N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

26—27-darslar. Nazorat ishi
DEB  SO‘ZI  YORDAMIDA ERGASHGAN
QO‘SHMA GAPLAR
1-topshiriq. 
Gapni ko‘chiring, sodda yoki qo‘shma gapligini aniqlang.
Ukalarim bezovta bo‘lmasin deb, Òo‘ng‘ich botir to‘qayning bir chekkasiga
qochdi. («Uch og‘a-ini botirlar»)
2-topshiriq. 
Qo‘shma gap qismlari qanday bog‘lovchi vositasida
bog‘langanini va qanday tinish belgisi bilan ajratib yozilganini izohlang.
3-topshiriq.
 Deb so‘zini uchun ko‘makchisi bilan almashtirib ko‘ring. Farqni
aniqlashga harakat qiling.

---

47
Bilib oling. Bosh gapda ifodalangan mazmunning maqsadini, sababini
bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga ko‘pincha  deb
so‘zi yordamida bog‘lanadi.  Ergash gaplarning kesimi buyruq va shart
maylidagi, shuningdek, kelasi zamon fe’llari bilan ifodalanganda, asosan,
maqsad ma’nosi, o‘tgan zamon fe’llari bilan ifodalanganda esa, ko‘proq
sabab ma’nosi anglashiladi.