Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

ЎРНАТМА ҚИСМЛАРНИ ҲИСОБЛАШ

N’_an - зулфинларнинг битта қа- торига тўғри келувчи энг катта қисувчи зўриқиш бЎлиб, у ушбу формуладан аниқланади
N   ^M  ^N . ⁽¹¹⁵⁾

42. 
    Пўлат ўрнатма қисмлар- нинг ясси унсурларига тавр тарзида
    

an _z
ⁿan

пайвандланган зулфинларни нормал ва ўрнатма қисмнинг симметрия те- кислиги билан битта текисликда жойлашган 18-чизма статик юклама- дан силжитувчи кучлар эгувчи мо- ментлари таъсирига ҳисоблашни ушбу формула бўйича бажарилади:



an

R
_{A  ,} (112)
s

15. 
    чизма. Ўрнатма қисмга таъсир қилувчи зўриқишлар тузилмаси
    

бунда A_an - энг зўриққан қатор- нинг зулфинлари кўндаланг кесими йиғинди юзаси;
N_an - зулфинларнинг битта қато-

112. 
     - (1150 формулаларда:
     

M,N,Q - ўрнатма қисмга таъсир қилувчи тегишлича момент. Тик ва силжитувчи кучлар; моментни пла- стинканинг ташқи қирраси текисли- гида жойлашган ҳамда барча зул- финлар оғирлик марказидан ўтувчи ўққа нисбатан аниқланади;
n_an - силжитувчи йўналиши бўйича зулфинлар қаторлари сони; агар силжитувчи куч Q нинг зулфин- ларнинг барча қаторларига текис узатилиши таъминланмаса, у ҳолда силжитувчи зўриқиш Q_an ни аниқлашда кўпи билан тўртта қатор ҳисобга олинади;
 - оғир ва майда қумоқ бетон- ларнинг в12,5-В50 ҳамда енгил бе- тоннинг В12.5-В30 синфларидан тайёрланган, 8-25 мм диаметрли зул- финли таёқчалар ҳолида аниқла- нувчи доимий бўлиб, у ушбу форму- ладан аниқланади:

ридаги энг катта чўзувчи зўриқиш
_{ } 4,75^3
Rb _{ ,}
(116)

бўлиб. У қуйидагига тенг:
^{1  0,15Aan1} ^Rs

N_an 
^M  ^N ; (113)
z n_an

ҳамда 0.7 дан катта бўлмаган қий-

Q_an - зулфинларнинг битта қато- рига тўғри келувчи силжитувчи зўриқиш бўлиб. У қуйидагига тенг:


Q  0,3N 
матлар олади; синфи В50 дан юқори бўлган оғир ва майда қумоқ бетон- лар ҳолида,  ни айнан В50 га оид қийматлари, синфи В30 дан юқори
синфли енгил бетон учун эса. айнан

^Qan
 ^an ; (114)

an
n
В30 синфга оид қийматлар қабул

қилинади;

бунда R_b,R_s лар - МПа ларда;
A_an4 - энг зўриққан қатор зулфинли таёқчасининг юзаси, см²;
 - турли ҳил бетонлар учун қуйидагича қабул қилинувчи дои- мий:
оғир. 1,0
майда қумоқ гуруҳлар: А. 0,8
Б ва В 0,7
енгили учун. _m/2300
(_m - бетоннинг ўртача зичлиги, кг/м³);
 - доимий, у ушбу формуладан аниқланади:
тенг, деб қабул қилинади. Бундан ташқари, агар N_an манфий қиймат олса, у ҳолда (114) формулада N’_an қ N деб қабул қилинади. Ўрнатма қисм буюмнинг юқори сиртида (бетон- лашда) жойлашганда,  доимий 20% га камаяди, N’_an нинг қийматини нолга тенг. деб олинади.

42. 
    Бир-бири билан 15 дан 30⁰ гача бурчак остида кесиштириб пай- вандланган зулфинли ўрнатма қисмда қия зулфинларни силжи- тувчи куч таъсири (Q > N ҳолда, бунда N - узувчи куч) ушбу формула бўйича ҳисобланади:
    

Q  0,3N 

  ¹ ,
(117)
^Aan,inc
_ an _,
R_s
(118)

бироқ, камида 0,15 қийматга эга бўлади;

бунда A_an,inc - қия зулфинлар кўнда- ланг симларининг йиғинди юзаси;
N’_an - 3.44. бандга қ.

^бунда   0,3 ^{N an
Q}an
бўлганда (қисилиш
Бунда  қ 1,0 ҳамда (114) фор- мула бўйича аниқланган силжитувчи

мавжуд), N’_an > 0 ; ^{  0,6 N}
Q
(қиси-
зўриқишнинг 0.1 қисмига тенг бўлган Q_an, қийматларида (112) фор-

лиш йўқ) N’_an  0 агар зулфинларда
чўзувчи зўриқишлар мавжуд бўл- маса,  доимийни бирга тенг, деб қабул қилинади.
Қолган қаторлар зулфинлари кўндаланг кесимини энг кўп зўриққан қатор зулфини кесими юза- сига тенг, деб қабул қилинади.

112. 
     ва (115) формулаларда N тик кучни, агар у ўрнатма қисмдан ташқарига йўналган бЎлса, - мусбат, ўнга томон йўналган бўлса, - манфий ҳисобланади. Агар N_an ва N’_an зўриқишлар, шунингдек, Q_an силжи- тувчи зўриқишлар (113)-(115) фор- мулалар бўйича ҳисобланганда, ман- фий қийматлар олса, (112)-(114) ва
     

(117) формулаларда уларни нолга
мула бўйича ҳисобланувчи тик зул- финлар ўрнатилиши лозим.

42. 
    Пайвандли ўрнатма қисмларнинг ўзларига пайвандлан- ган юкламани ўрнатма қисмларга узатувчи унсурли конструкцияси зулфинли таёқчаларни қабул қилин- ган ҳисобий тузилмага мос тарзда ишга туширилишини таъминлаши лозим. Ўрнатма қисмларнинг сатҳи унсурлари ва уларнинг пайвандлан- ган уланмалари ҚМҚ 2.03.05 - 97 бўйича ҳисобланадилар. Пластинка- ларни ва шаклдор прокатни ажра- тувчи куч учун ҳисобланаётганда, улар зулфинли тик таёқчалар билан ошиқ-мошиқ воситасида уланган, деб қаралади. Бндан ташқари,
    

ҳисобий ўрнатма қисмнинг, зулфин таврига пайвандлаб қўйилувчи пла- стинканинг t қалинлиги қуйидаги шарт асосида текширилади:

R

an
t  0,25d ^Rs , ⁽¹¹⁹⁾
sq
бунда d_an - зулфинли таёқчанинг ҳисоб бўйича талаб қилинувчи диа- метри;
R_sq - пўлатнинг ҚМҚ 2.03.05 - 97 бўйича қабул қилинувчи ҳисобий қаршилиги.
Пластинкадан зулфинли таёқчани узиб олишда пластинка- нинг кўпроқ уланиш соҳасини таъминловчи пайванд уланмалар турларидан фойдаланилганда ҳамда уни тегишлича асослашда, бу пай- ванд уланмалар учун (119) шарт- ларни ростлаш мумкин бЎлади.
Пластинканинг қалинлиги шу- нингдек, пайвандлашга оид техноло-
9келтирилган кесимлар бўйича) ташқи кучлар таъсири ва дастлабки қисиш зўриқиши Р бўйича ҳисобла- нади.
Бетоннинг қисилган соҳасида ноқайишоқ деформациялар ўзакни бетонга келтириш доимийлари ’ ни В15, В25, В30, В40 ва юқори синфли бетон учун тегишлича 25, 20, 15 ва 10 га тенг деб олиб. Бетоннинг қайи- шоқлик модулини камайтириш орқали ҳисобга олинади.
Агар (140) шартда R_bt,ser қий- матни R_bt, га олмаштирганда у бажа- рилмаса, келтирилган кесим юзаси бетоннинг чўзилган соҳасини назарга олмаган ҳолда аниқланади.
3.48. Унсурнинг бўйлама ўқига тик кесимларнинг бардошлилигини ҳисоблаш қуйидаги шартлар асосида бажарилиши лозим:
қисилган бетон учун

гик талабларни қондириши лозим.
^ b,max
 R_b ;
(120)