Nabiyeva fayzixolning

2.ISHLAB CHIQARISH KUCHLARINING ATROF-MUHITGA TA`SIRI
Sanoat ishlab chiqarish jarayonida tabiiy muhitni samarali muhofaza qilish haqida ular o'rtasidagi munosabatlar aniqlangan taqdirda gapirish mumkin. XX asrda inson faoliyati tabiatga nafaqat ijobiy, balki salbiy ta'sir ko'rsatishda hal qiluvchi omil bo'ldi. Shuning uchun tabiatni muhofaza qilish bugungi kunda tabiatda yaqin o'tmishdagi kabi rasmiy emas, balki global tus oldi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida tadbirkorlar atrof-muhitni muhofaza qilish xarajatlarini oshirishdan manfaatdor emas, bu tabiiy ravishda mahsulot tannarxining oshishiga, demak, foydaning kamayishiga olib keladi. Tabiatga ta'siri yil sayin ommaviylashib bormoqda va hozirgi kunga qadar dunyoning ba'zi qismlarida ekologik inqirozga olib keldi. Birinchi marta jiddiy ekologik inqiroz 1960-70-yillarda kuzatildi.
O'shanda ham Rim klubi a'zolari insoniyatni yaqinlashib kelayotgan ekologik halokat haqida ogohlantirgan, ammo ularning so'zlari eshitilmagan. Shu bilan birga, ekologik inqiroz allaqachon chuqurlasha boshlagan edi, bu biosferaning o'zini-o'zi tozalash darajasining sezilarli darajada pasayishidan dalolat beradi, bu endi korxonalar va odamlar tomonidan tashlangan chiqindilar bilan bardosh bera olmaydi.
Bugungi kunda tabiiy muhitni muhofaza qilishning asosiy yo'nalishi ekologik muvozanatni maksimal darajada saqlash va ekotizimning tabiiy o'zaro bog'liqligini ta'minlashdir. Hozirgi vaqtda eng dolzarb ekologik muammolar quyidagilardan iborat. Ishlab chiqarish bilan bog'liqlik.
Sanoat ishlab chiqarishi va tabiatning o'zaro ta'siri davlat institutlari tomonidan tabiatni boshqarish jarayoni sifatida birlikda ko'rib chiqilishi kerak. Bu ijtimoiy xarakterga ega, chunki u mehnat munosabatlari doirasida odamlar tomonidan amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish har qanday davlatning ajralmas qismi, jamoat instituti bo'lganligi sababli, u jamiyatning deyarli barcha muammolari bilan tavsiflanadi. Sanoat va atrof-muhitning o'zaro ta'siri "inson - tabiat" ekologik tizimining tarkibiy elementi bo'lib xizmat qiladi.
Atrof-muhit muammolari alohida korxona uchun ham, mamlakatning butun sanoat majmuasi uchun ham, butun Yer uchun ham juda dolzarbdir.
Sanoatning rivojlanishi, bir tomondan, fan-texnika taraqqiyoti va odamlarning ishlab chiqarish faoliyati natijasidir. Boshqa tomondan, sanoat tabiiy resurslarning asosiy iste'molchisi va kuchli ifloslanish manbai hisoblanadi. Ayrim ishlab chiqarish ob'ektlarining ekologik xavfsizligi doimiy ravishda ortib borayotganiga qaramay, umuman olganda, mamlakatda atrof-muhitni muhofaza qilish masalalari keskinlashmoqda, bu ko'plab ob'ektiv va sub'ektiv sabablarga bog'liq.
"Korxona - tabiiy muhit" ekotizimining elementlaridan biri sifatida sanoat korxonalarining miqdoriy va sifat jihatidan yaxshilanishi doimo ushbu ekotizimning boshqa elementi - tabiatning miqdoriy va sifat jihatidan o'zgarishiga olib keladi va korxonalarning rivojlanishi bu o'zgarishlarni sifat jihatidan yangi darajaga olib boradi. Daraja. Shunday qilib, korxonada ishlab chiqarish quvvatining o'sishi va ishlab chiqarish hajmining ko'payishi iste'mol qilinadigan resurslar miqdorining ko'payishiga, demak, atrof-muhitga zararli chiqindilarning ko'payishiga olib keladi. Ikki parallel jarayon - korxonalar va umuman sanoatning rivojlanish jarayoni va atrof-muhitning tanazzulga uchrashi o'rtasidagi munosabatlar dialektik inkorni aks ettiradi, bu tabiiy muhitni muhofaza qilish masalasini hal qilishning uchta asosiy yo'nalishini ko'rsatadi.
Birinchi yo'nalish. Sanoat ishlab chiqarishni to'liq to'xtatish. Buni “Yashillar” partiyasi va “Grinpis” tashkiloti qo‘llab-quvvatlaydi, ular atrofdagi tabiatning bokiraligini targ‘ib qilish bilan birga, tabiatni muhofaza qilish va insoniyat taraqqiyoti butunlay qarama-qarshi yoki teskari proportsional jarayonlar ekanligini unutib qo‘ymoqda. Insoniyat sivilizatsiyasining rivojlanishi muqarrar ravishda tabiiy muhitning buzilishiga olib keladi va aksincha, tabiat musaffoligi uchun kurash ishlab chiqarishdan oldingi jamiyatga qaytishni talab qiladi. Ikkinchi yo'nalish. Sanoat korxonalarining rivojlanishi va faoliyati tabiiy muhit holatiga e'tibor bermaslik, ya'ni ekologik muammolarni inkor etish. Biroq, bu muqarrar ravishda ekologik inqirozga olib keladi.


2-Rasm