Namangan davlat universiteti pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti. Mehnat va uni o

Haykaltoroshlik haqida qisqacha mahlumot. Haykaltoroshlik – tahsviriy sahnat turlaridan biridir. Sahnatning bu turining xususiyati tasvirni hajmi – formasidir. Plastik tasvirlar orasida aylana haykaltoroshlik yolg’iz tur emas. Undan tashqari, barelg’ef va gorelg’ef ham mavjud relg’ef aylana haykaltoroshlikdan farq qilib, yassi sathda aks etadi. Bu haykaltoroshlik formalaridan idish – tovoq sathini, binolarning old tomoni, inter’erni va shu kabilarni bezashda foydalaniladi.
Loy va plastilin bilan ishlashda kerak bo’ladigan usullar.

1. 
   Yumoloqlik – bu parcha loydan shar yasash, unga olcha, olma kabilar shaklini berishdir.
   
2. 
   Bir bo’lak loydan kaftda aylana harakatlar bilan shar yasaladi.
   
3. 
   SHar yasash, so’ngra uzunasiga harakatlar bilan uni tuxum, ustun kabilarga aylantirish.
   
4. 
   Yassilash – sharikdan yassi non yasaladi, qulning holati doimo o’zgarib turadi.
   
5. 
   CHuzish – sharikning bir qismi chuziladi.
   
6. 
   Surish (yamash) buyumning ayrim qismlarini o’zaro biriktirish.
   

Loy va plastillin bilan ishlash mashg’ulotlarini tashkil etish va o’tkazishda ish joyini bekamu-ko’st jihozlanganligi muhim ahamiyatga egadir.
SHuni kayd etish lozimki, Uzbekiston issik iklim sharoitida narsalar yasash buyicha amaliy mashgulotlarni loydan bajargan mahkul, chunki plastilindan yasalgan narsaar issikda uz shaklini tez yukotadi.
Ishni oddiy predmetlar: sabzavot-mevalarni yasashdan boshlash kerak. Bunda tayyor namuna yoki rasm buyicha ishlashni taklif etish mumkin. Ukuvchilar narsalarni yasash usullarini egallab olganlaridan sung uyinchoklar, badiiy bezakli dekorativ idishlarni yasashga utishlari mumkin.


SAVOLLAR.

1. Haykaltoroshlik sahnati qachon paydo bo’lgan.

2. Loyning xususiyati qanday.
3. Plastilinning tarkibi qanday.
4. Darslarni tashkil qilish usullari.


TOPSHIRIQLAR.

1. 
   Loydan yasalgan o’yinchoqlardan namunalar kelitiring.
   
2. 
   Plastilindan yasalgan o’yinchoqlardan namunalar keltiring.