Nazariy o‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi

O‘quv mashg‘ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O‘qituvchi	Ta’lim oluvchi
1-Bosqich O‘quv mashg‘ulotiga kirish (10-daq)	Tashkiliy qism: 1.Salomlashish va guruh davomatini tekshirish, o‘quvchilarni mashg‘ulotga tayorgarligi (sog‘lig‘i, formasi, o‘quv qurollarini mavjudligini) tekshirish. 2.O‘quv fan nomi va o‘qituvchi ismi sharifi bilan tanishtirish(1-ilova).	Mashg‘ulotga tayyorlanadilar, tinglaydilar
2-bosqich. Asosiy (65-daq)	Maqsad va vazifani belgilanishi: 1. Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va o‘qitish natijalar bilan tanishtirish. 2.Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiraman va ularga namoyish etish. 3.O‘quv mag‘shulotida o‘quv ishlarni baholash mezoni va ko‘rsatkichlari bilan tanishtirish (2-ilova). Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish; 4. Tezkor-so‘rov orqali bilimlarini faollashtirish (3-ilova). 5. Faning maqsadi va vazifalari bilan tanishtirish. 6.Kichik guruhlarga bo‘ladi, kichik guruhda ishlash qoidasi bilan tanishtiradi (4- ilova) va xar bir guruhga topshiriq beradi (5- ilova). Yangi o‘quv material bayoni: 7.Nazariy mashg‘ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq, asosiy nazariy holatlarni bayon qilish (6-ilova). Yangi o‘quv materialini mustahkamlash: 8. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash uchun ommaviy savollar berish (7-ilova), berilgan javoblarni to‘ldiraman va qisqacha xulosalar qilish. 9. Savollarga javob bergan o‘quvchilarni baholashni o‘tkazish. 10. Mavzuning har bir rejasi bo‘yicha o‘quvchilar qanday o‘zlashtirganliklari to‘g‘risida xulosalar qilish. 11. Eng asosiylariga e’tibor qaratish, va berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatish. 12.Mavzuni kasbiy faoliyatidagi ahamiyati va qo‘llanishi bilan bo‘g‘lab mavzuni yakunlash.	Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Diqqat qiladilar. Yozib oladilar Diqqat qiladilar. Berilgan qo‘shimcha savollarga javob beradilar. Ma’lumotlarni daftarga qayd qiladilar.
3-bosqich Yakuniy (5-daq)	Mashg‘ulot yakuni: 1.Faol ishtirok etgan o‘quvchilarni javoblarini izohlab baholash. Uyga vazifani berilishi: 2.Kelgusi mashg‘ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan tushuncha berish, kerakli adabiyotlar ro‘yxatini va bajarish uchun tavsiyalar berish (8-ilova).	Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar.

39-MAVZU: Yuklarni tushurishda yuk iluvchining burch va vazifalari. Yuklarni tushurishdan oldin yuk iluvchi amal qilishi kerak bo’lgan qoidalar. Yuklarni tushurishda yuk iluvchining javobgarligi.

Reja:
1. Stropolchini burch va vazifalari.
2. Yuk iluvchining javobgarligi.
Yuklarni tushirishdan oldin yuk iluvchi quyidagi vazifalami bajarishi kerak:

• 
  taxminan oldindan yuk tushiriladiganjoyni ko'zdan kechi­ rishi, shuningdek, yukning tushib ketmasligi, sirpanmasligi, qulamasligi va tebranmasligiga ishonch hosil qilishi;
  
• 
  yuk o'matiladigan joyga, kerak bo'lgan holatlarda ilgak va
  

arqonlarni oson yechib olish uchun yuk ostiga mustahkam qistirmalar qo'yishi;

• 
  yuk ishonchli o'matilib, kerak bo'lgan hollarda qotirilib olingandan so'ng stropdan yoki ilgakdan ularni yechib olishi yoki ilgaklardan yukni yechib olishi.
  

Vaqtinchalik yopiq joylarga, kabel va quvurlar ustiga hamda boshqajoylarga, ya'ni yuklarni saqlash mumkin bo'lmaganjoylarga yuklarni o'matish qat'iyat man etiladi.
Yuk iluvchi ish vaqtida diqqatini bir joyga to'plab, haqiqiy ko'rsatmada ko'rsatilgan ko'rsatmalarni to'g'ri bajarishi o'zi va boshqa ishchi xodirnlaming xavfsizligi o'z qo'lida ekanligini doim yodida tutishi kerak.
Yuk iluvchi o'qitilgan va attestatsiyadan o'tkazilgan, haqiqiy ko'rsatma ko'rsatmalariga amal qilmay, ko'rsatmalarga xilof ishlar qilsa javobgarligi o'z bo'ynida.
Yuklarni ko'tarish va uzatish vaqtida yuk iluvchiga:

• 
  yukning ustiga chiqish, yukning ustida begona shaxslar bo'lsa, uni ko'tarish va ko'chirish;
  
• 
  ko'tarilayotgan yukning ostida turish va boshqa odamlarni yuk ostida turishiga yo'l qo'yish;
  
• 
  yuklarni tortib turish;
  
• 
  temiryo'l platformalarida, yarimvagon va boshqa joylarda odamlaming turishi va yaqinlashishiga yo'l qo'yish, yuk1arni yuklash va tushirish davomida greyfer va magnitli kranlardan foydalanish;
  
• 
  avtomashinalaming ustida yoki ichida odam bo'lsa, ularga yuklash yoki tushirish man etiladi.
  

Yukni ko'tarish va uzatishdan oldin yuk iluvchilarning bajaradigan vazifalari:

• 
  ruxsat etilgan yuk ko'taruvchanlikka yaqin massadagi yukni ko'tarish uchun taxminiy signal uzatish; 200-300 mm masofada to'g'ri stropovka qilinganligini tekshirish, arqonlarning taranglik­ lari bir xil taqsimlanganligi, kran barqarorligi va tonnozlarning ishlayotganligiga ishonch hosil qilgandan so'ng kerakli balandlikka ko'tarish uchun signal uzatish, yukning nosozjoylarini to'g'rilash kerak bo'lsa, yukni tushirish;
  
• 
  yukni poydevor boltlaridan yechish uchun ko'tarish eng kichik tezlikda, kesishmasdan, yeyilmasdan va gorizontal ko'­ tarishda to'la boltlardan ozod bo'lganligiga ishonch hosil qilgach amalga oshiriladi;
  
• 
  o'ziyurar strelali kranlar bilan yuk ko'tarishda ko'rsatmadan yukni yuk ko'taruvchanligini tekshirish, kranni haydovchi orqali chiqarilgan strela uzunligi kerakli yukni ko'tara olishiga ishonch hosil qilish;
  
• 
  gorizontal bo'yicha yuklarni uzatishda, yuk tegishi mumkin bo'lgan narsalardan kamida 0,5 m ko'tarilganligiga ishonch hosil qilish;
  
• 
  yuklami uzatishda yuklar odamlar ketidan o'tmasligi va narsalarga ilinib qolmasligini; agar kuzatuvchi bo'lmasa, kran boshqaruvchisi kuzatishi, kran boshqaruvchi kabinasidan ko'rin-maydigan joylarda ikkinchi yuk iluvchi yoki signal beruvchi kuzatib turishi kerak;
  
• 
  uzun o'lchamdagi yuklar va o'ziga aylanib ketishi mum.kin bo'lgan yuklarni ko'tarishda yoki uzatishda maxsus tortib turuvchi moslamalardan foydalanish;
  
• 
  yuklarni taxlashni bir tekisda amalga oshirish kerak, albatta o'rnatilgan gabarit o'lchamlarda joylashtirish, o'tish joyi va yo'laklar e'tiborga olinishi, chiqib turgan elementlari o'ziyurar strelali kranlarning aylanish qismlari (avtomobil, temiryo'l, pnevmog'ildirakli, gusenitsali, kran-ekskavatorlar)ga tegib qolmasligi uchun yuk bilan eng qisqa masofasi I m, minorali, portal, chorpoyali kranlarda 0,7 m masofa saqlanishi lozim; yuklarni vagonlarga, yarimvagon va platformalarga yuklashga transport vositalari muvozanati buzilishiga, shuningdek, trans­ port vositalarini o'z holiga harakatlanib uzatishga yo'l qo'ymaslik kerak;
  
• 
  sochiluvchan va mayda-donador yuklarni ko'tarishda maxsus mo'ljallangan idishlardan foydalanish hamda idishlarni to'ldirish belgilangan sathdan oshib ketmasligini ta'minlash.