N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

10.6- rasm. Tomyopma bloklarini konveyerdan o‘rnatkichga uzatish sxemasi: 
a – yiriklashtirilgan blokni konveyerdan pastki o‘rnatkichga uzatish; b – blokni stroplarga 
ilish; 1 – tayyor tomyopma blok montaj zonasiga uzatishdan oldin; 2 – blokni o‘rnatkichga 
ko‘chirib o‘tkazish; 3 – blokni prolyot bo‘ylab o‘rnatish joyiga uzatish. 

Bloklarni konveyer aravachasidan ko‘tarish balkali tirgakli-traversa

yordamida kran bilan amalga oshiriladi. Blok ikki tarmoqli stroplar bilan
boshmoqlardan ilinadi, boshmoqlar stropilaosti fermasini yuqoridagi belbog‘iga
boltlar bilan mahkamlangan bo‘ladi (10.6-rasm). To‘liq tayyor tomyopmasi
bloklarini montajini asosiy sxemalarini tushuntiramiz.
1. Tomyopma bloklari konveyerda yiriklashtirilib, konveyer relslari
bo‘ylab montaj qilinadigan oraliqqa uzatiladi. Aravachadan blok montaj krani
bilan ko‘tariladi, o‘rnatkichga ko‘chirilib urnashtiriladi, o‘rnatkich kranosti
to‘sinlaridagi temir yo‘l bo‘ylab xarakatlanib o‘rnatish joyiga keladi va
ustunning tayanch maydonchalariga o‘rnatiladi (10.7-rasm). Blok loyihaviy
holatiga o‘rnatkichning domkrat uskunalari yordamida tushiriladi.
O‘rnatkich ko‘prik kranga uxshash, unga o‘rnatilgan tomyopma blokini
vertikal ko‘chiradigan domkratlar bilan jihozlangan fazoviy konstruksiyadan
iborat (10.8-rasm). O‘rnatkichdagi to‘rt domkratga ustunlardan yuqoriroqda

124

o‘rnatilgan blok oraliq bo‘ylab ko‘chirilib hamma domkratlarni bir maromda
ishlashida ish joyiga tushiriladi. Blok ustunlar boshiga tushirilib oldin montaj
qilingan bloklar bilan birlashtiriladi. O‘rnatkichning konstruksiyasi
urnatiladigan blokni plandagi holatini to‘g‘rilash va tekislashni ham bajarishga
imkon beradi. Bo‘shagan o‘rnatkich navbatdagi blokni qabul qilish uchun
oraliqni yon chetiga qaytib boradi. Oraliqni oxirgi yacheykasidan o‘rnatkich
kran yordamida qushni oraliqqa ko‘chiriladi, oxirgi chetki blok bevosita montaj
krani yordamida o‘rnatiladi. Bu bloklarni ko‘chirishni eng keng tarqalgan
variantidir. Pastroq o‘rnatkichga o‘rnatilgan massasi 30...45 t tomyopma
bloklarini loyiha holatiga chig‘ir yordamida ko‘chiriladi.