3.2. Rivojlanishni tushuntirishning biogenetik yo’nalishi(S.Xoll konsepsiyasi)
Amerikalik psixolog Stenli Xoll (1844-1924) biogenetik qonunga tayangan holda, har bir bola o’z individual taraqqiyoti davomida insoniyatning tarixiy bosqichlarini takrorlab o’tadi degan fikrni ilgari suradi. S.Xoll bolalarning yosh xususiyatlarini tadqiq etar ekan, yana bir yangi g’oyani o’rtaga tashlaydi, uning fikriga ko’ra bolani har tomonlama o’rganadigan kompleks soha bo’lishi va bu yerda psixologik, fiziologik hamda pedagogik bilimlarni birlashtirish lozim.
Keyinchalik XX asr boshlarida yuzaga kelgan ushbu yo’nalish pedologiya nomini oldi. Pedologiya sohasi vakillari rivojlanishni psixikadagi miqdor o’zgarishlari bilan tushuntira boshladilar, ularning fikricha qobiliyatlar, xarakter xislatlari bolaga ota-onadan tayyor holda o’tadi, ota-ona nimaga erishgan bo’lsa uning farzandi ham undan ortiq bo’lmaydi. Bu esa jamiyatdagi sinfiylik va tabaqalanishni yuzaga keltirib, hukmron sinflarning manfaatini ifodalab berardi.
Karl Byulerning uch zinapoya nazariyasi
3.3. Rivojlanish borasidagi tadqiqotlarning normativ yo’nalishi
(A.Gezzel, L.Termen nazariyalari)
Pedologiya yo’nalishining tipik vakillaridan biri amerikalik psixolog Arnold Gezzel (1880-1961) bo’lib, u bola shaxsining ijtimoiy taraqqiyotini ham biologik mansublik orqali izohlashga harakat qiladi, ya`ni bolaning jamiyatga qo’shilishi va shaxs sifatida ulg`ayishi ham biologik omillar ta`siri ostida kechadi.
Bolaning tug’ilganidan ikki yoshgacha bo’lgan davridagi harakat faolligi va ijtimoiy xulq-atvorini qayd etuvchi 3200 ta rasmlar to’plami ishlab chiqilgan.(klinik amaliyotda keng qo’llaniladi).
Gezzel bolalarning rivojlanishiga oid umumiy qonuniyatlarni topishga harakat qilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
