Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti fizika va matematika fakulteti

2) Berilgan bitta nuqtadan o’tuvchi to’g’ri chiziqlar dastasining tenglamasi. Berilgan ikki nuqtadan o’tuvchi to’g’ri chiziq tenglamasi. , nuqtalar berilgan bo’lsin. (1) to’g’ri chiziq nuqtadan o’tsin. Bu holda nuqtaning koordinatlari to’g’ri chiziq tenglamasini qanoatlantiradi, ya’ni bo’ladi. (1) tenglikdan oxirgi tenglikni ayirsak, (2) hosil bo’ladi. (2) tenglamaga berilgan bitta nuqtadan o’tuvchi to’g’ri chiziqlar dastasining tenglamasi deyiladi.
To’g’ri chiziq ikkinchi nuqtadan ham o’tsa, bo’lib, bo’ladi. ning yuqoridagi qiymatini (2) ga qo’yib, (3) tenglamani hosil qilamiz. (3) berilgan ikki va nuqtalardan o’tuvchi to’g’ri chiziq tenglamasi deyiladi.
3) Ikki to’g’ri chiziq orasidagi burchak. Ikkita to’g’ri chiziqlar berilgan bo’lsin. Bunda , bu to’g’ri chiziqlar parallel bo’lmasin va ular orasidagi burchakni topish talab etilsin. To’g’ri chiziqlar orasidagi burchakni bilan belgilaymiz.



Ya’ni . Ma’lumki,
yoki (4) bo’ladi.
(4) ikki to’g’ri chiziq orasidagi burchakning tangensini topish
formulasi deb ataladi.
X
2-misol. va to’g’ri chiziqlar orasidagi burchakni toping.
Yechish. (4) formulaga asosan, bo’lib, , bo’ladi.
4) To’g’ri chiziqlarning perpendikulyarlik va parallellik shartlari. To’g’ri chiziqlar perpendikulyar bo’lsa, ular orasidagi burchak bo’lib, yoki kelib chiqadi, bundan bo’ladi, bunga ikki to’g’ri chiziqning perpendikulyarlik sharti deyiladi. To’g’ri chiziqlar parallel bo’lsa, bo’lib, , yoki , , kelib chiqadi. tenglikka ikki to’g’ri chiziqning parallellik sharti deyiladi.
5) Nuqtadan to’g’ri chiziqqacha bo’lgan masofa. nuqta va to’g’ri chiziq berilgan bo’lsin. Berilgan nuqtadan, berilgan to’g’ri chiziqqacha bo’lgan masofa formula yordamida topiladi. To’g’ri chiziq tenglamasi umumiy ko’rinishda berilgan bo’lsa, nuqtadan to’g’ri chiziqqacha bo’lgan masofa, (6) formula bilan topiladi.