Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети “Таълим менжменти кафедраси”

Сўз нутқ ҳосил қилишнинг бош омили экан, демак, унинг характерини, маъно даражасини яхши билиш лозим. Сўз заҳирасига, сўз бойлигига эга булган нутқ соҳиблари назарий ва амалий жиҳатдан етук билим, малакага эга бўлишган. Сўзлар маънодошлиги, шаклдошлиги, зидлиги, талаффуздошлиги, дублет ва вариантлилиги, кўп маънолилиги, тўғри ва кўчма маъноларда қўлланилиши билан бир-биридан фаркланиб туради. Буларни пухта ўрганиш фақат фикр етказиш (ёки қабул қилиш) учунгина эмас, балки унинг таъсирчанлиги, экспрессив ва эмоционаллигига ҳам хизмат қилади.

• Сўз нутқ ҳосил қилишнинг бош омили экан, демак, унинг характерини, маъно даражасини яхши билиш лозим. Сўз заҳирасига, сўз бойлигига эга булган нутқ соҳиблари назарий ва амалий жиҳатдан етук билим, малакага эга бўлишган. Сўзлар маънодошлиги, шаклдошлиги, зидлиги, талаффуздошлиги, дублет ва вариантлилиги, кўп маънолилиги, тўғри ва кўчма маъноларда қўлланилиши билан бир-биридан фаркланиб туради. Буларни пухта ўрганиш фақат фикр етказиш (ёки қабул қилиш) учунгина эмас, балки унинг таъсирчанлиги, экспрессив ва эмоционаллигига ҳам хизмат қилади.

Иккинчи йўналишдаги ўқитувчи очиқлик, меҳрибонлик, ташқи гўзаллик, одоблилик ва интеллект, умумий маданият сингари шахсий сифатларга эга.

• Иккинчи йўналишдаги ўқитувчи очиқлик, меҳрибонлик, ташқи гўзаллик, одоблилик ва интеллект, умумий маданият сингари шахсий сифатларга эга.
• Ушбу йўналишда икки турдаги педагоглар – “коммуникатор” ва “маърифатчи” ёки “зиёли”ни кўрсатиш мумкин.
• Биринчи турдаги шахсларга очиқлик, меҳрибонлик, ташқи гўзаллик, одоблилик каби сифатларга эга, шунингдек, ушбу сифатлар билан чамбарчас боғлиқ бўлган эмоционаллик ва хушмуомалалик сифатларини киритиш мумкин.

• «Сўз билан ифодаланган ҳap қандай фикр таъсир кўлами тугамайдиган кучдир. Сўз буюк нарса. Шунинг учун қам буюкки, сўз билан одамларни бирлаштириш, сўз орқали уларни бир-бирлари билан юз кўрмас қилиб юбориш мумкин, сўз билан меҳр қозониш, сўз билан нафрат ва адоватта йўлиқиш мумкин. Одамларни бир-биридан ажратадиган сўзни айтишдан сақлан». Л.Н.Толстой.
• «Сўзни кўнгулда пишқормагунча тилга келтурма, Ҳар неким кўнгулда бор — тилга сурма». А.Навоий.
• «Сўз айтишдан аввал, ҳар дақиқада сўз ортидан келадиган оқибатни ўйла». И.П.Павлов.

• «Нодон киши сўз, ҳикмат лаззатини билмайди, бамисоли тумов киши гулнинг ҳидини сезмагани каби. Агар тилингнинг ортикча сўзлашга эга бўла олмасанг, унда тизгининг жиловини шайтонга топширган бўласан. Тилингдан чиққан садақа (яъни, панду насиҳатинг ва мавъизаю ҳасананг) баъзан қўлингдан (мол-дунёнгдан) чиққан садақангдан кўра хайрлироқдир. Кўп сўзлар борки, улар сени жангу жадалга солиб, ҳалокатга гирифтор қилади ёки улардан қайтарса ҳам елка чуқурингни гул каби қизарган ҳолга келтиргандан кейин қайтаради (яъни, машаққатлардан кейин). Маҳмуд аз-Замаҳшарий.