Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

IV. Me’yordan xulqiy og‘ishni korreksiyalashga pedagogik yondashish. 
Pedagogik diagnostikada pedagogik og‘ishni korreksiyalash masalasining 
o‘rganilishiga alohida e’tibor qaratiladi.
Me’yordan xulqiy og‘ishni korreksiyalash – shaxsning jamiyat 
tomonidan tan olingan va ijtimoiy munosabatlar uchun ustuvor bo‘lgan 
ma’naviy-axloqiy qoidalar, me’yorlarga rioya etmasligi kabi 
nuqsonlarni tuzatish. 
O‘quvchilarda me’yordan xulqiy og‘ish holatini korreksiyalashda ma’lum 
shartlarga rioya qilish talab qilinadi:
muloqot jarayonining samimiy bo‘lishiga erishish; 
o‘quvchining ma’naviy ehtiyojlarini qondirish, qiziqishlarini rivojlantirish; 
ruhiyatdagi deformatsiyalarni qayta tiklash choralarni belgilash; 
ijobiy fazilatlari yanada boyitish, liderlik sifatlarini rivojlantirish;
o‘quvchining xulqi yaqqol namoyon bo‘ladigan vaziyatlarda uni qo‘llab-

---

190
quvvatlash va rag‘batlantirish; 
o‘quvchi tomonidan hayotiy tajribaning to‘planishiga imkoniyat yaratish; 
o‘quvchining salbiy odatlarni jamoada va jamoa ta’sirida yo‘qotib borish.
Pedagogik diagnostika va korreksiyada o‘quvchining me’yordan xulqiy 
og‘ishi, asosan, quyidagi to‘rtta usul yordamida tuzatiladi (32-rasm):
O‘quvchining me’yordan xulqiy og‘ishni korreksiyalashda bir nechta ijobiy 
xarakterdagi pedagogik texnikalarni qo‘llash talab qilinadi. Ular: 
o‘qituvchilar va o‘quvchilar o‘rtasidagi munosabatlarni yaxshilashga yordam
berish, ular o‘rtasida hissiy aloqani o‘rnatish (mehribonlik, e’tibor 
ko‘rsatish 
va
hamda g‘amxo‘rlik ko‘rsatilishiga erishish; o‘quvchiga biror topshiriqni buyruq 
ohangida bermaslik, aksincha, “iltimos” deb murojaat qilish; o‘quvining ijobiy 
xulqini rag‘batlantirish; o‘qituvchi, ota-ona tomonidan noto‘g‘ri yo‘l tutilgan 
holatlarda kechirim so‘rash; o‘quvchining muammolariga nisbatan hamdardlikni 
namoyon qilish; uning biror-biri ishi uchun kafil bo‘lish; 
ta’lim muassasasi hamda uy sharoitida o‘quvchini ma’naviy-axloqiy ta’sirga 
ega ish jarayonlariga jalb qilish; u tomonidan ijobiy hayotiy tajribalarni to‘planishi 
uchun zarur sharoitni yaratish (unga ishonch bildirish, ma’naviy qo‘llab-
quvvatlash hamda o‘ziga bo‘lgan ishonchni mustahkamlash, o‘quvchini qiziqarli 
bo‘lgan mashg‘ulotlarga jalb qilish; turli ijobiy ta’sirga ega omillar yordamida 
o‘quvchida yuksak insoniy his-tuyg‘ularni uyg‘otish; unda ma’naviy-axloqiy 
sifatlarni shakllantiradigan hamda rivojlantiradigan mashq va treninglarni tashkil 
qilish); 
o‘quvchining his-tuyg‘ulari hamda qiziqishlari dinamikasini anglash hamda 
tushunish (vositachilik, “yon tomondan yondashish” (o‘quvchining kamchilik va 
nuqsonlarini to‘g‘ridan to‘g‘ri tanqid qilmay, aksincha, unda ijobiy his-tuyg‘ularni 
uyg‘otuvchi omillardan foydalanish orqali tushuntirish; o‘quvchining hali 
namoyon bo‘lmagan ijobiy ichki his-tuyg‘ularini faollashtirish). 
Xulqiy 
og‘ish nuqsonlarini korreksiyalashda samaradorlikka faqat