New uzbekistan: innovation, science and education

 
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
1.Jumanazarov S.S., Xaydarov B., Li D., Qayumov Sh. “Kompyuter savodxonligi asoslari”. 
–T.:2014 y. 
2.M.E.Jumaev, M.Yu.Yuldasheva, B.U.Mingbaeva, G.A.Mamatova “Boshlang’ich ta’limni 
o’qitishda zamonaviy yondashuvlar va innavatsiyalar” metodik uslubiy qo’llanma – T.: 2017 y. 

---

10
Апрель 2023 10-қисм
Тошкент
‘‘ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН: ИННОВАЦИЯ, ФАН ВА ТАЪЛИМ’’
BOLANI O’YIN FAOLIYATIDA PEDAGOGNING ROLI
Xakimova Marхabo O’raqovna
O’zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti 
Maktabgacha ta’lim fakulteti Maktabgacha ta’lim 
pedagogikasi va psixologiyasi kafedrasi assistenti
Normurodova Muxlisa Holturdi qizi
O‘zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti 
Maktabgacha ta’lim fakulteti
2-bosqich talbasi
Annotatsiya: Maqola pedagog bolalarning hayoti va faoliyatini o’yin shaklida tashkil etishiga 
bag’ishlangan.Bunda bolalarning faollik va tashabbuskorlikni izchil rivojlantiradi,o’yinda o’z-
o’zini tashkil etish ko’nikmalarini shakllantiradi.
Kalit so’z: Psixologik, didaktik va pedagogik yondashuv, o’yin mashg’uloti, pedagogning roli
Аннотатция: Статъя посвящена организации жизни и деятелъности педагогических 
детей в форме упражнения.Последоватеъно развивает активностъ и инициативу детей, 
формирует навыки самоорганизации в игре.
Ключевое слово: Психолого-дидактико-педагогический подход, игровое обучение, роль 
педагога.
ANNATATION: The article is devodet to organizing the life and activities of pedagogic 
children in the form of a game.It consistently develops childern’s activity,and intiative,forms self-
organization siklls in the game.
KEYWORD: Psychological didactic and pedagogical approach,game training,the role of the 
pedagogue.
Bolalik inson hayotining eng go’zal shu bilan birga eng muhim davridir.Chunki kelajak uchun 
poydevor qurish aynan bolalik davridan boshlanadi.O’yin maktabgacha yoshdagi bolalarni 
rivojlantirish va o’qitishda katta salohiyatga ega.Bolalar harakatlarni erkin boshlay olmaydi 
va ko’pincha pedagoglar rejalashtirgan faoliyat turlari doirasida boshlaydi.Masalan:bola rasm 
chizadi,yozadi,o’qiydi yoki qaror qabul qiladi. 
Maktabgacha ta’lim yoshdagi bolalarning ta’lim-tarbiyasi to’laqonli bo’lishda o’yin 
mashg’ulotining o’rni va ahamiyati katta. Bola tarbiyasiga psixologik,pedagogik va didaktik 
jihatdan yondashishda o’yin mashg’uloti vositachi hisoblanadi. Bolaning aqliy salohiyatini oshirish 
uchun didaktik maqsadlarda turli o’yinlardan foydalaniladi. Masalan: matematik qobilyatlarini 
shakllantirish va rivojlantirishda “Raqam qani?”, “Nima ko’p?”, mantiqiy fikrlash darajasini 
kuchaytirishda esa “Ishoning, ishonmang!”, “Farqini toping!” kabi intellektual o’yinlarning 
ahamiyati katta. Kichkina bolalar ota-onalari va boshqa insonlari bilan o’zaro munosabatga kirishib 
hamda predmetlar,materiallar va tabiatni anglash orqali bilimini kengaytiradi. L.S.Vigotskiy 
hisoblashicha,kognitiv rivojlanish eng yaqin rivojlanish zonasida boshqariladigan o’qitishdan 
ijtimoiy o’zaro aloqadorlik orqali yuz beradi. Zero,bolalar va ularning hamkorlari dialog orqali 
bilimlarini birgalikda boyitadi.Shuning uchun ta’lim strategiyalari bolalarning ijtimoiy va hissiy 
rivojlanishini hisobga olish kerak,chunki ular pedagoglar va bolalar o’rtasidagi hamda bolalar va 
boshqalar o’rtasidagi muloqotlar asosida o’rganadilar.[1] 
Tarbiyachi bir vaqtning o’zida ham pedagog,ham o’yin ishtirokchisiga aylanadi.U o’rgatadi 
va o’ynaydi,bolalar esa o’ynab o’rganadilar.Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlaydigan 
pedagoglar foydalanishi mumkin bo’lgan eng yaxshi strategiyalar bu bolalar o’yiniga turtki 
beradigan,rag’batlantiradigan va uzaytiradiganlaridir.[2]
Hazrat Alisher Navoiy ta’biri bilan aytganda “bolalik bahori g’unchasining ajb gullari va 
sig’ar gulzorining bog’chasining g’arib chechaklari bilan orasta bo’l”mog’i lozim.[3] Bunda shoir 
faylasufona fikr bildirib, “ajib gullar” va “chechaklar” jumlalarini aytish bilan ta’lim va tarbiyaga 
urg’u bergan.Ya’ni gulzor gul va chechaklar bilan orasta bo’lgani singari bolalik ham ta’lim tarbiya 
bilan inson umrining eng mukammal bosqichi bo’lishi kerak.