Navoiy kon meyallurgiya kombinati

3.5Burg‟ulashuskunasiningishlabchiqarishunumdorliginihisoblash..
Burg‘ilash stanokning tog‘ jinsing qattiqligiga qarab turlari aniqlanadi. Shnekli burg‘ilash - tog‘ jinsi (f = 4-8);
c-tog‟jinsi(f=6-19);
Pnevmozarbli burg‘ilash - tog‘ jinsi (f = 10-22);

KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi	bet

Tog‘jinsimning qattiqligi f=14 bo‘lgani uchun Sharoshkali burg‟ilash stanogini tanladim. Uning diametri esa yoriqdorlik darajasiga qarab tanlash kerak. “Burg‟ulash stanogining texnik ko‟rsatmalari”
	Ko‟rsatkich	SBSh-200-32
	Skvajinaning nominal diametri	200
	Skvajina chuqurligi, m	32
	Vertikal bo‘yicha burg‘ulash qiyaligi, grad	0;15;30
	O‘qqa berilgan maksimal kuchlanish, kN	250
	Burug‘lash stavining aylanish chastotasi, min^-1	0.2-4
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi				bet

Skvajinani tozalash usuli Havo suv Burg’ulash uskunasining ishlab chiqarish unumdorligini hisoblash.. F=12 N=102.gs K=0.81 Y=2 t/m D=200mm H=10 m n=3 n=250 𝜎cm = 10 ∙ 𝑓 𝜎cm = 10 ∙ 12 = 120𝑀𝑃𝑎 𝜎cm = 𝜎cm ∙ 0, 2 𝑀𝑃𝑎 𝜎c = 120 · 0. 2 = 24 𝑀𝑃𝑎 Tog’ jinsining burg’ulash qiyinligini ko’rsatgichi: 6 = 0. 07 · (𝜎cm + 𝜎c ) + · 0. 7 6 = 0. 07 · ^(120 + 24^)+ 2 · 0. 7 = 11. 48 𝑃 = ∙ 6 ∙ = 0, 8 ∙ 11. 48 ∙ 28 = 257 Burg’ulashning texnik tezligi: 𝑃 𝑜 · 𝑛^0.8 257 · 102^0.8 𝑚 = = = 7. 47 ^1,· 11. 48^1.· 28 6 Burg’ulash stanogining smenalik unumdorligi topiladi: ACM = Tcm−(Tпз+Tp) = 8−0,58 = 45. 5 m ^1^+T ^1^+0.0^𝑚 .
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi	bet

Burg’ulash stanogining sutkalik unumdorligi: A^C = A^CM · 𝑛 = 45. 5 · 3 = 136. 56 ^𝑚 B Б ^cm𝑠𝑢𝑡 Burg’ulash stanogining yillik unumdorligi: A = A^C · 𝑛 = 136. 56 · 250 = 34141 ^𝑚 Б Б ^p^c𝑦 𝑙 ^𝐻𝑦^·^𝑎^·^W10 · 9. 4 · 8. 3 𝑚^3 qгm = 𝑙𝑐 = 12. 3 = 63. 4 𝑚 Talab qilinayotgan ish hajmini bajarish uchun kerak bo’ladigan stanoklar soni topiladi. 𝑁 = ^𝑉гm = ^3·10^6= 1. 4 ≈ 2. ^6cA^г·qгm 34141 63.4 6 Burg’ulash stanokining rezerv koefitsienti: = ^г= ^350= 1, 4 ^p^з𝑛p c 250 Burg’ulash stanokining ishchi parki: 𝑁 = ^𝑁^6c= ^2= 1. 4 ≈ 2 ^6p p з 1, 4 3.6 Skvajina parametrlarini hisoblash. Bugungi kunda karerlarda turli tog‗ jinslarida burg‗uquduqlarni burg‗ulashda turli-tuman samaradorli vositalari mavjuddir (1.3 rasm).Bu usulning moxiyati shundan iboratki, portlovchi modda qiya yoki vertikal skvajinalarga joylashtirilib, ularning tepa qismlari tiqinlanadi. Tiqinlovchi material o‗rnida qumli inert materillardan, burg‗ulash qirindilaridan yoki maxsus tarkibga ega bo‗lgan tiqinlovchi materiallardan foydalaniladi. Skvajinalar pog‗onaning tepa qismida parallel holatda bir yoki bir necha qator etib, orasidagi masofalar hisoblab teng qilib joylashtiriladi. Skvajinalar orasidagi masofa shunday tanlanishi kerakki, har bir portlatilgan skvajina o‗rtada ochiq joy qoldirmasdan bir-birining ustiga parchalangan tog‗ jinslarini yopishi yoki qoplashi kerak. Gorizontal, qiya va vertikal skvajinalar mavjud. Hozirgi kunda vertikal skvajinalar keng qo‗llanilmoqda. Skvajinada portlovchi modda zaryadi yaxlit va
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi	bet

oraliq bo‗shliqli holda, portlatiladigan blokda esa bir qatorli va ko‗p qatorli holatda qilib joylashtiriladi.

1.3. – rasm. Portlovchi skvajina paramertlari.

a – yaxlit zaryadli qiya skvajina; b – havo bo‗shlig‗i hosil qilib ko‗p qatorli holatda joylashtirilgan vertikal skvajina; 1 – PM zaryadi; 2 – zaboyka; 3 – havo bo‗shlig‗i.

Tog‗ jinsi qattiqligiga bog‗liq bo‗lgan burg‗ulanish koeffitsienti. ko‗rsatkichi qiymati.
^kразб

Tog‗ jinsi qattiqligi f	2	4	6	8-10	12- 14	16
^kразб	1,06	1,05	1,04	1,037- 1,031	1,03- 1,021	1,02

KURS ISHI – 2023 yil
5311600 – Konchilik ishi
bet

		M; M
		Grammonit:
		79/21;(82/8 1); 50/50;	3,6-4,5	20-25	330-370	0,9- 1,1
		30/70
		Granulotol	5,5-5,6	32-34	285-295	0,9-
						1,0
Skvajina ko’rsatgichlarini hisoblash. Berilgan dolota diametri bo‘yicha, skvajina diametri aniqlanadi. 𝑑𝑐 = 𝑑Д * kpas6 = 200 · 1. 037 = 207. 4 mm Perebur uzunligi aniqlanadi ( ^l^пер^.^м): 𝑙uep = 11 · 𝑑𝑐 = 11 · 0. 2074 = 2. 3 𝑚 Skvajina uzunligi aniqlanadi ( ^l^c^.^м): 𝑙𝑐 = 𝐻𝑦 + 𝑙uep = 10 + 2. 3 = 12. 3 𝑚 Zaboyka uzunligi aniqlanadi ( ^l^заб^.^м): заб = 0,27 · = 0,27 · 12.3 = 3.3 𝑚 Skvajinadagi portlovchi moddaning uzunligi aniqlanadi( ^l^зар^.^м): 𝑙sap = 𝑙𝑐 − 𝑙sa6 = 12. 3 − 3. 3 = 9 𝑚 Skvajinaning solishtirma sig‘imi aniqlanadi ( ^^.^кг^/^м): 𝜌 = 0. 785 · 𝑑^2 · Δ = 0. 785 · 2. 074^2 · 0, 9 = 30. 4 ^𝑘𝑔 c 𝑚 𝑞𝑛 = 0.000175 * 𝛾=0.000175*2000=0.35 Pag‘ona asosi bo‘yicha qarshilik chizig‘i kattaligi aniqlanadi. (W,m):
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi								bet

W = 0.9 · √ ^𝜌= 0.9 · ^30.4= 8.3 𝑚 𝑞 √ 𝑛 0,35 Skvajinadagi portlovchi moddaning zichligi aniqlanadi(Q, kg) Os = 𝜌 · 𝑙sap = 30. 4 · 9 = 273. 6 𝑘𝑔 Qatordagi skvajinalar orasidagi masofa aniqlanadi (a, m) 𝑎 = ^O^з= ^273.^6= 9. 4 m q𝑛 · 𝐻𝑦 · W 0. 35 · 10 · 8. 3 Skvajinalar qatorlari orasidagi masofa (b,m): 𝑏 = 𝜌 * ^(𝑙𝑐 − 𝑙z𝑎𝑏^)= 273. 6 = 8. 3 m 𝑎 · 𝐻𝑦 · q𝑛 9. 4 · 10 · 0. 35 IV. TOG„ JINSLARINI QAZIB YUKLASH. 4.1. Tog‟ jinslarini qazib yuklash uchun qazib yuklovchi kon qazish mashinasi turini tanlash; Karyer mexanik kuraklari. Karer mexanik kuraklari turli qattiqlikdagi yumshoq va maydalangan tog‗ jinslarini qazish uchun qo‗llaniladi. Kovshining hajmi 2 dan 20 m^3 gacha bo‗ladi. Qazib olinadigan pog‗ona balandligi 6 m dan 20 m gacha bo‗ladi. Ishlab chiqarish unumdorligi turlicha bo‗lgan karerlarda qo‗llaniladi. Pastdan yuklash jarayoni ko‗proq qo‗llaniladi. Yuqoridan yuklash uchun esa uzaytirilgan ishchi uskuna bilan jixozlangan karer mexanik kuraklari qo‗llaniladi. Karyer ochuvchi mexanik kuraklarini qo‗llashda qazib olinadigan pog‗ona balandligi xavfsizlik shartlari bo‗yicha yumshoq tog‗ jinslarida ekskavatorning maksimal cho‗michlash balandligidan oshmasligi lozim:
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi	bet

^Nu ^≤^Nch.max Sochma holdagi portlatib maydalangan tog‗ jinslarida ularni o‗pirilib tushish extimoli bulmagan hollarda: Nu = (2,5….2,7) Nch.max. O‗rtacha bo‗lakli bog‗lovchi – sochma holdagi portlatib maydalangan tog‗ jinslarida: Nu = (1,05….1,15) Nch.max. Yirik bo‗lakli bog‗lovchi – sochma holdagi portlatib maydalangan tog‗ jinslarida: ^Nu ^≤^Nch.max Mexanik kuraklarni transport vositalariga yuqoridan yuklab ishlash jarayonida pog‗ona balandligi yuklash radiusi va balandligi bilan chegaralanadi.Pog‗ona balandligi quyidagicha aniqlanadi: YUklash balandligidan maksimal holatda foydalanish shartidan kelib chiqqan holda: Nu = Nrmax- hv – e, bu yerda: hv – transport vositasining balandligi; m, e – yuklash vaqtida mashina kuzovi va ekskavator kovshi orasidagi xavfsiz masofa, m; YUklash radiusidan to‗liq foydalanish shartidan kelib chiqqan holda: Nu = (Rr – Rchu – s)tg, m,
KURS ISHI – 2023 yil 5311600 – Konchilik ishi	bet

bu yerda:Rr–maksimal yuklash balandligida yuklash radiusi, m; Rchu – ekskavator joylashgan gorizontdan yuklash radiusi, m; s – yo‗l o‗qidan pog‗onaning yuqori brovkasigacha bo‗lgan minimal masofa, s  3 m;  - pog‗ona qiyalik burchagi, grad; turg‗un tog‗ jinslarida ( = 60…70^o) pog‗ona balandligi yuklash balandligi bilan chegaralanadi, turg‗un bo‗lmagan yumshoq tog‗ jinslarida esa – yuklash radiusi bilan aniqlanadi.