N. X. Ermatov, B. Y. Nomozov, D. G’. Azizova, M. X. Ashurov, A. I. Abdirazakov, R. S. Bekjonov

9.7.Favvora qudug’ini ishlatishda xavfsizlik texnikasi 
Favvora armaturasini ishlatishning birdan bir asosiy sharti, uning barcha 
qismlarining zichligi va maksimal mustahkamligidir. Armatura birikmalaridagi 
musrahkamligiga flansning qalinligi oshirilish va yuqori sifatli boltlar va kam 
uglerodli po‘latdan tayorlangan prokladkadan foydlanish orqali erishiladi. Armatura 
brikmalarida qo‘rg‘oshinli yoki yengil yeriydigan metallardan tayyorlash tavsiya 
qilinmaydi, bunday prokladkalarni qizdirilsa tezda yeriydi va gazning chiqishi 
kuzatiladi. 
Quduq armaturasi bosim ostid kelayotgan gaz va qum yemirishiga bardoshli 
bo‘lishi shart. Favvora armaturasini ajratgich bilan imkon qatar to‘g‘ri quvur bilan 
bog‘lash talab qilinadi. 
Quvuruzatgichlar biryarim baravar ortiq bosim bilan sinash tavsiyia qilinadi. 
Barcha armatura yig‘ilib bo‘lgandan keyin mustahkamlik va zichlikka sinab ko‘riladi. 
Berilgan armaturaga mo‘ljallangan sinash bosimiga tekshirish buferdagi teshik orqali 
suv bilan amalga oshiriladi. Bu bilan deyarli to‘liq ochiq favvoralanish xavfidan holi 
bo‘linadi. 

---

146 
Favvora qudug‘iga xizmat qilishda xavsizlik choralari quduq ishi va 
jixozlarini doimiy kuzatishga asoslanadi. Barcha manomertlarni rejalashtirilgan vaqt 
oralig‘ida tekshirib borishni taqozo etadi. Xizmat qilish vaqtida barcha brikmalarni 
mustakamlikka tekshirish kerak bo‘ladi. Birikmalarda kichik gaz qo‘yilishi kuzatilsa 
ham nosoz qisimni zudlik bilan almashtirish tavsiya qilinadi. Asosiy kuzatuv 
shututserga qaratilishi lozim. Uning konstruksiyasi almashtirish uchun yengil va oson 
bo‘lishi kerak. Agar favvora armaturasining balandligi 2 m dan baland bo‘lsa, unga 
xizmat qilish osond bo‘lishi uchu maxsus maydon va zina bilan jixozlangan bo‘lishi 
kerak. 
Favvora quvurini ishga tushirishda ochiq favvoralanishni oldini olish uchun 
bajariladigan tadbirlar: 
1) quduqni ustigacha suyuqlik bilan to‘ldirish; 
2) otqinga qarshi burg‘ilash moslamasi bo‘lishi shart; 
3) quyida ko‘rsatilgan texnik kuzatuvni amalga oshirish. 
Gaz muhiti sharoyitida quvurni tushirish vaqtida bajariladigan ishlar: 
a) quvur muftasi flansga urilib uchqin chiqishini oldini olish uchun quduq 
ustiga mis voronka o‘rnatish; 
b) uchqun bermaydigan mis instrumentlar bilan ishlash; 
v) elektr toklarni o‘chirib, 30 m dan uzoqqa joylashtirilgan projektor bilan 
ishlash. 
Agar ochiq favvorani o‘chirish imkoni bo‘lmasa, unda: barcha ishchilarni 
ho‘llanmaydigan kiyim bilan ta‘minlash; ishchilarni gazli muhitda 15 minutdan uzoq 
qolmasligini ta‘minlash; ishlovchilarni uchqun bermaydigan soz instrument bilan 
ta‘minlash; protivagaz va dori-darmonli aptechka bilan ta‘minlash, faqat projektor 
bilan ishlash. 
Ochiq favvora vaqtida quduq atrofiga qo‘riqchilar qo‘yish va quduq atrofidan 
200 m radiyusda ochiq alangaga yo‘l qo‘ymaslik va ishlayotgan va burg‘ilanayotgan 
quduqlarni to‘xtatish kerak bo‘ladi.