi ko‘rsatilgan. Oybuyir- qal’a Q oraqalpog‘istondagi Shumanay qishlog‘idan 41 km shimoli- g ‘arbda joylashgan. Halq uni Djam pikqal’a deb ataydi. Yodgorlik dastlab 1946 yilda Xorazm ekspeditsiyasi tom onidan ro‘yxatga olingan. XX asrning 70-80 yillarida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida uning m il.avv.V asrlarga oid madaniy qatlamlari topildi. Q al’aning um um iy maydoni 10 ga. Burjlar bilan mustahkamlangan mudofaa devoriga ega boMgan. Tadqiqotlar natijasida, uning 3 bosqichi aniqlangan: 1. mil.avv. V-II1 asrlarning oxiri, 2. Mil. I- IV asrlar., 3. Mil. IX-XI asrlar. Yodgorlikning quyi qatlam idan bir metr balandlikdagi 3 ta xum topildi. Ularda suyuq va sochiluvchan narsalarni saqlashgan. Xumlar- ning har birida yozuv bor, ularni sug‘dshunos olim V.A.Liviuic o'qigan. Oramiy yozuvi asosida shakllangan ilk Xorazm yozuvi ekanligini aniqladi. Download 6,16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|