Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

5. “Fokal ob’ektlar” metodi. Lug‘aviy mazmuniga ko‘ra “fokal” atamasi 
(ing. “focal“ – “o‘zak”, “manba”, “o‘choq” ma’nolarini anglatadi. Asoschi Charlz 
Vayting bo‘lgan ushbu metodning g‘oyasi – turli ob’ektlarga xos bo‘lgan 
belgilarni birgina predmetda aks etishiga erishish.
Muallifning o‘zi metod g‘oyasini tushuntirishda quyidagi misoldan 
foydalanadi: oddiy sham va “Yangi yil” tushunchasi qabul qilinadi. Odatda “yangi 
yil” tushunchasi bengal olovlari bilan assosiatsiyalanadi. Bu belgi (bengal olovi) 
shamni yodga soladi. Agarda bengal olovi kir yuvish vositasida artilib, unga mum 
qo‘shilsa, ichida juda kichik uchqunlanadigan “yangi yil” shami hosil bo‘ladi
84
.
83
Скрипник Ю. 5 приемов креативного мышления // https://blog.mann-ivanov-ferber.ru/2016/01/08/5-
priemov-kreativnogo-myshleniya. 
84
Методики развития креативности // http://moluch.ru/rules/?utm_ source= selfad&utm_medium= 
popup&utm_campaign=archive

---

93
6. “Sinektika” metodi. Uilyam Gordon asoslangan mazkur metod muallif 
kreativlikning asosi deya e’tirof etgan – muqobillar (o‘zaro o‘xshash jihatlar)ni 
izlashga xizmat qiladi. Metodni qo‘llash quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1-bosqich: zarur ob’ekt (mavzuga oid muhim tushuncha) tanlanadi;
2-bosqich: tanlangan ob’ektning muqobil (o‘zaro o‘xshash jihat)larini topish 
uchun ikki bo‘limdan iborat jadval shakllantiriladi;
3-bosqich: jadvalning 1-ustunida tanlangan tushunchaga to‘g‘ri muqobil 
bo‘lgan tushunchalar qayd etiladi;
4-bosqich: 1-ustunda qayd etilgan har bir tushuncha asosida maqsad, 
tushunchaning mohiyati va noto‘g‘ri muqobillar belgilanadi. 
Bu o‘rinda U.Gordon shunday misol keltiradi: ob’ekt – qalam; vazifa – 
qalamning turlarini ko‘paytirish; to‘g‘ri muqobil – bo‘rtma qalam; noto‘g‘ri 
muqobil – yassi qalam; natija – qalamni ishlab chiqarish
85
.