Neft asosida olinadigan smolalardan lak va emal olish jarayonlarining muqobil sharoitlarini
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Yonilg„i turlari;
Benzin (karbyuratorli dvigatellar uchun).................................................0.09-1.15 Dizel yonilg‗isi (tezyurar dizellar uchun)...............................................1.20-1.60 Motor yonilg‗isi (sekin yurar dizellar uchun)......... ................................1.50-1.70 Qattiq............................................................................... ........................1.50-2.00 Changsimon....................................................................................... ......1.10-1.20 Gazsimon (siqilgan, suyultirilgan gazlar)................................................1.05-1.15 23 Yonilg‗ining qovushqoqligi qancha past bo‗lsa, u havo bilan shuncha yaxshi aralashadi va havo kam bo‗lganda ham yonilg‗ining to‗la yonishi ta‘minlanadi. 1.3. Neft fraksiyalari va neftni haydash qurilmalari Sanoatda neft juda katta ahamiyatga ega, chunki undan xalq xо‗jaligi ehtiyojlarini qondiruvchi turli xil mahsulotlar olinadi. Masalan, neft raketalar uchun, dizel hamda ichki yonuv dvigatellari uchun yonilg‗i olishda eng boy manba hisoblanadi. Neftdan faqatgina mashinalar uchungina emas, balki uy- rо‗zg‗orda, korxonalarda ham yoqish uchun ishlatiladigan mahsulotlar (tabyiy gaz, qoramoy-«mazut») chiqadi. Surkov moylari, alkan moyi. ya‘ni vazelin va boshqalar ham neft mahsulotidir (1-3-Ilovalar). Uglevodorodlar о‗zlarining kimyoviy xususiyatlari bо‗yicha naftenli uglevodorod alkanlarga yaqin. Naftenli uglevodorodlarning xususiyatlaridan biri ularning hosilalari ham izomerlanish xususiyatiga egadir. Katalitik va termik jarayonlar ta‘sirida olti a‘zoli sikllar tizimi besh a‘zoliga oson о‗tadilar. Masalan: siklogeksan va benzol metil siklopentanga o‘tishini misol keltirish mumkin [24-26]. Neft tarkibidagi mahsulotlarni ajratib olish uchun u turli usullar bilan qayta ishlanadi. Bu usullar orasida keng tarqalgani neftni fraksion haydashdir; bunda neft tarkibidagi mahsulotlar qaynash haroratiga qarab birin-ketin ajralib chiqadi. Neft haydalganda avvalo uning eng yengil qismi - gazsimon uglevodorodlar ajralib chiqadi. Undan keyingi fraksiyalarda uchuvchan benzin fraksiyasi, kerosin fraksiyasi, oxirida esa, neft qoldig‘i ya‘ni qoramoy (mazut ya‘ni bitum) ajratib olinadi (6-Ilova). Fraksiyalab ajratib olingan mahsulotlar yanada toza holda bo‘lishi uchun qayta fraksiyalanadi. Masalan benzin fraksiyasidan qayta ishlash natijasida aviasion benzini, avtomobil benzini kabi fraksiyalarga ajratiladi. |
