Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

213

ning qaysi biridan foydalaniladi?
1.  kelishik  qo ‘shim chalaridan
2.ko‘makchilardan 3.ohangdan
4.so‘z tartibidan
A) 1,2
B) 2,3
C)3,4
D) 2,4
E)  1,3
50.  Boshqaruvli  bogianish- 
da  kelishik  q o ‘shimchalari  va 
k o ‘m a k c h ila r  o d a td a   qaysi 
so'zlar tarkibida bo‘ladi?
A) bosh so‘z tarkibida
B) ergash so‘z tarkibida
C) bosh so‘z yoki ergan so‘z 
tarkibida
D)  birikm a  ohiridagi  so‘z 
tarkibida
E) birikmadigi harakat-holat 
m a ’n o sin i  ifo d a lo v c h i  s o ‘z 
tarkibida
51. 
T o be 
b o g ia n is h li 
birikm alarda qanday so‘z bosh 
so‘z sanaladi?
A)  ko ‘makchi  bilan  kelgan 
so‘z
B) kelishik shaklidagi so‘z
C)  m a’nosi  izohlanayotgan 
so‘z
D )  b o sh q a  s o ‘zning  m a’­
nosini ifodalaydigan so‘z
E)  o ‘zi  b o g ‘la n g a n   so ‘z 
m a’nosini izohlaydigan so‘z.
52.  O t  +  F e ’l  sh ak lid ag i 
b irik u v la rd a   aso san   qanday 
vositalardan foydalaniladi?
A) 
faqat  kelishik  qo‘shim- 
chalaridan
B) ohangdan va tartibdan
C) faqat ko‘makchilardan
D)  kelishik  va  ko'm akchi- 
lardan
E)  keliishk  qo ‘shimchalari, 
ohang,  so‘z  tartibi  va  ko‘mak- 
chilardan.
53.  Ergash  so‘z  bilan  bosh 
so ‘znin g   b irik is h   u su lla rin i 
aniqlang.
A) tobe bog‘lanish va ergash 
bogianish
B)  m oslashuv,  boshqaruv, 
bitishuv
C) ergash so‘z va bosh so‘z
D)  bosh  so‘z  bilan  ergash 
so'zning mosligi
E) teng b ogianish va ergash 
bogianish.
54.  Qaysi  qatordagi  ergash 
so‘z bilan  bosh so‘zning tartibi 
o‘zgartirilsa, gap hosil boiadi?
A) maqol o‘qimoq
B) ko‘m-ko‘k o‘tloq
C) yura-yura charchamoq
D) suvga toidirm oq
E) onaning vasiyati
55.  M oslashuv  y o ii  bilan 
bogiangan birikmalarda ergash 
so ‘z  b o sh   s o ‘zga  qan d ay  
v o sita la r  y o rd am id a  b o g ia -  
nadi?
A) ko'm akchilar yordamida
B) so‘z tartibi va tobe ohang 
yordamida
C)  tu rli  kelishik  q o ‘shim- 
chalari yordam ida
D) qaratqich kelishigi yorda­
mida
21 4

E) 
q aratq ich   kelishigi  va 
egalik  q o ‘shim chalari  yorda- 
mida
56.  Moslashuvli  bog'lanish- 
da  egalik  qo'shimchasi  odatda 
qaysi so‘z tarkibida bo‘ladi?
A) bosh so‘z tarkibida
B) ergash so‘z tarkibida
C) bosh so‘z yoki ergash so‘z 
tarkibida
D)  so‘z  birikm asida  qaysi 
so‘z  oldin joylashsa,  o‘sha  so‘z 
tarkibida
E)  tobe  b o g ‘lan ish li  so ‘z 
birikmalarida  egalik  qo‘shim- 
chalari ishtirok etmaydi.
57. 
Y o m o n d an  
qoch, 
yaxshiga  q u lo q   och.  Shu 
m aqoldagi  so‘zlarning  o ‘zaro 
alo q asi  q a n d a y   y o ‘l  b ilan  
amalga oshgan?
A) gapda so‘zlar teng va tobe 
bog‘langan
B) boshqaruv va moslashuv 
yo‘l  bilan
C) faqat boshqaruv yo‘li bilan
D)  bitishuv  va  boshqaruv 
yo‘li  bilan
E)  moslashuv,  bitishuv  va 
boshqaruv yo‘li bilan.
58.  So‘z birikmalarida bosh 
so‘z boshqa so‘zlar bilan qanday 
bog‘lanadi?
A)  faqat  teng  b o g‘lanishi 
mumkin
B)  teng  va  tobe  bog‘lanishi 
mumkin
C)  faq at  tobe  b og ‘lanishi 
mumkin
D)  sanash  ohangi,  ko‘mak- 
chilar, bog‘lovchilar va bog‘lov- 
chi  v azifasid a  q o ‘llanuvchi 
so‘zlar orqali bog‘lanishi mum­
kin
E)  kelishik va  ko‘makchilar 
orqali bog‘lanishi mumkin.
59.  l.K o ‘cha  katta  2.Taklif 
qilmoq  3. Sotib olmoq 4. Kulib 
g ap irm o q   5 .Bir  tup  o ‘rik
6.M aktab  tomon.  Yuqoridagi 
qaysi  so'zlar  birikuvidan  so‘z 
birikmasi hosil bo'lgan?
A)  2,3,4,5
B)  3,4,6
C)  3,4,5,6
D) 4,5
E)  1,2,3,4,5
60.  Otli  birikmalarni  aniq­
lang.
A)  k atta  uy,  zavodda  ish- 
lamoq, vazifani bajarish
B) asalday shirin, hammadan 
tez, katta bo‘lmoq
C) o‘qishda birinchi, tinglov- 
chilarning barchasi, keng uy
D)  m ashinada  tortish,  ra- 
diodan eshitmoq, futbol o‘ynab
E)  kulib  gapirish,  vazifani 
bajarib, tez kelgan.
61.  Boshqaruv  yo‘li  bilan 
bogian gan   so‘z  birikmalarini 
aniqlang.
A) uyga qaytish, olma terish, 
sayr haqida suhbatlashish
B)  ko‘chaning  chetida,  che- 
lakka solish, Sharifani ko‘rish
C)  b o g ‘  tom onga  yurish, 
kitob o‘qish, keng uy
215

D)  qarm o q   bilan  tu tish , 
o ‘qish  to ‘g‘risida  gaplashish, 
akam topshirig‘i
E)  paxta  uchun  kurash,  da- 
raxt bargi, onam uchun olmoq.
62.  S o‘z  b irik m asi  qaysi 
qatorda berilgan?
A) 0 ‘rta Osiyo
B) oq ko‘ngil
C) ko‘zi tushdi
D) kitobni o‘qib
E) o‘quvchilarning har qay- 
sisi.
63.  O tli  so ‘z  b irik m asin i 
toping.
A) og‘zi qulog‘ida
B)havo rang
C) vazifani bajargan
D) Quyi Chirchiq
E) O'quvchilarning har qay-
sisi
64.  Bosh  so ‘z  ravishdosh 
bilan  ifodalangan  fe’lli  birik- 
mani toping.
A) gulni sevmoq
B) senga ko‘p
C) hurmat bilan yondoshgan
D) kelajakni o‘ylab
E) san’atga hurmat.
65. Bosh so‘z sifatdosh shakli 
bilan  ifodalangan  so‘z  b irik ­
masini toping.
A) o‘qigan bola
B) oldinga yurib
C) guldan nozik
D) hammaga birday
E) mehnatda sinalgan.
66. Teng bogianishli so‘z qo‘- 
shilmasi qaysi qatorda berilgan?
A) chiroyli manzara
B) shoirlar bilan uchrashmoq
C) go‘zallik va yaxshilik
D) vahimadan qutilish
E) uchuvchining hikoyasi.
67.  So‘z  qo‘ilmasidagi  so‘z- 
laming tobe bogianishini toping.
A) yoritadi, ammo isitmaydi
B) dam qizarib, dam oqardi
C) taklif, mulohazalar
D) aniq va puhta
E) jo ‘shib gapirmoq.
68.  M oslashuv  yo‘li  bilan 
bo g ‘lan g an  so ‘z  birikm asini 
toping.
A) kuchli shamol
B) kitob o‘qish
C) maktab bog‘i
D) jadal yur
E) oltin soat
69.  Boshqaruv  y o ‘li  bilan 
b irik k a n   so ‘z  b irik m asin i 
aniqlang.
A) kitob o‘qish
B) tezda kelmoq
C) mahallaning qariyalari
D) go‘zal tabiat
E) birga ishlamoq.
70. Qaysi qatorda ergash so‘z 
bilan bosh so‘zning moslashuvli 
birikishi berilgan?
A) do‘stga sadoqat
B) chiroyli yozmoq
C) maktab kutubxonasi
D) suv bilan toidirm oq
E) vatanga muhabbat
71.  B itishuv  y o ‘li  bilan  
birikkan so‘z birikmasini toping.
A) men uchun muqaddas
216

B) shahar ko‘chalari
C) ulug‘vor tabiat
D) ilmga havas
E) sunbulaning suvi
72.  S o ‘z  b irik m asi  qaysi 
grammatik vositalar yordamida 
vujudga keladi?
A) tobelik aloqasi, egalik va 
kelishik qo‘shimchalari orqali
B) tenglanish aloqasi orqali
C)  k o ‘m ak c h ila r  va  k o ‘- 
makchi  xarakteridagi  yordam­
chi so‘zlar orqali
D)  so ‘z  ta rtib i  va  ohangi 
orqali
E) A, S, D)
73. Sodda so‘z birikmalarini 
toping.
A )  ta n d ir -ta n d ir   non-u 
kulchalar, bag‘ri keng onalar
B)  y o lg 'iz   y o ‘l,  qishki 
imtihon
C)  tinib-tinchimas  yoshlar, 
q iz -ju v o n la r  bilan   su h v at 
o'tkazmoq
D)  kitobi  ko‘p  kutubxona, 
maydoni keng hovli, sochi uzun 
qiz
E) A, В va С
74. So‘z birikmalarini toping.
A) temir y o i,  Yaqin Sharq, 
ish boshi, Uchqo‘rg‘on
B)  b a x tli  qiz,  tekis  y o ‘l, 
sochilib  yotgan  idish-tovoqlar, 
ko‘cha-ko‘cha yigit-qizlar
C) 
q irg a  
k o ‘tarilm o q , 
po‘stiga somon tiqmoq, Rustam 
stu d en t,  boshini  olib  chiqib 
ketmoq
D)  Dars  boshlandi.  Alisher 
o‘qidi, men keldim
E)  d a fta r  va  qalam ,  tekis 
y o ‘l;  k o ‘rdi,  amm o  bilm adi; 
o‘ynadi, kuldi.
75.  Keltirilgan  misollarning 
qaysi  b iri  teng  b o g ‘lan ish li 
birikma?
A) oppoq paxtazor
B) talabalar o‘qimoqdalar
C) jam oa xo‘jaligi a’zolari va 
xasharchilar
D) Karimning kitobi
E) keng dalalar.
76.  B itishuv  y o i i   b ila n  
b irik k a n   so ‘z  b irik m a la rid a  
ergash so‘zni ko‘rsatuvchi asosiy 
belgilar  qaysilar?
A)  gram m atik  vositalarni 
olgan so‘z ergash so‘z
B)  k o ‘m akchilardan  oldin 
kelgan so‘z ergash so‘z
C)  oldin  kelgan  so‘z  ergash 
so‘z
D)  kelishik  qo'shimchasini 
olgan so‘z ergash so‘z
E) В va D
77.  Q aysi  q a to rd a   so ‘z 
birikmasi bor?
A)  0 ‘zbekiston  Oliy  Ken- 
gashi
B)
 va’da bo‘yicha
C) mehnatga yarasha
D) u keldi
E)  s o ‘z  b irik m asi  beril- 
magan.
78.  S ifat  +  ot  shaklidagi 
birikm alarda  so‘zlarni  o ‘zaro 
bogiovchi vositalar ko‘rsatilgan 
qatorni toping.
217

A) kelishiklar
B) ko‘makchilar
C)  ta r tib   va  in to n a ts i- 
ya(ohang)
D) kelishik va ko‘makchilar
E) kelishiklar, ko‘makchilar, 
tartib va intonatsiya
79.  Y olg‘ondan  gapirm oq, 
tezda  q a y tm o q   k a b i  b irik - 
malardagi so‘zlar o‘zaro qanady 
y o i bilan bogiangan?
A) moslashuv usuli bilan
B)  k o ‘m akchili  boshqaruv 
usuli bilan
C) bitishuv usuli valan
D) teng bogianish orqali
E) kelishikli boshqaruv usuli 
bilan.
80.  J a v o b la rn in g   qaysi 
birida so‘z birikmasi berilgan?
A) qalam bilan
B) dala tomon
C) vatan uchun
D) keng paxtazor
E) kechga qadar
81.  Qaysi  qatordagi  gapda 
boshqaruvli  birikmaning  bosh 
va ergash so‘zi tartibi o‘zgargan 
holda berilgan?
A) H ar bir inson o ‘z orzusini 
amalga oshirish yo'lida tinmay 
mehnat qiladi
B) 
M a q sa d g a  
e rish ish  
y o ‘lid a g i  m a s h a q q a tla rd a n  
chekinmaslik kerak
C) vatan ozodligi yo‘lida jon 
berganlar ruhi abadiydir
D)  Tinglab  qalb  so‘zlarini, 
belbog‘ini  bog‘lab  beliga
E) 
Tongda esayotgan mayin 
shavada dillarga orom beradi.
82.  M o slashu vli  b irik m a 
qaratqich kelishigi qo‘shimcha- 
sisiz  h o sil  b o ‘lg an   q a to rn i 
toping.
A)  H o sil  uch un   k u rash  
boshlandi
B) 
O ta -o n a la r 
m ajlisi 
kechgacha davom etdi
C)  Sayilda  sh ah ar  tom on 
ketishga  oshiqayotgan  odam- 
larga duch keldik.
D)  B alan d  b in o la r  qad 
ko‘tarib turadi.
E)  K eng  d alad a  ish  qizib 
ketgan edi.
83. Qaysi javobda otli birik­
ma bor?
A) chiroyli yozmoq
B) yaxshi kayfiyat
C) kitobni o‘qib
D) hikoyani bayon qilmoq
E) og'ir ho'rsinmoq.
84. Bitishuv aloqali birikma 
misollarning qaysi birida bor?
A)  Uzum  uzishga  yordam- 
chilar yetib kelishdi
B)  Direktorning  kabinetida 
yigrilish b o iib  o‘tdi
C) Avtobus bekatida do‘stim 
bilan uchrashib qoldim
D)  K a tta   ta n a ffu s d a   biz 
suhbatlashib o‘tirdik
E)  Biz  uyga  soat  sakkizda 
qaytib keldik
85.  Ergash  so‘zlar  ko‘chma 
m a’n o d a  q o 'lla n g a n   q a to rn i 
aniqlang?
218

A) keng ko‘cha,  chiroyli uy, 
achchiq sovuq
B)  kum ush  qoshiq,  tem ir 
intizom, tilla soat
C) kumush qish, qora sovuq, 
tilla bola
D) tikansiz gul, qo‘li gul, gul 
o‘tqazdik
E)
  kum ush  zarralar,  temir 
eshik, qora qalam.
86.  Boshqaruv  y o ‘li  bilan 
b irik k a n   so ‘z  b irik m a lari 
qatorini toping.
A) kichik korxona,  yakuniy 
baho
B)  sa n ’at  bayram i,  dugo- 
namning singlisi
C)  shoir  bilan  uchrashish, 
sahroga hujum
D) Valining uyi, paxtakorlar 
yutug‘i
E)
  nodir  qo'lyozma,  jamoa 
klubi
87. 
S in tak sisd a 
nim a 
o‘rganiladi?
A) so‘z turkumlari
B) tinish belgilari
C)  so ‘z  b irik m a la ri,  gap 
bo‘laklari va uning turlari
D) tovushlar
E)
 so‘zning Iug‘aviy ma’nosi
88. Grammatik vosita orqali 
bog‘langan birikmani toping.
A) serhosil dala
B) m a’noli so‘z
C) katta daryo
D) berilgan so‘z birikmalari 
gram m atik  vositalarsiz  bog‘- 
langan.
E) ertak haqida so‘zlamoq
89.  S o ‘z  q o ‘shilm asidagi 
so ‘zlarn in g   b ir-b iri  b ilan  
bog‘lanishi qaysi qatorda to‘g‘ri 
ko'rsatilgan?
A)  boshqaruv,  moslashuv, 
bitishuv
B)  o tli  b irikm a  va  fe’lli 
birikma
C) tobe bog‘lanish va ergash 
bog‘lanish
D) bosh so‘z va ergash so‘z
E)  teng  bog'lanish  va  tobe 
bog'lanish
90.  K elishikli  boshqaruv 
qatnashgan gapni aniqlang.
A)  Y axshi  o sg‘il  otga 
m indirar,  yomon  o‘g‘il  otdan 
indirar
B)  O'quvchilarning  tashab- 
busi bilan ish boshlandi
C) Yigit tezda chiqib olibdi
D)  Xalqim  uchun,  vatanim 
uchun jon fido qilaman
E) Ot birdan sapchidi.
91.  Ergash  so‘z  bilan  bosh 
so‘zning  ko‘makchi  yordamida 
birikishi qaysi qatorda?
A) fabrikada ishlamoq
B) do‘stlar bilan kengashmoq
C) o'qish orzusi
D) havodagi qushlar
E) otadan ulug‘
92.  S o ‘z  birikm asid agi 
moslashuv  qaysi  qatorda  beril­
gan?
A) derazani ochmaq
B) moviy osmon
C) ilmda o‘tkir
219

D) uzukning ko‘zi
E)  M ah bu ba  O zoda  bilan 
uchrashib turadi.
93.  B oshqaruv  y o ‘li  bilan 
hosil  bo‘lgan  so ‘z  birikmasini 
toping.
A) opasi bilan ko‘rishmoq
B) yashil o‘rmon
C) navbatchining vazifasi
D) zimdan kuzatmoq
E) shahar k o ‘chalari
94.  Bitishuv yo‘li bilan hosil 
bolgan so‘z birimasini toping.
A)  b o la la r  h a q id a   g ‘am- 
xo‘rlik
B) m aktab hovlisi
C) o‘ylab gapirmoq
D) gapirishga oson
E) mahallani aylanmoq
95.  Sifatlovchi  o‘z  sifatlan- 
mishiga  qanday yo‘l  bilan biri- 
kadi?
A) moslashuv yo‘li bilan
B) bitishuv yo ‘li bilan
C) boshqaruv yo‘l bilan
D) bitishuv yoki  boshqaruv 
yo‘li  bilan
E)  moslashuv  yoki  bitishuv 
yo‘li  bilan.
96.  M isollarning  qaysi  biri 
ritorik so‘roq gap?
A)  S h u n d a n   beri  q an ch a 
soylar oqib ketdi? Dunyo necha 
m arta aylandi?
B)  X o ‘sh,  o 'z in g iz n in g  
ahvolingiz qanday, do ‘stim?
C)  Soatim  to ‘xtab  qolibdi? 
Buzilibdimi?
D)  N im adan  xafasiz?  Kim 
xafa qildi?
E) Ibrohimovamisiz?
97.  Bosh  so‘z  olmosh  bilan 
ifo d a la n g a n   o tli  b irik m a n i 
toping.
A) hammadan kuchli
B) farovon hayot
C) kitob o‘qimoq
D) Nargizaning o‘zi
E) ularning uchtasi
98. Bosh so‘z sifatdosh bilan 
ifodalangan  so‘z  birikm asini 
toping.
A) vazifani bajarib
B) kelajakka umid
C) birga o‘qigan
D) muzeyga bormoq
E) 
o ‘q u v c h ila rn in g  
hammasi.
99.  Qaysi  qatorda bosh so‘z 
sifat bilan ifodalangan?
A) shunday o ‘lka
B) halol ishlamoq
C) a’lochilardan bittasi
D) kuzgi bug‘doy
E) voqeadan habardor.
100.  Ravishdosh  bosh  so‘z 
bo‘lib kelgan qatorni belgilang.
A) shivir-shivir gap
B) po‘latdan mustahkam
C) kelajakni o‘ylagan
D) ozozdan o‘rganib
E) ko ‘p odam.
101.  Tobe  bog'lanishli  so‘z 
qo‘shilmasini toping.
A) yoshu qari
B) Markaziy Osiyo
C) mehnatda fidokor
D) shaftoli va o‘riklar
E) o'qidi, lekin yozmadi.
2 2 0

102. Qaysi qatordagi ergash 
so‘z  bilan  bosh  so‘zning  faqat 
moslashuvli birikishi berilgan?
A)  buloq  suvi,  oq  p axta, 
ilonning yog‘i
B)  m ak tab   ho vlisi,  o ‘z 
ukang, uning daftari
C)  tonggi  kontsert,  bahmal 
ko‘rpa, toza ko‘ylak
D) yer yong‘oq,  bizning uy. 
uning aksi, kitob muqovasi
E) daftar varag‘i,  ish haqqi, 
ish boshi.
103.  B itishuv  y o ‘li  bilan 
b o g ia n g a n   so ‘z  birik m asin i 
toping.
A) Zahar solmoq emish kasbi 
ilonning
B)  M en  uyda  q o lad ig a n  
boidim
C) Gulni sevgan tikanini ham 
sevadi
D) Ko‘z qo‘rqoq q o i botir
E) Tantanali qism juda qisqa 
boidi
104. So‘z birikmalarini qaysi 
birida ergash so‘z ayrim hollarda 
kelishik 
q o ‘sh im chasisiz 
qo‘llanilishi mumkin?
A) moslashuvda
B)boshqaruvda
C) bitishuvda
D) A,B
E) A,В va С
105.  So‘z  b irm asi  hosil 
boigach,  birikma  tarkibidaga 
so ‘zlarga  xos  b o ‘lgan  qaysi 
xususiyat yo‘qoladi?
A) leksik ma’no
B) ko‘p ma’nolilik
C) omonimlik
D) A,В
E)B,S
106.  H a y d a r  yer  ostid an 
uning yuziga qaradi.  Bu  gapda 
to b e  b o g ‘lan ishning  qaysi 
yoilari  mavjud?
A)  belgili  va  belgisiz 
moslashuv
B) kelishikli boshqaruv
C) A va В
D) moslashuv, boshqaruv va 
bitishuv
E) moslashuv va bitishuv
107. So‘z birikmasini toping.
A) shifoli suv
B) savlat to‘kib
C) qoiurm oq
D) o‘qimoq va ishlamoq
E) hushyor tortmoq
108. Olmosh + ot shaklidagi 
bitishuv y oii bilan hosil boigan 
otli  birikm alarda  olmoshning 
qaysi turlari tobe so’z vazifasida 
kela  oladi?
A) kishilik, o’zlik va ko’rsa- 
tish olmoshlari
B)  k o ’rsa tish ,  s o ’ro q   va 
belgilash olmoshlari
C) kishilik, o’zlik, ko’rsatish 
va so’roq olmoshlari
D)  boiishsizlik  olmoshidan 
tashqari barcha olmoshlar.
109.  Qaysi  qatorda  m aiu - 
motnoma matniga xos xususiyat 
noto‘g‘ri berilgan?
A) 
V oqea-h od isa  yoki 
m avjud  h o lat  h aq id a  oddiy 
axborot beriladi.
221

B)  Tilning  badiiy  -tasviriy 
vositalaridan foydalaniladi.
C)  Narsa  va  shaxslarga  oid 
fikr - mulohaza beriladi.
D)  V oqea-hodisa  aniq  va 
oddiy bayon etiladi.
110. Quyidagi gapda nechta 
so‘z  birikmasi  borligini  aniq­
lang.
K a tta   tsem ent  k o ‘prik 
ustidan mashinalar tinimsiz o‘tib 
turibdi.
A) 3 1 A)
B)4tA)
C)5tA)
D) 6 tA)
111.  Hokim  so‘z  sifat  bilan 
ifodalangan  so‘z  birikm alari 
qatorini toping.
A)  Tiniq  suv,  qorday  oq, 
ipakday  mayin.
B)  T osh  y o ‘l,  bepoyon 
paxtazor, juda yaxshi.
C)  Hammadan katta,  hayot 
uchun zarur, yurishga qulay.
D)  G ‘ofirning  xursandligi, 
o‘zbekcha nutq, do‘st ishonchi.
112.  H okim   so ‘z  olm osh 
b ilan  
ifo d a lan g a n  
so ‘z 
birikmalari qatorini toping.
A)  G u lla rn in g   barch asi, 
qizlarning  har  biri,  bolalardan 
ba’zilari.
B)  Bu  qavt.  qanday  go‘zal, 
mening  o'zim.
C) H ar bir vazifa, o‘z uying, 
kimning kitobi.
D)  H am m ad an   g o ‘zal, 
g‘oyat qiziqarli, o‘z ukang.
113. Qaysi gapda moslashuv 
va boshqaruv aloqasi mavjud?
A) Umidsizlik uyin buzsang, 
umidingga yetarsan.
B)  0 ‘zingni  er  bilsang, 
o‘zgani sher bil.
C)  Biz  ro s tg o ‘ylik  va 
halollikni hamisha ulug‘laymiz.
D)  Y illar  m ana  shu  xilda 
osoyishta o‘tar edi.
114. Qaysi gapda so‘zlarning 
teng bog'lanishi mavjud?
A)  V atan   m u n g 'ay g an  
ta n d irli,  p a s ta k k in a   tom li 
kulbangdan boshlanadi.
B)  Ularga  choyni  achchiq- 
achchiq  damlanglar.
C) Birga-birga o‘ynab o‘sgan 
mehribonlarga salom.
D)  Kecha  kechqurun  Salim 
bizlarnikiga  keldi.
115. Qaysi hukm noto‘g‘ri?
A)  So‘z  b irik m a lari  ham  
so ‘zlar  k ab i  n a rsa ,  belgi, 
harakatni atashga xizmat qiladi.
B)  So‘z -  leksik hodisa,  so‘z 
birikmasi  -  grammatik  hodisa- 
dir.
C)  So‘z  -  tushuncha,  so‘z 
birikmasi - fikr ifodalaydi.
D )  L u g 'a tla rd a   s o ‘zning 
m a’nosini  ochib  berishda  so‘z 
birikmalaridan  foydalaniladi.
116.  Q aysi  so 'z la rn in g  
birikuvidan qo‘shma so‘z va so‘z 
birikmasi  hosil  qilish  mumkin? 
1) havo rang ; 2) tez yurmoq; 3) 
qo‘l qo‘ymoq; 4) bilak uzuk;  5) 
bosh og‘riq.
222

A)  1,2,  3, 4,  5.
B) 3, 4,  5.
C) 2,  3, 4,  5.
D) 2,  3,  5.
117.  Qaysi  qatordagi  so‘z 
birikm alari  tu rg ‘un  bog'lam a 
hosil qila oladi?
A)  Boshiga  yetmoq,  yaxshi 
ko’rmoq, bo’yniga ilmoq
B)  K e tig a   tu sh m o q ,  oq 
ko’ngil, po’stagini qoqrnoq
C)  Q o ‘li  ochiq,  b o ‘yniga 
qo‘ymoq, o‘pkasi yo‘q.
D)  K o'nglidan  o‘tkazmoq, 
barmog'ini tishlamoq, ichi qora
118.  D e ra za n in g   ochiq 
tabaqasidan kirayotgan shamol 
d a rp a rd a n i 
xo m ushgina 
silkitardi.  Ushbu gapda  nechta 
fe’lli birikma mavjud?
A )4 ta
B) 3 ta
C )2 ta
D) 5 ta
GAP
1. 
- m i ,  
-chi, 
-a, 
-ya 
yuklamalari yordamida qanday 
gap tuziladi?
A) buyruq gap
B) his-hayajon gaplar
C) darak gap
D) so‘roq gap
E) darak gap, buyruq gap
2.  S o ‘ro q   g a p la rn i  hosil 
qiluvchi vositalar qaysi qatorda?
A) so‘roq olmoshlari bilan
B)  g a p n in g   m azm uniga 
qarab
C) so'roq ohangi yordamida
D)  so ‘ro q   y u k lam a la ri 
vositasida
E) A, S, D)
3. Yashirin inkor mazmunini 
bildiradigan ritorik so‘roq gapni 
toping.
A)  K im da  b o r  bunchalik 
latofat, husn!
B)  D eh q o n n in g   y erdan 
boshqa nima tirikchiligi bor?
C) Inson qila olmaydigan ish 
bormi?
D) Yutuqlarimizni kim inkor 
qila  oladi?
E)  O ftob  n u rlarig a  g ‘arq 
bo'lib yotgan bu ko‘rkam , aziz 
vatanimizda  nimalar yo‘q?
4. Iltimosni bildirgan buyruq 
gap qaysi qatorda berilgan?
A)  B ugungi  ishni  e rta g a  
qo‘ymA)
B)  M en  sizga  b ir  m ashq 
chalib beray.
C)  Mayli,  baxtingizni  sinab 
ko‘ring.
D) Marhamat, uyga kiring
E)  Meni ham  o‘z safingizga 
ola qoling.
5.  Y ash am oq   -   m ehn at 
qilmoq:  Sog‘lig‘im  -   boyligim. 
Ushbu sintaktik birliklar qanday 
n o m lan ad i  va  u la r  o ‘zaro 
qanday bog'lanadi?
A) teng bog‘lanishli birikma
B)  b itish u v   y o i i   b ilan  
birikkan birikma
C) teng bog‘laiiishli gap
D) tobe bog‘lanishli gap
E)  bir  xil  so‘roq qa  jav ob  
boiuvhi uyushiq bo‘laklar.