Nafas olishni kuchaytiruvchi vositalar

Glaucini hydrochloridum o‘simlikdan (Glaucium flavum) olingan alkaloid. Yo‘talga qar

shi ta’sirga ega. Kodeindan farq qilib nafas markazini, ichak peristaltikasini

susaytirmaydi.Unga o‘rganish va qaramlik rivojlanmaydi.Noxush ta’siri: ba’zan bosh

aylanish ko‘ngil aynash bo‘ladi. Lekin o‘rtacha adrenolitiklik xossasi tufayli preparat qon

bosimini tushiradi. Gipotenziya va miokard infarkt bo‘lgan bemorlarga berish mumkin emas.

Tusuprex -sintetik preparat yo‘tal markazi qo‘zg‘oluvchanligini tormozlash xisobiga

yo‘talni kamaytiradi. Nafas markaziga salbiy ta’siri yo‘q. Unga o‘rganish va tobelik

rivojlanmaydi.Glautsinga o‘xshab yuqori nafas yo‘llari va o‘pka xastaliklarida yuzaga kelgan

yo‘tallarni daf etish uchun qo‘llaniladi.

PERIFERIK TA’SIRLI YO‘TALGA QARSHI VOSITALAR

Libexin -sintetik modda,ta’sir kuchi bo‘yicha kodeinga teng, nafasga salbiy ta’sir ko‘rsat

maydi. Maxalliy anesteziya va spazmolitik ta’sirga ega. SHu tufayli yuqori nafas yo‘l

larining shilliq qavatini sezuvchanligini keskin susaytiradi, bronxolitik (bronxlarni

bo‘shashtiradi) ta’sir ko‘rsatadi. MNSga ta’sir etmaydi. Kayf, o‘rganish, tobelik rivoj

lanmaydi.Kuniga 3-4 marta chaynamasdan yutiladi.

Qo‘llashga ko‘rsatmalar: yuqori nafas yo‘llarining katarida, o‘tkir va surunkali bronxit-lar,

bronxopnevmoniyalar, bronxial astma, o‘pka emfizemasi. Atropin bilan birgalikda

bronxoskopiya va bronxografiyadan oldin qo‘llash mumkin.

Falimint -sintetik modda, dezinfeksiyalash va kuchsiz maxalliy anesteziya chaqirish xossa

siga ega. Og‘izda shimilganda og‘iz bo‘shlig‘i va xalqum, tomoqni muzlatganday bo‘ladi va

shu-ning xisobiga shilliq qavatlarning ta’sirchanligi (sezuvchanligi) ni susaytiradi. Kuniga

6-8 marta (drajee) og‘izda shimiladi.Libeksinga o‘xshash ko‘rsatmalar bo‘yicha qo‘llanadi.

Bithiodinum -sintetik birikma. Yo‘talga qarshi ta’sirga ega, chunki preparat yuqori nafas

yo‘llari shilliq qavatidagi retseptorlarga va qisman uzunchoq miyadagi markazlarga ta’sir

etadi.Yo‘talga qarshi ta’sir kuchi bo‘yicha kodeindan qolishmaydi,ammo o‘rganish va

tobelik kuzatilmaydi.(kuniga 2-3 marta ichiladi).

Bronxlarning shilliq qavatining namligi kamaysa (qurib qolsa), quyuk yopishqoq shilliq

ajratsalar yo‘tal paydo bo‘ladilar yoki u kuchayadi. Ana shunday xolatlarda balg‘amni

suyultirish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Buning uchun bronxlardagi bezlar sekretsiyasini

kuchay-tirish kerak.

Balg‘am ko‘chiruvchi vositalar

Ta’sir mexanizmiga asoslanib bu vositalar ikkita guruxga bo‘linadilar: