Namangan muxandislik- texnologiya instituti

2-AMALIY MASHG’ULOT
Qattiq dielektriklarning solishtirma sirt va hajm elektr o'tkazuvchanliklarini aniqlash
Qisqacha nazariy ma'lumotlar: texnika sohasida qo'llaniladigan barcha dielektrik materiallar qandaydir elektr o'tkazuvchanlikka ega. Doimiy kuchlanishda dielektriklarning elektr o'tkazuvchanligi o'tkazuvchanlik toki bilan aniqlanadi.
Qattiq dielektrik materiallarning elektr o'tkazuvchanligi ikki turga bo'linadi:
a) hajmiy elektr o'tkazuvchanlik;
b) sirt elektr o'tkazuvchanlik.
Turli materiallarni solishtirishda solishtirma sirt va hajm qarshiliklardan foydalaniladi.
Solishtirma hajmiy qarshilik ning sonli qiymati qirrasi 1 sm ga teng bo'lgan kub shaklidagi materialning qarshiligiga teng.
Solishtirma sirt qarshilik ning sonli qiymati material kvadrat sirti qarshiligiga teng.
S

irt va hajm qarshiliklarni quyidagi formulalar yordamida o'rtacha arifmetik qiymatlari aniqlanadi:

bu yerda - o'lchovlar soni,

E

mpirik standart va lar quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:
V

ariatsiya koeffitsiyenti va lar quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:

Solishtirma sirt va hajmiy qarshiliklar quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:

S

olishtirma sirt va hajmiy elektr o'tkazuvchanliklar quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:

To’rtburchak formali a,b razmerli balandligi h bo’lgan dielektrikga doimiy kuchlanish yuklangan. Kuchlanish metall bilan qoplangan qarama-qarshi a,b taraflarga ulangan. Dielektrikning razmerlari ma’lum : , , , solishtirma hajm qarshilik solishtirma yuzaviy qarshilik .

Chiqish tokini, isrof quvvatini va solishtirma dielektrik isrofni aniqlang.
Yechim.
U

techka toki dielektrik hajmi orqali , hamda 4ta burchak yuzasidan (ikkita a va ikkita b burchaklar) dan o’tadi. Shuning uchun elektrodlar orasidagi qarshilik hajmiy va yuzaviy qarshiliklarning parallel ulanishi orqali aniqlanadi. Hajmiy qarshilik R_v:
Izolyatsiyaning to’liq qarshiligi =:

Utechka toki

Isrof quvvati

S

olishtirma dielektrik isrof :