Namangan davlat universiteti akbarov soxodilla yuldashboyevich

Z.Freydning psixoanaliz nazariyasi

Tadqiqotning asosiy predmeti	Shaxsning rivojlanishi
Tadqiqot metodlari	Klinik xolatlar tahlili, erkin assotsiatsiyalar metodi, naqllar, matallar, tushlar va boshqa xolatlar tahlili.
Asosiy tushunchalari	Psixikaning darajalari (ong, ong osti, ongsizlik), shaxs tuzilmasi (Id, Ego, Super-Ego), psixologik ximoya, shahvoniy quvvat (libido), shahvoniy instinkt, hayot va o’lim instinkti, psixoseksual rivojlanish bosqichlari, erogen zonalar, rohatlanish va reallik tamoyillari, identifikatsiya, nizolar.
Asosiy g’oyalari	Bolaning tashqi dunyo bilan dastlabki qarama-qarshiligi, bola shaxsining rivojlanishi – individning ijtimoiy olamga moslashishi sifatida. Shaxsning rivojlanishi va psixoseksual taraqqiyotning birgalikda kechishi. Bola shaxs sifatida dastlabki 5 yil mobaynida jadal sur`atda ulg’ayadi va jinsiy balog’atga yetishi bilan yakunlanadi.
Rivojlanish omillari	Ichki (biologik yetilish, jinsiy taraqqiyot, jinsiy quvvat yo’nalishining qayta qurilishi) va tashqi (ijtimoiy, ota-onalar bilan muloqotning ta`siri).
Tanqidiy yo’nalishi	Mifologik haraketrda ekanligi, qat`iy belgilangan tadqiqot metodlari va statistik ma`lumotlarning yo’qligi, olingan ma`lumotlarni tekshirishdagi qiyinchilklar, o’smirlik yoshidan tashqari davrlardagi rivojlanish imkoniyatlariga ishonchsizlik bilan qarash.
Qimmatli tomoni	Rivojlanishning o’sib borish konsepsiyasi, odamning rihiy olami bir butunlikda ekanligi ko’rsatib berilgan, bolalik davrining ahamiyati, ota-ona ta`sirining muhimligi va uzoq muddatli ekanligi. Bolaning ichki-ruhiy olamiga katta e`tibor qaratish g’oyasi.

Shaxs hayot yo’lining epigenetik nazariyasi
(E.Erikson bo’yicha)

Tadqiqotning asosiy predmeti	Shaxsning yoshga ko’ra rivojlanishi, hayot bosqichlari, har bir yosh davriga xos bo’lgan umumiy muammolar
Tadqiqot metodlari	Klinik xolatlarni tahlil qilish metodi, onalik va tarbiya usullarini etnografik tadqiq etish, psixikani tarixan o’rganish metodi.
Asosiy tushunchalar	Men (Ego), o’xshashlik(bir hillik), ego-o’xshashlik, guruhiy o’xshashlik, rivojlanishning psixosotsial masalalari, rituallashtirish.
Asosiy g’oyalari	Rivojlanish bosqichlari genetik ravishda belgilab qo’yilgan, universal, ularning amalga oshish tartibi o’zgarmasdir.
Taraqqiyot omillari	Ichki (yetilish) va tashqi (jamiyat tomonidan qo’yilgan talablar va kutishlar, ijtimoiy vazifalar)
Tanqidiy yo’nalishlari	Nazariyaning umumiy konseptual yoyiqligi va ayrim, hatto asosiy tushunchalar, masalan “o’xshashlik”, “sodiqlik”, “umid” kabilarning mavhumligi. Psixosotsial konsepsiyadagi empirik tekshirishning yetarli emasligi.
Qimmatli tomoni	Psixoanalitik nazariyani kegaytirdi va boyitdi, “Ego-Men” ning moslashuvchi funksiyalarini, sog’lom rivojlanish imkoniyatlari va qiyinchiliklarini tahlil qildi. “Ego-Men” ning shakllanishi uchun faqat oilaning o’zi emas, balki keng miqyosdagi madaniy va tarixiy shart-sharoitlarnig ahamiyati ham ko’rsatib o’tildi. Individning butun hayot yo’lini qamrab oluvchi (godaklikdan to qarilik yoshigacha bo’lgan davr) sanoqli nazariyalardan biri, har bir yosh bosqichida sifat o’zgarishlari alohida ko’rsatib o’tiladi.

\