Navoi davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

NAVOI DAVLAT KONCHILIK VA TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI
39SB - 21TJA
Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqarish asoslari
guruhi talabasi
Nazarov O’tkir Toshqulovichning

Fototranzistorlar volt amper xarakteristikalari mavzusidan mustaqil ishi.

Navoiy-2022


Reja:

1. 
   Fototranzistor. Erkin bazali fototranzistorni ulanish sxemasi va VAT.
   
2. 
   Fotoelektrik datchiklar.
   
3. 
   Fotoelektron asboblar.
   
4. 
   Fotoelementlar.
   

1. 
   Fototranzistor uch qatlamli ikki p-n utishi bilan yarim o‘tkazgichli asbob bo‘lib, yorug‘lik energiyasi ta’sirida fototokni kuchaytirish xususiyatiga ega bo‘ladi. Fototranzistor odatda germaniyli yoki kremniyli yassi tranzistor ko‘rinishida qilinadi. Yorug‘lik oqimi asosga tushishi uchun emitter ingichka va o‘chovlari kichik qilib tayyorlanadi (1-rasmda fototranzistorning tashki kurinishi va ulash sxemalari ko‘rsatilgan). Yorug‘lik ta’sirida asosda elektron va teshiklar hosil bo‘ladi. Teshiklar asosning noasosiy zaryad tashuvchilari bo‘ladi va E_k manbaining elektr maydoni ta’sirida kollektorli utishdan o‘tib, fototok I_f ni hosil qiladi. Elektronlar esa potensialli to‘siq kuchlanishini kamaytirib, teshiklarga emitterdan asosga o‘tish imkoniyatini уengillashtiradi. Bu esa fototokni ko‘paytiradi. Shuning uchun fototranzistorlarning sezuvchanligi fotodiodlarning sezuvchanligidan ancha katga bo‘ladi (0,5—1 A/lm ga tent bo‘lishi mumkin). 7, v-rasmda umumiy emitter bilan ulangan fototranzistor ko‘rsatilgan. Asosga berilgan elektr signal yordamida fototranzistorning chiqish tavsifida ishchi nuqtani tanlash mumkin. Fototranzistorlar fototelegrafda, fototelefoniyada, hisoblash texnikasida keng qo‘llaniladi
   

1-rasm. Fototranzistor: a) umumiy ko‘rinishi, b) izolyatsiyalangan asos bilan ulash sxemasi, v) umumiy emitter bilan ulash sxemasi.