National researches of uzbekistan: conferences

Август 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
Аyrim o`quvchilаr o`z tаnlаgаn kаsblаrini o`zi qiziqqаn fаn bilаn bоg`lаb, «Mеn biologiya 
tаlаb qilаdigаn sоhаdа ishlаshni hоhlаymаn» dеydilаr.
Biologiya fаnini mаktаbdа o`qitilаyotgаn bоshqа fаnlаrgа, jumlаdаn ishlаb chiqаrishgа, 
tехnikаgа, qishlоq хo`jаligigа, mеdisinаgа bоg`lаb o`tish mumkin. Mеn quyidа o`rtа mаktаb 
biologiya fаnidа o`qitilаyotgаn bа’zi mаvzulаrni turli kаsblаrgа qаndаy bоg`lаsh mumkinligigа 
misоllаr kеltirаmiz:
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. Tolipova J.O. Biologiyani o‘qitishda innovatsion texnologiyalar. Pedagogika oily ta’lim 
muassasalari talabalari uchun darslik. Toshkent-2014 y. 
2. Urazova M.B., Eshpulatov Sh.N. Bo‘lajak o‘qituvchining loyihalash faoliyati. Metodik 
qo‘llanma. - T.: TDPU, 2014 yil. 6,5 b.t 

---

77
Август 2022 10-қисм
Тошкент
‘‘ЎЗБЕКИСТОНДА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР: ДАВРИЙ АНЖУМАНЛАР:’’
INNOVATSION FAOLIYATINI AMALGA OSHIRISH USULLARI
Ruzmetov San’at Farxodovich
Urganch shahar 28-son maktab o‘qituvchisi
Telefon: [phone]
[e-mail]
Soparboyeva Surayyo Sanatovna
Shovot tumani 23-son maktab o’qituvchisi
Telefon: [phone]
[e-mail]
Annotatsiya: Ushbu maqolada zamonaviy pedagoglarning innovatsion faoliyati va uni amalga 
oshirish jarayoni yoritilgan.
Kalit so’zlar: Innovatsion faoliyati, innovatsion texnologiyalar, pedagogik texnologiyalar, 
ta’lim texnologiyalar, pedagogik tadqiqot metodlari, muammoni tahlil, novatorlik darajasi, 
kommunikativ qobiliyat
Zamonaviy ta’lim texnologiyalari orasida innovatsion ta’lim texnologiyalari muhim o‘rin 
tutadi. Lug‘aviy jihatdan “innovatsiya” tushunchasi ingliz tilidan tarjima qilinganda (“innovation”) 
yangilik kiritish degan ma’noni anglatadi. Mazmunan esa tushuncha negizida “innovatsiya” 
tushunchasi muayyan tizimning ichki tuzilishini o‘zgartirishga qaratilgan faoliyatni ifodalaydi. 
Barcha sohalarda bo‘lgani kabi ta’lim tizimida ham innovatsiyalar negizida o‘qitish jarayoniga 
nisbatan yangicha yondashuvlarning mohiyati yoritiladi.
Pedagogning innovatsion faoliyati bu ta’lim jarayonidagi har qanday innovatsion o‘zgarishlar, 
ta’lim tizimiga yangiliklarning kiritilishi bevosita o‘qituvchi faoliyatini yangilash va o‘zgartirish 
orqali amalga oshirilishi. Pedagogning bu boradagi faoliyati “innovatsion faoliyat” deb yuritiladi. 
Innovatsion faoliyat – bu yangi ijtimoiy talablarning bilan an’anaviy me’yorlarning mos 
kelmasligi yoki yangi shakllanayotgan g‘oyalarning mavjud g‘oyalarni inkor etishi natijasida 
vujudga keladigan majmuali muammolarni yechishga qaratilgan faoliyat. Bu kabi faoliyat uzluksiz 
ravishda yangiliklar asosida ishlash bo‘lib, u uzoq vaqt davomida shakllanadi va takomillashib 
boradi. Innovatsion faoliyatning asosiy belgilari quyidagilardir: 
- ijodiy faoliyat falsafasini egallashga intilish; 
- pedagogik tadqiqot metodlarini egallash; 
- mualliflik konsepsiyalarini yaratish qobiliyati; 
- tajriba-sinov ishlarini rejalashtirish va amalga oshira olish; 
- o‘zidan boshqa tadqiqotchi-pedagoglar tajribalarini qo‘llay olish; 
- hamkasblar bilan hamkorlik; 
- fikr almashish va metodik yordam ko‘rsata olishlik; 
- ziddiyatlarning oldini olish va bartaraf etish; 
- yangiliklarni izlab topish va ularni o‘z sharoitiga moslashtirib borish. 
Innovatsion faoliyat – pedagogning ruhiy, aqliy, jismoniy kuchini ma’lum maqsadga yo‘naltirish 
asosida nazariy bilim, amaliy ko‘nikma va malakalarni egallash, amaliy faoliyatni nazariy 
bilimlar bilan to‘ldirib borish, bilish, loyihalash, kommunikativ nutq va tashkilotchilik mahoratini 
rivojlantirishni talab etadi. V.Slasteninning fikriga ko‘ra innovatsion (ijodiy) yondashuv: 
- ijodiy faollik; 
- faoliyatga yangilik (o‘zgartirish) kiritishga texnologik va metodologik jihatdan tayyorgarlik; 
- yangicha fikrlash; 
- yuksak muomala madaniyatiga ega bo‘lishni ifodalaydi. 
Ta’lim tizimidagi innovatsiyalarni pedagogik jarayonga tatbiq etish to‘rt bosqichda amalga 
oshiriladi: 
1. Muammoni tahlil asosida aniqlash. 
2. Mo‘ljallanayotgan ta’lim tizimini loyihalash. 
3. O’zgarishlar va yangiliklarni rejalashtirish. 
4. O’zgarishlarni amalga oshirish. 
Innovatsion faoliyat – ilmiy izlanishlar, ishlanmalar yaratish, tajriba-sinov ishlari olib 
borish yoki fan-texnika yutuqlaridan foydalangan holda yangi texnologik jarayon yoki yangi 

---

78