N. Bozorboyev, X. I. Yusupov, R. A. Narov, A. M. Ilmuradov, V. Rasulov, B. T. Xushnazarov, F. N. Bozorboyev, I. N. Salimova Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi darslik

10.11− rasm. Yerdagi o‘rnatkich bilan tomyopma bloklarining montaji: 
1 – portalli yuklagich-tushirgich; 2 – o‘rnatkichdagi tomyopma blok; 3 – yerdagi o‘rnatkich;
4 – konveyer aravachasidagi tomyopma blok. 

127

10.12–rasm. Joyi o‘zgartiriladigan stenddan foydalanib tomyopma bloklarini montaji: 
1– stenddagi tomyopma blok; 2 – montaj krani. 

7. Konveyer liniyasida faqat blok metallkonstruksiyalarini yig‘ish

amalga oshiriladi, va ularni o‘rnatish oldingi to‘rt usullardan biri bilan amalga
oshirilishi mumkin.
8. Blokni metall konstruksiyalari maxsus stendlarda yiriklashtirilib
konveyerga yaqinroq yerga joylashtiriladi. Zaruriyatga qarab yiriklashtirilgan
bloklar tom qoplamasini va montaj simlarini o‘rnatish uchun konveyerga
ko‘chiriladi. Bu usulda montajchilarning ishi konveyerdagi notekis ishlashga
bog‘liq bo‘lmaydi va uning kafolatli ravishda istagan ritm-maromni ta’minlaydi.
Zaruriyat tug‘ilganda metallkonstruksiyalarni yig‘ish uchun stendlar soni
oshirilishi ham mumkin.
Yuqorida ko‘rib chiqilgan montaj usullaridan, vazifasi faqat bloklarni
ko‘tarish va loyiha holatiga o‘rnatish bo‘lgan og‘ir montaj kranlarining bekor
turishiga qaramay amalda 1 va 2 usullari keng qo‘llaniladi. Odatda bunday
o‘rnatishga 1.5...2 soat sarf bo‘ladi. Konveyer ishining ritmi 3...4 soat bo‘lganda

128

montaj krani ish vaqtining 50% dan ko‘proq bekor to‘radi. Undan tashqari
kranni ko‘chirish, montaj va demontaji, kranosti yo‘llarini qurish, ham qimmat
va ko‘p mehnat sarf qiladigan operatsiyalar bo‘lib, ular o‘zini ko‘p miqdordagi
ish hajmlari bo‘lgandagina qoplashi mumkin. Shuning uchun bu maqsadlar
uchun chorpoyali kranlar yoki boshqa usullar qo‘llash tendensiyalari-intilishlari
mavjud.