Navoiyazot” aj “pvx, ks va M” ishlab chiqarish majmuasi 910-sonli “Xlor, xlor mahsulotlari va kaustik soda” sexining

Ikkilamchi tuzli eritma olish va elektroliz (203 - bino)
Ikkilamchi tuzli eritmani olish
- poz.V230001 baki to‘ldirilgandan keyin poz.P230001AB nasoslarini yoqish, poz.E230001 issiqlik almashtirgichiga to‘yingan bug‘ bilan isitish uchun birlamchi tuzli eritmani yuborish va undan keyin poz.T230001ABC ion almashinadigan (xelat) qatronlar ustuniga boradi;
- filtrlangan ikkilamchi tuzli eritmapoz.V230002 bakiga yuboriladi, keyin poz.P230002AB nasoslarini yoqiladi va uni poz.V230005yuqori bosim bakiga beriladi, u yerdan tuzli eritma o‘z oqimi bilan elektrolizga boradi;
- poz.E230001 tuzli eritma isitgichiga bug‘berish.
Elektrolizyorlarni ishga tushirish uchun tayyorlash
Elektrolizyorlarni ishga tushirishdan oldin quyidagilar zarur:
- havo chiqishini ta’minlash uchun gaz chiqarish klapanlarini ochish;
- ishga tushirishga tayyorgarlik jarayonida anod va katod kamerasida suyuqlik darajasini qulay kuzatish uchun anod va katod kamerasida suyuq fazali difmanometrlarni (yoki shaffof shlanglarni) o‘rnatish;
- katod va anod kameralaridan havoni olib tashlash uchun elektrolitni elektrolizatorning yuqori qismiga yetkazib berish (ishga tushirish uchun suyultirilgan tuzli eritamaning konsentratsiyasi 205g/lga teng bo‘lishi kerak);
- katod kamerasidan havoni yakuniy yo‘qotish uchun azot beriladi;
- oziqlantirish eritmalarining sarfini belgilash: ishqorlar-19 m³/h gacha, tuz eritmasi – 38,5 m³/h;
– bosim farqini (0,2-1,0) mH₂Ooralig‘ida o‘rnatish ;
- katod va anodning chiqish shtuserlaridan oqib chiqqandan so‘ng, NaOH sarfini vatuzli eritmaning sarfini 5m³/hgacha sozlash;
- asosiy gaz quvurlarini ulash;
- aylanma katolit sarfini 48m³/h gacha sozlash;
- elektr ta’minotini yoqish;
- anolit rangining me’yordaligini tekshirish;
- xlorid kislotasini Vodorod ko‘rsatkich pH=3 ga yetguncha 1 soat davomida yuborish, keyin kaskadli rejimga o‘tish;
- poz.V230102 aylanma bakiga azot ta’minotini qo‘lda o‘chirish;
- katolitning harorati 80 ⁰C ga yetganda, konturgayka yordamida bosimni 6,5 MPa ga sozlash.
Kuchisiz tuzli eritmani xlorsizlantirish
Quyidagi amallarni bajarish kerak:
- xloratlar miqdori ClO₃^- ≤ 7 g/l ga erishilganda, poz.E230104 isitgichi orqali kuchsiz tuzli eritmapoz.R230102 xloratlarni parchalash reaktoriga yuboriladi;
- poz.Е230104 isitgichiga bug‘ berish;
- xlorid kislotasini (31%) quvur liniyasidagi aralashtirgichga (90-95⁰C) gacha qizdirilgan kuchsiz tuzli eritmani solish. Xlorid kislota sarfikuchsiz tuzsiz eritmaning sarfiga qarab avtomatik ravishda tartibga solinadi;
- poz.R230102 xloratning parchalanish reaktorida reaksiya jarayonida chiqadigan xlorni, xlorni qayta ishlash bo‘limiga quvur orqali yuborish;
- poz.R230102 reaktoridagi kuchsiz tuzli eritmani poz.V230105 idishiga to‘kish;
- tuzli eritmani poz.P230101AB, P230104 va P230105 nasoslari bilan poz.T230201 xlorsizlantirish ustuniga yuborish; Vodorod ko‘rsatkich pH qiymatini (1,0 ÷ 1,5) chegarasida tartibga solish uchun tuzli eritmaga xlorid kislota eritmasini yuborish;
- ustundagi sathga belgilangan qiymatlarga qadar yetib borgandan so‘ng, poz.P230202AB nasosini yoqing va sovutish suvini poz.E230201 sovutgichiga va vakuum nasos sovutgichiga yetkazib berish;
- poz.R230202AB nasoslari bilan xlorsizlangan tuzli eritmani tuzli eritmani eritishga yuborishdan oldin Vodorod ko‘rsatkich pH miqdorini (10 ÷ 11) ushlab turish uchun 32% ishqor bilan qayta ishlash. Erkin xlorni olib tashlash uchun tuzli eritmaga 9,1% konsentratsiyali natriy sulfit eritmasi ham beriladi, u poz.V230201rezervuarida oldindan tayyorlanadi, OQPko‘rsatkichi≤ 50 MV gacha pasaygungacha.