Nazariy o’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi o`quv mashg`ulotida ta’lim texnologiyasi modeli Mavzu№21

Uyga vazifani so’rash savollari:
1. Yorug’lik interferensiyasi nima?
2. Qanday yorug’lik to’lqinlari interferensiyaga kirishishi mumkin?
3. Kogerent to’lqinlar deb qanday to’lqinlarga aytiladi?
4. Gyugens-Frenel prinsipi qanday ifodalanadi?
4. Difraksiya so’zi qanday ma’noni anglatadi?

2-ilova
O’quvchilar faoliyatini baxolash mezonlari

86-100 % 5 ball «a’lo»
71-85 % 4 ball «yaxshi»
55-70 % 3 ball «qoniqarli»

Baxolash mezonlari

FISh.	Baxo	Mezonlar
		Bilim	Faollik	Takliflar	Jami ball
	Ballar	2	1.5	1.5	5
	%	40	30	30	100

3-ilova

BBB texnikasining qoidasi

1. 
   “Insert” texnikasidan foydalanilgan holda matnni o’qib chiqing.
   
2. 
   Olingan ma’lumotlarni individual sohalarga ajrating. Qalam bilan qo’yilgan belgilar asosida BBB jadvalini to’ldiring.
   

“Insert” texnikasining qoidasi:

1. 
   Matnni o’qib chiqing.
   
2. 
   Olingan ma’lumotlarni diqqat bilan o’rganib, sohalarga ajrating. Qalam bilan har bir qatorga quyidagi belgilarni qo’yib chiqing:
   

V - bilaman;
Q - yangi ma’lumot;
- - bilganlarimga zid;
? - meni o’ylantirmoqda.




BBB usuli asosida tarqatma materiallar

		Bilaman «+»	Bildim «+»
		Bilmayman «-»	Bilaolmadim «-»
1.
2.
3.
4.
5.
6.

MASALALAR ISHLASH UCHUN METODIK KO‘RSATMALAR

Interferensiyaga bog‘liq bo‘lgan masalalarda kogerent to‘lqinlarni hosil qilish usullarini tahlil qilish va to‘lqinlarni kuchaytirish va susaytirish shartlarini qarab chiqish kerak. Yupqa plastinkalarda interferensiyani kuzatayotganda zichligi katta bo‘lgan muhitdan yorug‘lik qaytgandan qo‘shimcha yo‘l farqi hosil bo‘lishini esdan chiqarmaslik kerak. Bu yo‘l farqi to‘lqin uzunligini yarmiga tengdir.

Yorug‘lik difraksiyasiga taaluqli masalalarni yechishda Gyuygens-Frenel prinsipiga binoan to‘siqlardan o‘tgan ikkilamchi nurlar interferensiyasini aniqlashdan iborat. Frenelning zonalar metodini qo‘llash hisoblashni yengillashtiradi.
Qutblanish hodisasiga taaluqli bo‘lgan masalalarda, qutblangan yorug‘likni hosil qilish usulini hamtahlil qilish kerak. Yorug‘likni dielektrik sirtidan qaytgan hollarda, Bryuster qonunida muxitning nisbiy sindirish ko‘rsatkichi ishtirok etishini hisobga olish kerak. Qutblangan yorug‘lik hosil qilishda ikkilamchi nur sindirish hodisasini qo‘llansa, masalalar yechishda Malvo qonunidan foydalanish kerak.


1.Masala: Tirqishlar orasidagi masofa 2,5mm ga teng, unga monoxro- matik yorug’lik tik tushadi. Interferension manzara tirqishlardan 100 sm masofadagi ekranda hosil bo’ladi. Agar tirqishlardan biri sindirish ko’rsatkichi 1,5 bo’lgan 1 mkm qalinlikdagi shisha plastinka bilan to’silsa, yorug’ interferension yo’llar qaysi tomonga va qanday masofaga siljiydi?

Berilgan	Chizma	Echish algoritmi
=? X=?

9-ilova(v)
2-masala
Davri d= 4 m bo’lgan difraksion panjaraga monoxramatik to’lqin tik tushmoqda. Panjara orqasiga fokus masofasi F= 40 sm bo’lgan, ekranda difraksion manzarani tasvirini hosil qiluvchi linza joylashtirilgan. Agar birinchi maksimum tasviri manzaradan x=5,0 sm masofada hosil bo’lsa,to’lqin uzunligini aniqlang.


YeChISh:
1-masala shartida berilgan kattaliklar aniqlanadi
Berilgan
d= 4 m
F= 40 sm
x=5 sm
m=1

2. SI birliklar sistemasiga keltirib olamiz

d= 4 m = 4·10-6m
F= 40 sm = 4·10-1m
x=5 sm = 5·10-2m
3 masala shartiga ko’ra aniqlanishi lozim bo’lgan kattaliklar o’quvchilar yordamida aniqlanadi.
Topilish kerak bo’lgan kattalik
 - ? monoxramatik to’lqin uzunligi
4. Masala shartiga ko’ra chizma chiziladi.