N. X. Ermatov, B. Y. Nomozov, D. G’. Azizova, M. X. Ashurov, A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov

Tal tizimi. Jixozlarni ko‘tarish va tushirishni osonlashtirish uchun kronblok 
va talblokdan tashkil topgan tal tizimi ishlatiladi. Tal tizimiga kryuk va tal kanati ham 
kiradi. Tal kanati bir uchi harakatlanuvchi blok yoki minora asosiga berkitiladi, 
ikkinchi uchi lebetka barabaniga o‘ralgan bo‘ladi. 
17.4-rasm. TБНЧ-50 tal blokining 
sxemasi 
1-yuqori sirg‘a; 2-o‘q; 3-kanat shkivi; 4-
podshipnik; 5-moylash teshigi; 7-sharnir-
bolt. 

---

316 
Tal blok shkivlar soni bo‘yicha birdan to‘rttagacha shkivli qilib tayyorlanadi 
17.4- rasimdan ko‘rinib turibdiki blok shkivlari umumiy o‘q 2 ga o‘rnatilgan. Har-bir 
shkivga ikkitadan rolikli podshipnik 4 joylashtirilgan yuqori qismi ko‘prik (yuqori 
sirg‘a 1), unga tal kanati uchi mahkamlanadi. Shekaning pastki qismiga ko‘taruvchi 
kryuk bilan biriktirish uchun sirg‘a 6 osiladi. Yuk ko‘tarish qobilyati 10, 15, 25 ,50 
va 75 tn bo‘lgan tal bloklar ishlab chiqiladi.
Quvur va shtangalarni ko’tarib tushirish uchun ishlatiladigan asosiy 
instrumentlar 
Quvurlar tizmasini mufta tagidan ushlab turish uchun quvur elevatorlari 
qo‘llaniladi. Ikki turdagi elevatorlar ishlab chiqarilgan: ikki shtropli (17.4-rasm) yuk 
ko‘tarish qobilyati 50 va 25 t. va bir shtropli yuk ko‘tarish qobilyati15 t. li. 
17.4-rasm. Elevator 
Quvurlarni qo‘lda yechish va mahkamlash uchun «Красний Сормова» 
zavodi va Xalatyan tuzilishli elevatorlar qo‘llaniladi. Xalatyan elevatori oxirgi turlari 
bir muncha engil diametri 38 mmli quvurlar uchun 14 kg, 102 mm li quvurlar uchun 
35 kg bo‘ladi. 
Nasos shtangalarini ushlash uchun shtanga elevatorlari ikki turi ishlab 
chiqiladi: ЭШН –5 yuk ko‘tarish qobilyati 5 tn va ЭШН –10 yuk ko‘tarish obilyati 
10 tn. 

---

317