Namangan davlat universiteti akayeva marapat abduxalikovna
Nodavlat pensiya ta’minoti va uni rivojlantirish istiqbollari
Download 1 Mb. Pdf ko'rish
|
ijtimoiy taminot huquqi
|
3. Nodavlat pensiya ta’minoti va uni rivojlantirish istiqbollari.
Fuqarolik jamiyati barpo etilar ekan, davlat funksiyalari bosqichma-bosqich nodavlat tuzilmalariga, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlariga o‘tkazila borilishi taraqqiyotimizning uzviy bo‘lagi, zaruriy bosqichi sifatida tasavvur qilinishi lozim. Huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati barpo qilinish vazifasi ilgari surilar ekan, uning bosh maqsadi - taraqqiy topgan davlat, o‘z ko‘rsatkichlari bo‘yicha rivojlangan mamlakatlardan qolishmaydigan jamiyat qurish, fuqarolarimiz uchun 61 yuksak turmush sharoitlarini ta’minlash, har bir insonga o‘z aqliy va jismoniy salohiyatini to‘la yuzaga chiqarishi imkoniyatini yaratishdan iborat ekanligi aniq -ravshan belgilab qo‘yilgandir. O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A.Karimov O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi, Vazirlar Maxkamasi va Prezident Devonining O‘zbekiston mustaqilligining 16 yilligiga bag‘ishlangan qo‘shma majlisidagi ma’ruzasida ta’kidlaganidek: "Hamma narsa inson uchun, uning kelajagi uchun" degan ezgu tamoyilni to‘liq amalga oshirish biz uchun doim eng muxim ustuvor vazifa bo‘lib kelgan va bundan keyin ham shunday bo‘lib qoladi. Bizning iqtisodiyot, siyosat, davlat- huquq va sud sohasida amalga oshirilayotgan barcha o‘zgarish va islohotlarimiz pirovard natijada yagona maqsadga - xalqimiz uchun munosib turmush sharoiti yaratish , odamlarning daromadi va farovonligini izchil oshirib borish, har bir insonga o‘zining intellektual, kasb va manaviy saloxiyatini ro‘yobga chiqarishi uchun zarur imkoniyatlar yaratib berishga qaratilishi darkor" 33 . Ijtimoiy himoyalash soxasidagi davlat funksiyalari bosqichma-bosqich jamiyat zimmasiga o‘tkazilishi jarayonlarining jadallashganligi, bunda maxalla komitetlari, fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlari ahamiyati ortib borayotganligi ijtimoiy yordam ko‘rsatish usullarini yanada takomillashtirish, yangi huquqiy vositalardan kengroq foydalanishlikni taqazo qilmoqda. Nodavlat tuzilmalar, jamoat birlashmalari, xorijiy xayriya tashkilotlari va ayrim hususiy fuqarolar tomonidan pul yoki natural shaklda xayri- exson yordami ko‘rsatilishi bilan bog‘liq bo‘lgan munosabatlar ham ijtimoiy yordam ko‘rsatish faoliyati bilan bog‘liq ravishda turli organlar, tashkilotlar, shaxslar o‘rtasidagi nizolar hal etilishi bilan bog‘liq bo‘lgan munosabatlar, ijtimoiy himoya oluvchilar bilan yordam ko‘rsatuvchi organlar o‘rtasidagi nizolar, qonun buzilishi xollarini bartaraf etish bilan bog‘liq munosabatlarni ham ushbu munosabatlar qatoriga kiritilishi maqsadga muvofiq. Bozor munosabatlariga o‘tishning dastlabki yillarida butun aholi qatlamlarini ijtimoiy himoyalash yo‘li tutildi. Bunda narxlar oshishini kompensatsiyalash, 33 Каримов И.А. Ўзбекистоннинг 16 йиллик мустақил тараққиёт йўли. Т. Ўзбекистон. 2007. , -Б. 46. 62 eng muhim oziq-ovqat tovarlari narxini eng past darajada ushlab turish, talonlar vositasida tarqatish kabi yo‘llardan foydalanildi. Ko‘rilgan chora-tadbirlar natijasida bozor sharoitlari talablariga moslashmagan, boqimandalik kayfiyatlaridan xalos bo‘lib ulgurmagan aholini qashshoqlashib ketishining oldi olindi, mamlakatda tinchlik - osoyishtalik va barqarorlik ta’minlandi. Bugungi kunda amalga oshirib kelinayotgan sud-huquq va qonunchilik sohasidagi islohotlarimizda aholini ijtimoiy himoyalash va ijtimoiy ta’minlash yuzasidan tub o‘zgarishlar qilinishi dolzarb bo‘lib turgan vazifalar jabhasiga kiradi. Bunda aholining muhtoj tabaqalari ijtimoiy himoyasida, ehtiyojmand shaxslar va oilalarni moddiy-ijtimoiy qo‘llab -quvvatlash ishlarida nodavlat tuzilmalarini, ularning moliyaviy mablag‘larini faol jalb etish, muxtojlarni ijtimoiy himoyalash nafaqat davlat, balki butun jamiyat oldida turgan dolzarb vazifa ekanligi chuqur anglanmog‘i lozim. Shunga ko‘ra ijtimoiy himoya va ijtimoiy ta’minot jarayonida nodavlat sub’ektlari ishtiroki darajasi, ularning bu sohadagi huquqiy maqom, bunday hayrli ishlarda qatnashganlari uchun davlat va jamiyat tomonidan amalga oshiriladigan rag‘batlantirish tadbirlari, nodavlat mablag‘larini va nodavlat sub’ektlarini hokimiyat organlari yoki ularning mansabdor shaxslari tomonidan majburlash yo‘li bilan noqonuniy ijtimoiy himoyalash ishlariga jalb etganlik uchun javobgarlik choralari bilan bog‘liq norma va qoidalar ishlab chiqilishi, mavjudlari esa zamon talablariga mos ravishda takomillashtirilirshi kerak. Nodavlat ijtimoiy himoyasi va ijtimoiy ta’minoti shakllarini rivojlantirilishida bunday hayrli ishda ishtirok etuvchi shaxslar doirasini, ular ishtiroki usullarini va ijtmoiy yordam ko‘rsatishning aniq huquqiy mexanizmlarni barpo qilinishi ayniqsa muhim ahamiyatga egadir. Nodavlat ijtimoy himoyasi taraqqiy toptirilishida jahon tajribasi va ilg‘or mamlakatlarning bu sohada erishgan yutuqlari e’tiborga olingani holda pensiyalarning va moddiy - ijtimoiy ta’minlashning nodavlat shakllarni keng joriy qilinishi, bu sohadagi huquqiy baza taomillashtirilishi va uzluksiz rivojlantirilishi lozim. O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A.Karimov 63 ta’kidlaganidek: «Aholini ijtimoiy himoyalash, odamlarning moddiy ahvolini yaxshilash vazifalarini hal qilishda davlat manbalari bilan bir qatorda mehnat jamoalarining, jamoat tashkilotlari va hayriya boshqa xayriya jamg‘armalarining mablag‘lari faol ishga solinmog‘i tashkilotlarining («Navro‘z», «Mahalla», «Mehr-shafqat» xamda kerak. Ijtimoiy himoyalash davlatning ham, jamoat tashkilotlarining, turli xayriya jamg‘armalarining ham asosiy vazifasi bo‘lmog‘i lozim 34 . Download 1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|