Navoiy davlat konchilik va

Plashlar quyidagi o'lchovlarda bo'ladi: 
bo`yi 166 sm gacha bo'lgan kishilar uchun - birinchi bo'y,
166 sm dan 172 sm gacha – ikkinchi bo'y,
172 sm dan 178 sm gacha - uchinchi bo'y,
178 sm dan 184 sm gacha va undan yuqorisi - to'rtinchi bo'y bo'ladi. 

---

Himoya paypoqlari ham rezina qo'shilgan matodan tayyorlanadi, asosi qalin 
rezinadan iborat. Ular oddiy oyoq kiyim ustidan kiyiladi va oyoqqa maxsus tasma 
hamda turumchalar yordamida mahkamlanadi. Belga taqiladigan kamarga esa 
tasmalar yordamida birlashtiriladi. Himoya paypoqlari quyidagi o'lchovlarda ishlab 
chiqiladi: 40-poyabzal uchun birinchi bo'y, 41-42 poyabzal uchun - ikkinchi bo'y, 
43- va undan katta poyabzalga uchinchi bo'y to'g'ri keladi. 
Himoya qo'lqoplari ikki xilda tayyorlangan bo'lib, qishda kiyish uchun ikki 
panjali va yozda besh panjali bo'ladi. Qishki qo'lqoplar ichiga issiq saqlashi uchun 
astar kiygiziladi va tugma qadaladi. 
Himoyalovchi to'plamdan foydalanish. Himoya to'plami uni qanday 
maqsadlarda ishlatilishiga qarab yoping'ich sifatida, plash sifatida va kombinezon 
sifatida bo'ladi. Himoya vositalari "safar" holatida yig'ilgan bo'lib, ashyolar 
solinadigan xaltada yoki maxsus g'ilofga solingan holda tasmalar yordamida 
orqaga tashlab olib yuriladi. Himoya plashini yoping'ich sifatida xavfli bildiruvchi 
signal "Ximiyaviy trevoga" bo'yicha yoki ovoz orqali buyruq "Gazlar, plashlar" 
deb berilganda va dushman tarafidan to'satdan zaharlovchi moddalar, bakterial 

---

vositalar qo'llanilganda mustaqil ravishda kiyiladi. Buning uchun ko'z yumiladi, 
nafas olish to'xtatiladi, bosh kiyimi olinib protivogaz tezlik bilan kiyiladi va chuqur 
nafas chiqariladi, ko'zlar ochiladi, nafas olish tiklanadi. Plash yopingich sifatida 
yopiladi, qalpoqcha shlem-niqob ustiga tortiladi va plashning etaklari tortilib 
kishining gavdasini yopishga harakat qilinadi. Zaharlangan joylardan piyoda, 
ochiq. mashinalarda hamda radioaktiv moddalar tushgan va bakterial vositalar 
qo'llanilgan joylardan o'tish zarur bo'lib qolsa, himoya to'plami yengida kiyiladi, 
plash sifatida oldindan zaharlanmagan joylarda kiyiladi. Plashdan tashqari, himoya 
paypog'i va himoya qo'lqop ham kiyiladi. Buning uchun "Plashlar yengiga, 
paypoqlar, qo'lqoplar kiyilsin", "gazlar" degan buyruq beriladi. Bunda himoya 
paypoqlari poyabzal ustidan qiyilib, uzun tasmalari kamarga bog'lanadi, qolgan 
turumchalarga mahkam qilib himoya paypoq tasmalari tortib o'tkaziladi.
Gazniqobi "jangovar" holatga keltiriladi, qo'lqoplar kiyiladi va formali kiyim-
kechaklar ustidan plash yengiga kiyilib undagi turumchalarga plashning ikkinchi 
tarafi o'tkaziladi va kapyushon boshga kiyiladi. 
Kuchli zararlangan joylarda jangovar harakatlar olib borilayotgan vaqtda yoki 
shu joylardan piyoda o'tish kerak bo'lganda zaharlovchi moddalar, bakterial 
vositalardan zararlangan o'simliklar ko'p joylarda, qalin qorli joylardan hamda 
zararlangan joylarda qutqaruv ishlarini o'tkazish zarur bo'lganda himoya to'plami 
kombinezon sifatida zararlanmagan joylarda kiyiladi. 
"Himoyalonchi kostyum kiyilsin", "gazlar" degan buyruq berilganda qurol va 
gazniqoblar olinib yerga qo'yiladi. Plash g'ilofdan olinadi, himoya paypoqlari 
poyabzal ustidan kiyiladi va tasmalari bog'lanadi, plash yengiga kiyiladi (a); ikkita 
belband oyoqlar orasidan o'tkazilib, plashning pastki qismiga o'rnatilgan 
halqalardan o'tkaziladi va tortib bog'lanadi (b); plashdagi markaziy teshik markaziy 
turumchaga o'tkaziladi (v); plash etagida joylashgan turumchalarga plashdagi 
teshiklar o'tkaziladi, oldin chap oyoq tarafidagilar keyin o'ng oyoq tarafidagilar 
o'tkaziladi va markaziy turumchadan pastda joylashgan birinchi turumchaga o'ng 
va chapdagisiga hamda markaziy turumchaga qistirgich o'tkaziladi. 
Plashning yuqori qismida joylashgan turumchalar o'tkaziladi, yuqorida 
joylashgan ikkitasi o'tkazilmasligi kerak (g). Plash ustidan dala aslaxa-anjomlari va 
gazniqoblar sumkasi kiyiladi, gazniqob "jangovar" holatga keltiriladi (d); bosh 
kiyim kiyiladi, uning ustiga kapyushon tortib kiyiladi (e); yuqorida o'tkazilmasdan 
qolgan ikkita turumcha o'tkaziladi; qo`lqoplar kiyiladi, qo`lqopning ortiqcha qismi 
plash yengi ichiga kirgiziladi va yengag ilgagi bilan katta barmoqqa ilinadi, qo'lga 
qurol olinadi (j). Zararlangan joylarda ish bajarib bo'lingandan keyin terini himoya 
qiluvchi vositalarni shunday yechish kerakki, himoya vositasidan kishi tanasining 

---

hech bir qismi zaharlanmasin. Shu maqsadda himoya vositalarida mavjud bo'lgan 
barcha tasmalar, turumchalar, bog'ichlar, qo'lqoplar echiladi. Agar himoya 
vositalarini ochiq qo'l bilan (qo'lqoplar bilan himoya qilinmay qolgan holda) 
yechishga to'g'ri kelib qolsa, u holda bu ishni himoya vositalarining ichki 
tomonidan amalga oshirish kerak. 
Himoya paypog'i oyoqdan yechib olingandan keyin toza joyga o'tish kerak. 
Nafas a'zolarini himoya qiluvchi gazniqoblar terni himoya qilish vositasi yechib 
tashlangandan so'ng, yeng oxirida yechiladi. Terini himoya qilish vositalari 
yechilgandan keyin ular zararsizlantiriladi. L-1 yengil himoya kostyumi teri 
qavatlarini va formali kiyimlarni zaharlovchi moddalar, radioaktiv moddalar 
hamda bakterial vositalardan zararlanishdan himoya qilishga mo'ljallangan. U 
rezina matodan tayyorlangan bo'lib, kapyushonli ko'ylak, paypoqli shim, 
podshlemnik va ikki barmoqli himoya qo'lqoplaridan iborat. L-1 yengil himoya 
kostyumi vaqti-vaqti bilan qo'llaniladigan himoya vositasi bo'lib hisoblanadi. 
Paypoqli shimning yuqori qismiga ikkita yelka tasmasi va paypoqni oyoqqa zich 
qilib boglash uchun bog'ichlar tikilgan. Kapyushonli ko'ylakning orqa qismiga chot 
orasidan o'tadigan belband tikilgan bo'lib, ko'ylakning oldi tarafidagi tugmaga 
o'tkaziladi.