N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

 
II.4-rasm. Gazni yig‘ish tizimlari. 
a - to‘g‘ri chiziqli; b - nurli; с - xalqali; 1 – uzatuvchi quvur; 2 – kollektor quvuri; 
3 – magistral gaz quvuri; KS-kompressor stansiyasi; G-gaz yig’ish punkti. 
 
Gaz koni juda katta maydonni egallagan va quduqlar soni ko‘p bo‘lgan 
holatlarda yuqorida sanab o‘tilgan gazni yig‘ish tizimlari aralash holatda qo‘llanilishi 
mumkin, masalan to‘g‘ri chiziqli va nurli yoki xalqali va to‘g‘ri chiziqli. Barcha 
yig‘ish tizimlarida gaz yig‘ish kollektoriga nafaqat alohida quduqlar, balki quduqlar 
guruxi guruxiy yig‘uv qurilmalari orqali ulanishi mumkin. Guruxiy yig‘ish tizimining 
ustunligi shundaki, gaz yig‘uv kollektorlariga bir emas, bir gurux quduqlarni 
birlashtirish mumkinligi, gazni o‘lchash va nazorat qilish va gaz yig‘ish uchun kam 

---

21 
quvur sarflash imkonini beradi. Gaz yig‘ish tizimining asosiy elementi bo‘lib, 
shleyflar, yig‘uvchi kollektorlar, gaz yig‘uv va o‘lchov punktlari kiradi. Gaz yig‘ish 
tarmoqlarining elementlari barcha gaz yig‘ish tizimlari uchun umumiy hisoblanadi. 
Agar konda bir nechta qatlam va har xil bosimli quduqlar mavjud bo‘lsa, bunday 
holatlarda bir nechta gaz yig‘ish tarmog‘i orqali gazni alohida yig‘ish usulidan 
foydalaniladi. 
Quduqdan chiqayotgan gaz yig‘ish tarmoqlari va kollektorlar orqali gaz yig‘ish 
punkti (GSP) va nazorat-taqsimlash punkti (KRP) ga yig‘iladi. Bu yerda gazning 
bosimini o‘zgartirish va nazorat qilish ishlari ham amalga oshiriladi. Bir qator gaz 
bosimi past hollarda gaz kompressor stansiyasiga uzatiladi, u yerda kerakli 
bosimgacha siqilib katta bosimli tizimga o‘tkaziladi. Ko‘p hollarda quvurlarni tejash 
va ortiqcha bosimlardan foydalanish uchun gaz ejektorlaridan foydalaniladi
(II.5-rasm). 
Gaz ejektori baland va past bosimli gazlar uchun mo‘ljallangan kameralardan, 
soplodan, aralashish kamerasidan va diffuzordan tashkil topgan.