Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

ТЕМИРБЕТОН КОНСТРУК- ЦИЯЛАР УНСУРЛАРИНИ

ИККИНЧИ ГУРУҲ ЧЕГАРАВИЙ ҲОЛАТЛАРИ БЎЙИЧА
ҲИСОБЛАШ

ТЕМИРБЕТОН УНСУРЛАРНИ ДАРЗЛАР ҲОСИЛ БЎЛИШИГА ҲИСОБЛАШ

1. 
   Темирбетон унсурларни дарзлар ҳосил бўлишининг қуйидаги ҳоллари ҳисобланади:
   

унсурнинг бўйлама ўқига тик; унсурнинг бўйлама ўқига қия.

УНСУРНИНГ БЎЙЛАМА ЎҚИГА ТИК ДАРЗЛАРНИНГ ҲОСИЛ БЎЛИШИГА

ҲИСОБЛАШ

2. 
   Эгилувчи, чўзилган ва мар- каздан ташқарида қисилган темирбе- тон унсурлар учун дарзлар ҳосил
   

қисилган соҳа бетонидаги кучланишлар (агар у мавжуд бўлса) бетоннинг қайишоқ ёки ноқайишоқ деформациясини ҳисобга олган ҳолда аниқланиб, бунда ноқайишоқ деформацияларнинг мавжудлиги яд- ровий масофа r нинг камайиши орқали ҳисобга олинади (4,5 бандга қ.);
чўзилган соҳа бетонидаги кучланишлар текис тақсимланиб, R_bt,ser катталиги жиҳатидан бирдай- лар;
зўриқтирилмаган ўзакдаги кучланишлар қуршаган бетондаги қайишишлар орттирмасига акс-садо берувчи ҳамда бетонинг киришиши ва судралувчанлиги юзага келтирган кучланишларнинг алгебраик йиғин- дисига тенгдирлар;
зўриқтирилган Ўзакдаги кучла- нишлар унинг дастлабки кучланиши (барча йЎқотишлари ҳисобга олган ҳолда) ва атроф бетон қайишишлари орттирмасига акс-садо кучланиш- нинг алгебраик йиғиндисига тенг- дир.
Ушбу банднинг кўрсатмалари кўпкарра такрорланувчи юклама таъсирига ҳисобланувчи юклама таъсирига ҳисобланувчи унсурларга жорий қилинмайди (4.10 бандга қаранг).

3. 
   Дастлабки зўриқтирилган зулфинсиз ўзакли унсурларни
   

сезувчи зўриқишларни аниқлашда дарзларнинг ҳосил бўлишини ҳисоблашда кучланишларни узатиш соҳаси l_p узунлигида (2.29 бандга қ.) ўзакда дастлабки зўриқишнинг па- сайиши _sp ва ’_sp ларни 23 жадвал- нинг 5 вазиятига мос тарзда _s5 га кўпайтириш орқали ҳисобга олиниш лозим.

4. 
   Дастлабки зўриқтирилган марказий қисилган темирбетон унсурларни N куч билан марказий чўзишда ҳисоблашни ушбу шартда бажариш лозим
   

N  N_crc , ⁽¹²²⁾
бунда N_crc - дарз ҳосил бўлишда унсурнинг бўйлама ўқига тик кесим сезадиган ва ушбу
^{Ncrc  Rbt ,ser}  ^{A  2aAs}  ^{ P. (123)} формула бўйича аниқланувчи
зўриқиш.

5. 
   Эгилувчи марказдан ташқарида қисилган. Шунингдек. Марказдан ташқарида чўзилган унсурларни дарз ҳосил бўлишга ҳисоблашни
   

формула бўйича аниқланувчи момент.
Бунда M_rp - зўриқиш Р нинг мо- мент M_r ни аниқлашдаги ўққа нисбат моменти; моментнинг ишораси ай- ланиш йўналиши билан аниқланади (M_rp ва M_r моментларнинг айланиш йўналиши қарама-қарши бўлганда -
«мусбат»; йўналишлар мос бўлганда

• 
  «манфий»).
  

Зўриқтирувчи Р ни қуйидагича қаралади:
дастлаб зўриқтирилган унсур- лар учун - ташқи қисувчи куч сифа- тида;
дастлабки зўриқишсиз тайёр- ланган унсурлар ҳолида - зўриқти- рилмаган ўзакдаги _s ва ’s кучлани- шлари сон жиҳатдан 5 жадвалнинг 8 вазияти бўйича бетоннинг кириши- шидан йўқотишлар қийматларига тенг. деб қабул қилган ҳолда 8 фор- мула бўйича аниқланувчи ташқи чўзувчи куч сифатида (таянчларга тортилувчи ўзак ҳолидагидек).
M_r нинг қиймати ушбу форму- лалардан аниқланади:
эгилувчи унсурлар учун (19, а

^Mr ^{ M}crc
, (124)
чизма)

шарт бўйича бажарилади.