Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

203

D) 
X alqim iz  faqat  jism an 
em as,  ru h a n   ham   uy g ‘oq 
bo‘lmog‘i darkor.
63.  Qaysi  qatordagi  gapda 
vazifadosh  ko‘makchi  ishtirok 
etmagan?
A)  Gap  futbol  o‘yini ustida 
ketardi.
B)  T o ‘g‘ri  so‘z  o ‘z  egasini 
najot sari yetaklaydi.
C)  O rq a d a n   c h u q u r  soy 
oqardi.
D)  Y om onlarning  qoshida 
yalinish yaxshilar ishi  emas.
64.  Q aysi  g a p d a   u ch ta 
o 'r in d a  
y o rd am c h i 
s o ‘z 
turkumiga oid so‘z qo‘llangan?
A)  M en  ham   eshitgan  va 
ko‘rganimni aytaman-da, jo ‘ra
B)  Y u p a n c h   to p d in g m i 
d u n y o g a   k elib ,  U sto z  yo 
shogirddan yoki tengdoshdan?
C)  B ilad ila r-d a   bu  kishi. 
Yovlar bilan olishgan-a?
D) Barchasi to ‘g‘ri.
65.  Qaysi  qatordagi  gapda 
k o ‘ m a k c h i - b o g ‘ l o v c h i  
qo ‘llangan?
A) Kun ilishi bilan daraxtlar 
kurtak yoza boshladi.
B)  Olim  kishilar  har  yerda 
aziz va hurmatlidir.
C)  B adia  b ilan   M a ’suma 
b ek a  a ra v a  
tag ig a   k irib  
yashirinishdi.
D) Sen ham men ham shunga 
ishonibmiz-a?
66.  Q aysi  g ap d a   zidlov 
bo g‘lovchisi  vazifasidagi  so‘z 
qo‘llangan?
A)  U  turm ushidan,  o ‘tgan 
u m ridan  rozi,  lekin  ana  shu 
roziligini tushuntirib bera olmas 
edi.
B) Bo‘rondan so‘ng Olimjon 
brigadasidagi  ishlar  ozaymadi, 
balki yana ko‘paydi.
C)  M a’nisiz hayot kechirish 
yomon turmush kechirish degani 
emas,  ammo  sekin-asta  o ‘lish 
demakdir.
D)  Barcha javoblar to‘g‘ri.
67.  In k o r  b o g 'lo v ch isi 
ishtirok etgan gaplarning kesimi 
qanday shaklda bo‘ladi?
A)  0 ‘tgan  zamon  shaklida 
bo'ladi.
B) Tasdiq shaklida bo‘ladi.
C) Inkor shaklida bo‘ladi.
D) Barcha javoblar to‘g‘ri.
68. 
Q aysi 
q a to rd a  
e rg a s h tiru v c h i 
b o g ‘lovchi 
qo‘llanmagan?
A) Mevani gullata bilishgina 
emas, balki undan m o‘l va shirin 
hosil yetkaza bilish san’atdir.
B)  H u n a r  o ‘rg an ,  chunki 
hunarda ko‘p sir.
C) Bu holda mazkur so‘zlar 
adabiy  ilm larn i,  y a ’ni  til  va 
adabiyot  bilan  bog‘liq  ilmlarni 
anglatadi.
D)  A gar  k o ‘klam   qo 'ldan 
berilsa,  oqibati  nima  bo‘lishini 
aytdi.
69.  Q aysi  q a to r d a   faq a t 
kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari 
berilgan?
A) H atto, -ku, ham, nahotki.
20 4

B) -da, -u, -yu, axir, faqat.
C)  -oq  (-yoq)  ,  -dir,  ham, 
xuddi.
D) -ki, -chi, -a, sira
•70.  U faqat shoirgina emas, 
balki adabiy tanqidchi ham edi. 
M azkur gapda atash ma’nosiga 
ega bo‘lmagan so‘zlar miqdorini 
toping.
A )4 ta
B) 3 ta
C )6 ta
D) 5 ta
71. 0 ‘rtada bo‘lsin deb qadr 
ham izzat.
Ayriliq va o‘lim yaralganmi 
yo.  U shbu  sh e’rd a   berilgan 
yord am ch i  so ‘zlar  tu ri  va 
miqdorini toping.
A)  lta   yuklam a,  3ta  teng 
bog‘lovchi.
B)  l t a   k o ‘m akchi,  2ta 
b irik tiru v   b o g 'lo v ch isi,  l ta  
ayiruv  bog‘lovchisi.
C)  l t a   k o ‘m akchi,  l t a  
yuklama, 2ta teng bog‘lovchi.
D)  lta   yuklam a,  2ta  teng 
bog‘lovchi.
72. 
G um on  yuklam asi 
qo'llanmagan gapni toping.
A) U sizni yo‘qlab kelgandir?
B) Suv hayot manbaidir.
C)  Urug'ingdir,  aymog‘ing- 
dir,  biror og‘zi maymog‘ingdir.
D)  Barcha  gaplarda  gumon 
olmoshi qo‘llangan.
1.  Qaysi  gapda  taqlid  so‘z  . 
otlashga.n?
A) 
F o to a p p a ra tla rn in g  
chaqm oqlari  yilt-yilt  yonib- 
o‘char, ruchkalar oq qog‘ozlarda 
qitirlardi.
B)  Yigitlar  apil-tapil  safga 
tizila boshladilar.
C)  Eshiklar  sharaq-shuruq 
ochilib-yopiiar,  shivir-shivir 
ovozlar eshitilar edi.
D)  T ashqarida  ot  tuyoq- 
larining dukur-dukuri eshitildi.
2.  H olatg a  taq lid   so 'z la r 
berilgan qatorni toping.
A) biliq-biliq
B) bilq-bilq
C) jiz-jiz
D) chilp-chilp
3.  Q uyidagilarning  qaysi 
biriga  m ansub  so‘zlarni  gap 
ta rk ib id a  
hoi 
vazifasid a 
kelishida  ko‘makchilar  asosiy 
o ‘rin   egallaydi?  1)  ~ o t;  2) 
~harakat nomi; 3) ~sifatdosh; 4) 
~ravishdosh.
A)  1,2, 3,4
B) 2,  3, 4
C) 3,4
D)  1, 2, 3
4.  Berilgan  fe’llardan  qaysi 
biri  taq lid   so‘zlard an   yasal- 
magan?
A) bidirlamoq
B) yaltillamoq
C) lo'qillamoq
D) dag‘allashmoq
ALOHIDA GURUH
SO’ZLAR
205

5. Davradagilar shivir-shivir 
gap  b oshlashdi.  G ap dagi  — 
shivir-shivir—  so‘zi  qaysi  so‘z 
turkumiga mansub?
A) ravish
B) taqlid so‘z
C) sifat
D) modal so‘z
6. Axir M arg‘ilonda bizning 
ham   sh u n d ay   kelinim iz  bo r 
ekan-u, bilmay yurgan ekanmiz- 
dA) Gapdagi yuklamalar sonini 
toping.
A) 3 ta
B )4 ta
C )2 ta
D) 5 ta
7.  Qazisan,  qartasan,  axir 
naslingga tortasan!-dedi kampir 
o m b o rn i  q u lfla y o tiB )  (A) 
Q ahhor). Ushbu gapda—axir— 
s o ‘zi  q aysi  s o ‘z  tu rk u m ig a  
mansub?
A) yuklama
B) ravish
C) sifat
D) modal so‘z
8.  Kesim  vazifasida  kelgan 
undov  so‘z  qatnashgan  gapni 
toping.
A)  A skarlarning  ura-urasi 
hamma yoqni tutib ketdi.
B)  C het  ellik  m ehm onlar 
bilan uzoq xayrlashdik.
C) Endi ishlarimiz voy.
D) Osmonda yulduzlar g‘uj- 
g‘uj
9.  Qaysi  gapdagi  —chama­
si—  so ‘zi  gap  b o 'la k la rid a n  
vergul  bilan ajratilmaydi?
206
A)  Kechasi  chamasi  bir  oz 
yomg‘ir yog‘di.
B)  E rta g a   hav o   o ch ilad i 
chamasi.
C)  U ning  cham asi  to ‘g‘ri 
chiqdi.
D) Chamasi Nodir bu gapni 
eshitgan.
10.  q a n i—  so ‘zi  s o ‘z- 
g a p la rin in g  
qaysi 
tu rig a  
mansub?
A) undov so‘z-gaplar
B) tasdiq so‘z-gaplar
C) inkor so‘z-gaplar
D) taklif so‘z-gaplar
11.  M o d al  so 'z la rn in g  
sintaktik  belgisi  qaysi  qatorda 
berilgan?
A )  m o rfo lo g ik   jih a td a n  
o‘zgarmasligi
B)
  u n d a lm a   v a z ifa s id a  
kelishi
C)  k irish   so ‘z  v azifasida 
kelishi
D ) 
so ‘z la rn i 
o ‘zaro  
biriktirishi
12.  Qaysi  q a to rd a   undov 
so‘zlarga xos xususiyat noto‘g‘ri 
berilgan?
A)  Undov  so‘zlar  o‘zi  gap 
bo‘lib kelishi mumkin.
B)  Gap  tarkibida  kelib,  uni 
u n d o v   g a p g a  a y la n tirish i 
mumkin.
C)  U nd o v  so ‘zlar  otlash- 
ganda  gapda  m a’lum  vazifada 
qo‘llanilishi mumkin.
D)  Undov  so‘zlar gap bilan 
grammatik jihatdan bog‘lanishi 
mumkin.

13.  Qaysi  q a to rd a   nutqiy 
odat undovlari berilgan?
A) Hey, oh, chuh, voy, bay- 
bay.
B) Ofarin, voy-bo‘, beh-beh, 
tisC)
C)  Rahmat,  hormang,  alio, 
xayr,  labbay.
D)  X o ‘sh,  jim ,  y ash ang , 
salom, hoy.
14.  Qaysi  gapda  taqlid  so‘z 
qo‘llanmagan?
A)  Nam oz  g‘azabi  oshib, 
dag‘-dag‘ qaltiray boshladi.
B) Tashqarida birdaniga yalt 
etib chaqmoq chaqdi.
C)  S h oik rom   on asin in g  
b arm oq lari  ta rs -ta rs   yorilib 
ketganini endi payqadi.
D)  Jigarim  otashga  tegardi 
jiz-jiz.
15.  Modal  so'zlarni  toping. 
1) attang; 2) faqat; 3) birdan; 4) 
aftidan; 5) masalan; 6) nihoyat; 
7) nahotki; 8) xayriyat; 9) biroq; 
10) ehtimol.
A)  1,3, 6,  8,  10.
B) 4,  5,  7,  8.
C)  1, 4, 7,  8,  9,  10.
D)  1,4,  5, 6,  8,  10.
16.  Qaysi  q ato rd a  vazifa- 
dosh modal so‘zlar berilgan?
A)  A fsuski,  h a q iq a ta n , 
avvalo,  xullas.
B)  Balki,  ehtimol,  chamasi, 
aftidan.
C)  A ttang,  um um an,  tax- 
minan, shubhasiz.
D)  Albatta,  shekilli,  tabiiy, 
to ’g‘ri.
17. Qaysi qatorda sof modal 
so‘zlar berilgan?
A)  H a q iq a ta n ,  afsuski, 
attang, taxminan.
B) Avvalo, xullas, shubhasiz, 
baxtimgA)
C)  M asalan ,  um um an, 
aftidan, chamasi.
D) Avvalambor, darhaqiqat, 
jumladan,  shaksiz.
18.  Qaysi  gapdagi  m odal 
so‘z fikrning tartibini bildiradi?
A)  Alqissa,  xaloyiq  va  har 
tarafdan  kelgan  kishilar  to ‘da 
bo‘lishib maslahat qildilar.
B) Nihoyat, unday inson ham 
ko‘rindi.
C) Xullas, kayfim chog‘ edi.
D )  D a rh a q iq a t,  chang- 
to ‘zonga 
n a rila b , 
K ark i 
tomonga ketardi.
SO’Z  BIRIKMASI
1.  Qaysi  birikmalarda  tobe 
so‘z sifat bilan ifodalangan?
A)  ishonchli  d o ‘st,  oq 
kabutar, qizargan olma
B)  d o ‘sto n a  m u n o sab at, 
g‘oyat qiziqarli, o‘zbekcha nutq
C)  hovlining  o ‘rtasi,  qush- 
ning  q a n o ti,  d o ‘stim ning 
maktubi
D) qiziqarli suhbat, beqiyos 
o‘lka, katta qishloq
2.  H usan  esa  ta b ia ta n  
tirishqoq va dadil ekan. U qunt 
bilan  ishlabdi,  xayotni  diqqat 
b ilan   o ‘rg an ib d i,  oqilon a 
h a ra k a t 
q ilib di. 
U shbu
207

matndagi aniqlovchili birikma- 
larni hosil  qiluvchi tobe so‘zlar 
qaysi qatorda to ‘g‘ri berilgan?
A) tirishqoq, dadil
B)  qunt  bilan,  diqqat  bilan, 
oqilona
C) A va В
D) to ‘g‘ri javob berilmagan.
3. 
Q aysi 
g a p d a  
teng 
bog'lanish ishtirok etgan?
A) 
M en 
b ila n  
opam  
suhbatlashdi
B) Siz bilan men boraman
C) A va В
D )  B a ’zan  q o r,  b a ’zan 
yomg'ir  yog‘adi.
4.  B irin c h i  b o r  b a h o rn i 
ta n ig a n , 
ilk 
b o r 
v a rra k  
uchirgan, birinchi marta hayitlik 
olgan  joying,  birinchi  o‘qituv- 
chi,  birinch i  m u h ab b atin g n i 
tanigan makon-vatandir! Ushbu 
g a p d a   n e c h ta   t o ‘ld iru v c h ili 
birikma mavjud?
A )3ta
B) 4ta
C) 5ta
D) 6ta
5.  M aktab  direktori  kotiba 
olib  k irg a n   h u jja tla rg a   q o ‘l 
qo ‘ydi. Rahimjon m a’yus holda 
so‘ri  suyanchig‘iga qo‘l qo‘ydi. 
U sh b u  
g a p la rd a g i 
“ q o ‘l 
qo ‘ymoq” birligi haqidagi qaysi 
hukm  to‘g‘ri?
A) har ikkala gapda qo‘shma 
so‘z
B)  birinchi  gapda  qo‘shma 
s o ‘z,  ik k in c h i  g a p d a   so ‘z 
birikmasi
C)  h a r  ik k ala   gap da  so ‘z 
birikmasi
D)  birinchi  gapda  qo‘shma 
so‘z, ikkinchi gapda ibora
6.  Q u y id ag i  b irlik la rd a n  
qaysilari ham erkin, ham turg‘un 
birikma (ibora) sanaladi?
A)  boshiga  yetmoq,  yaxshi 
ko‘rmoq, qulog‘iga quymoq, o‘z 
yog‘ida qovrilmoq
B)  b o sh in i  k o ‘ta rm o q , 
k o ‘ngliga  k e ltirm o q ,  q o ‘l 
k o 'ta rm o q ,  to rn in i  te sk a ri 
kiymoq
C)  k o ‘zini  y o g ‘  b o sg an, 
ko'nglidan  o ‘tkazm oq,  qo'lini 
siltamoq, tosh otmoq
D )  b o ‘yn ig a  q o 'y m o q , 
k a p a la g i  u c h m o q ,  jo n id a n  
o‘tmoq, ko‘zini tikmoq
7.  Qaysi  q a to rd a   berilgan 
so ‘z 
b irik m a la rin i 
gapga 
aylantirish mumkin?
A)  q iz iq a rli  m a s h g 'u lo t, 
oydin kecha, m aqola o‘qimoq
B) berilgan topshiriq, o‘qishli 
asar,  g‘azal yodlamoq
C)  q a ttiq   sovuq,  sh irin  
qovun, chiroyli gul
D )  s a m a ra li  ish lam o q , 
k o ‘ch at  o ‘tq a z ish ,  b a rq a ro r 
tinchlik
8.  Z a rg a ro v   s a h ro d a g i 
ish larn in g   m iqyosini  yaxshi 
tasvirlab  berdi.  U shbu  gapda 
nechta so‘z birikmasi bor?
A )4ta
B) 5ta
C) 3ta
D )6ta
208

9.  K o‘makchili  boshqaruv 
qatnashgan gapni topinng.
A)  Bu  te p a lik k a   chiqish 
o rq a d a  
q o lg an  
y o ‘lning 
azobidan ham ortiqroq bo‘ldi
B)  Qizim,  bunaqa  yigitdan 
sovchi bir m arta keladi
C)  O ta  yuz  q o ‘lla rin i 
yuvgand an  so ‘ng  sal  nariga 
borib o‘tirdi.
D) O'quvchi bolalarga, yigit 
va  q izlarg a  a ta b   yozilgan 
qo‘shiqlar ko‘p.
10. So‘z birikmasini toping.
A) tashrif buyurmoq
B) ko‘ngli keng
C) gullar ochildi
D)  shoirlar,  bastakorlar  va 
rassomlar
E)  so‘z  birikmasi  berilma- 
gan.
11.  Quyidagi  atam alardan 
qaysi biri sintaksisga tegishli?
A) orttirma nisbat
B) modal so‘z
C) taqlid so‘z
D) bosh so‘z
E) bog‘lovchi
12.  O t  +  fe ’l  sh ak lid ag i 
birikm alarda  so'zlarni  o ‘zaro 
bogiovchi vositalar ko‘rsatilgan 
javobni toping.
A) kelishiklar
B)  ta r tib   va  in to n a ts iy a  
(ohang)
C) ko‘makchilar
D) kelishik va ko‘makchilar
E) kelishiklar, ko‘makchilar, 
tartib va intonatsiya
13.  Shoshmasdan  bajarmoq. 
To'g'riga 
yurm oq
 
k abi 
b irm a la rd a g i  so ‘zlar  o ‘zaro  
qanday yo‘l bilan bog‘langan?
A) moslashuv usuli bilan
B)  ko‘makchili  boshqaruv 
usuli bilan
C) bitishuv usuli bilan
D) teng bog‘lanish orqali
E) kelishikli boshqaruv usuli 
bilan.
14.  Qaysi  q a to rd a   so ‘z 
birikmasi bor?
A) 
0 ‘zb ekiston 
Oliy 
Kengashi
B) va’da bo‘yicha
C) mehnatiga yarasha
D) dalalar ko‘m-ko‘k
E) ota yurt
15.  Bosh  so‘z  ravish  bilan 
ifo d a lan g a n   o tli  b irik m a n i 
toping.
A) hammadan kuchli
B) farovon hayot
C) haqiqatga yaqin
D) ko‘pgapirmoq
E) tez yurmoq
16. Bosh so‘z sifatdosh bilan 
ifodalangan  so‘z  birikm asini 
toping.
A) vazifani bajarib
B) kelajakka umid
C) chet elda o'qigan
D) o‘qigan bola
E)  o ‘q u v ch ilarnin g  h am ­
ma si.
17.  Q aysi  q a to rd a   so ‘z 
birikmasi berilmagan?
A) Elga xizmat
209

B) bir-biriga oqibatli
C) sohil bo‘ylarini kezmoq
D) ko‘ngli bo‘sh
E) shaxmat ustasi
18.  Bitishuv yo‘li bilan hosil 
bo‘lgan so‘z birikmaisni toping.
A) 
b o la la r 
h aq id a  
g‘amxo‘rlik
B) maktab hovlisi
C) qaytadan yozmoq
D) gapirishga oson
E) mahalla bolalari
19.  Ot  +  ravish  shaklidagi 
birikm alarda  so‘zlarni  o ‘zaro 
b o g io vchi  asosiy  vositalarni 
toping.
A) kelishiklar
B) ko‘makchilar
C) tartib va ohang
D) kelishik va ko‘makchilar
E) kelishiklar, ko‘makchilar, 
tartib va ohang.
20.  M oslashuvli  birikm a­
larda so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shim- 
chalardan  qaysilari  faol  qatna- 
shadi?
A) shaxs-son qo‘shimchasi
B) egalik qo'shimchasi
C) kelishik qo‘shimchasi
D) A va В
E) A,В va С
21.  Egri  tayoqning  butog‘i 
burunni yirtar. Ushbu maqolda 
so‘zlarning o‘zaro  aloqasi qan­
day yo‘l bilan amalga oshgan?
A)  gapda  so‘z  teng  va  tobe 
bog‘langan
B) boshqaruv va moslashuv 
yo‘li  bilan
C) faqat boshqaruv yo‘li bilan
D)  bitishuv  va  boshqaruv 
yo‘li  bilan
E)  moslashuv,  bitishuv  va 
boshqaruv yo‘li bilan.
22. Sanjar bilan Sherzod bog‘ 
tomon yurdilar. Ushbu gapdagi 
bog‘  tomon  yurdilar  birikmasi 
o ‘zaro  qand ay  y o ‘l  b ila n  
bog‘langan?
A)  ko ‘makchili  boshqaruv 
yo‘li  bilan
B) moslashuv yo ii bilan
C) kelishikli boshqaruv yoii 
bilan
D) ten bog‘lanish yo‘li bilan
E) bitishuv y o ii bilan.
23.  So‘z  birikm alarida  er­
gash  so‘z  ravish  yoki  sifatlar 
b ilan   ifo d a lan sa ,  u la r  bosh 
so‘zga asosan qanday yo‘l bilan 
birikadi?
A) moslashuv y o ii bilan
B) bitishuv y o ii bilan
C) boshqaruv y o ii bilan
D)  bitishuv yoki  boshqaruv 
y o ii  bilan
E) moslashuv yoki boshqaruv 
y o ii  bilan.
24.  Boshqaruvli  bogianish- 
da  qaysi  kelishiklar  so‘zlarni 
o‘zaro bogiaydi?
A)  q a ra tq ic h ,  tushum   va 
jo'nalish
B) tushum, jo‘nalish va o‘rin- 
payt
C) jo ‘nalish,  tushum,  o‘rin- 
payt va chiqish kelishiklari
D )  q a ra tq ic h ,  tu sh u m   , 
jo'nalish o‘rin-payt va chiqish
210

E) barcha kelishiklar bilan.
25.  Bosh  so ‘z  ravishdosh 
bilan ifodalangan fe’lli birmani 
toping.
A) gulni sevmoq
B) senda ko‘p
C) hurmat bilan yondashgan
D) idish-tovoqlarni arta-arta
E) a ’lochilaming har biri
26. Bitishuv munosabatidagi 
birikmalarni aniqlang.
A)  ko'klam  quyoshi,  bahor 
tongi
B)  m a ftu n k o r  ch eh ralar, 
tezda kelmoq
C) o‘lkamiz chiroyi, ko‘l suvi
D)  xat  yozdi,  quduq  qazdi, 
so‘z sehri
E) A va В
27.  Q uyidagilarning  qaysi 
biri qaratqichli birikma?
A) oltin soat
B) yurtimiz yoshlari
C) uzum edi
D) peshin chog‘i
E) yog'och ko‘prik
28.  K elishikli  boshqaruv 
qatnashgan gapni toping.
A) Mol topguncha aql top
B)  K o ‘ring an  b u lo g ‘ning 
yirog‘i yo‘q
C)  X alqim   uchun,  v atan  
uchun kurashdim
D) Ot birdan sapchidi
E)  0 ‘quvchilarning  tashab- 
busi bilan ish boshladi.
29.  So‘z birimasini toping.
A) chang-to‘zon ichra
B)shalpangquloq
C) o‘qib chiqdim
D) olma,  o‘rik va shaftoli
E) so‘z birikmasi berilmagan
30.  Q u y id agi  q o ‘shilm a- 
larning qaysi biri so‘z birikmasi 
hisoblanadi?
A) gapirib bermoq
B) holdan toymoq
C) tashrif buyurmoq
D)  olma,  o‘rik,  olxo‘ri  va 
giloslar
E) og‘ir xo‘rsinmoq
31.  Q anday  birikm a  hosil 
b o ‘lishida  egalik  q o ‘shimcha 
ishtirok etadi?
A) moslashuvli birikmada
B)  teng  bog‘lanishli  birik­
mada
C) boshvaruvli birikmada
D) bitishuvli birikmada
E)  eg alik   q o ‘shim cha!ari 
y o rd a m id a   b irik m a  hosil 
qilinmaydi.
32.  B irdan  k irib   kelmoq. 
Ushbu birikmadagi so‘zlarning 
o ‘zaro  aloqasi  qaysi  qatorda 
to ‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) boshqaruv
B) bitishuv
C) kelishikli boshqaruv
D) moslashuv
E) A va С
33.  Kesimlik  k o ‘rsatkichi, 
gum on  y u klam asi,  o rttirm a  
nisbat qo‘shimchasi  bo‘lib kela 
oladigan morfemani aniqlang.
A) valki
B) -m an
C) alla-
211

D) -dir
E)' 1
34.  Bitishuvli  so‘z  birikma­
sini toping.
A) qiz husni
B) ukam uchun olmoq
C) birdan gapirmoq
D) ukamdan olmoq
E) maktabdan kelmoq
35.  Qaysi  qatordagi  ergash 
so‘z bilan  bosh  so‘zning  tartibi 
o‘zgartirilsa, gap hosil bo‘ladi?
A) yura-yura charchamoq
B) suvga to‘ldirmoq
C) maqola o‘qimoq
D) ko‘m-ko‘k o‘tloq
E) onaning vasiyati
36.  Quyidagi birikuvlarning 
qaysi  biri  bitishuvli  birikmaga 
m ansub  emas?  l.d e v o r  soat 
2.vatan  ishqi  3.shunday  o'yin
4.qiyin vazifa 5.chindan aytmoq
6 .ash ula 
ay tg a n  
qiz 
7. 
x ay rlash ib   ketm oq  8.  o ‘qib 
chiqmoq  9.tezda  qaytmoq  10. 
holdan toymoq
A)  1,2,4,5,8,9,10
B)  2,4,10
C)  1,2,4
D)  2,8,10
E)  1,3,4,6,9
37. Qaysi qatorda so‘z birik­
masi  qo'llanmagan?
A) sohil bo‘ylarini kezmoq
B) G ‘arbiy Yevropa
C) elga xizmat
D) bir-biriga oqibatli
38.  Egalik  q o ‘shim chalari 
vositasida qanday birikma hosil 
boiadi?
A) moslashuvli birikma
B) teng bog‘lanishli birikma
C) boshqaruvli birikma
D) bitishuvli birikma
E)  egalik  q o ‘sh im chalari 
y o rd am id a   b irik m a   hosil 
boim aydi
39.  Ergash  so‘zni  bosh  so‘z 
bilan   b o g 'lo v ch i  quyidagi 
vositalardan qaysi birlari ayrim 
hollarda  ifodalanmasligi  mum­
kin?
A)  tu sh um   kelishigidagi 
qo‘shimchalar
B)  q a ra tq ic h  
kelishigi 
qo‘shimchasi
C) egalik qo‘shimchasi
D) A va В
E) A, В va С
40.  Bitishuvli  birikuvlarda 
tobe  so ‘z  vazifasida  asosan 
qanday so'zlar keladi?
A)  sifat  va  ravish  vazifa- 
sidagi  so‘zlar
B) sifatlar
C)  mustaqil  so‘z  turkumiga 
oid barcha so‘zlar
D) ot,  sifat va ravish vazifa- 
sidagi  so‘zlar
E) fe’l, sifat va olmoshlar.
41.  Q uyidagi  q o ‘shilm a- 
larning qaysi biri so‘z birikmasi 
hisoblanadi?
A) gapirib bermoq
B) holdan toymoq
C) tashrif buyurmoq
D)  olm a,  o ‘rik  olxo‘ri  va 
noklar
E) so‘z birmasi berilmagan.
212

42. So‘zlar o‘zaro teng bog‘- 
lan g a n d a ,  q an d ay   v o sita la r 
orqali bogianadi?
A)  oh an g   va  teng  b o g ‘- 
lovchilar,  teng  b o g ‘lovchilar 
vazifasidagi  yordamchi  so‘zlar 
bilan
B)  b a rc h a   b o g ‘lo v ch ilar 
bilan
C)  faqat  teng  bogiovchilar 
bilan
D)  teng  bogiovchi  va  teng 
bogiovchi vazifasidagi ko‘mak- 
chi va yuklamalar bilan
E) bogiovchi va ohang
43.  Tobe  b o g ia n is h n in g  
qaysi usuli  bilan  hosil  qilingan 
birikmalar  asosan  otli  birikma 
hisoblanadi?
A) boshqaruv
B) moslashuv
C) bitishuv
D) A va В
E) В va S
44.  Bitishuvli  birikmalarda 
bosh so‘z asosan qaysi turkumga 
oid so‘zlar bilan ifodalanadi?
A) ot va fe’l bilan
B) barcha so‘z turkumiga oid 
so‘zlar bilan
C) mustaqil so‘zlar bilan
D) ot, olmosh va fe’l bilan
E) faqat ot bilan.
45. Ko'makchilar vositasida 
hosil  qilingan  so‘z  birikm asi 
tarkibida  doim  qanday  so‘zlar 
mavjud boiadi?
A) fe’l turkumiga oid so‘zlar
B) ot va ot vazifasidagi so‘z- 
lar bilan
C) ot yoki sifatga oid so‘zlar 
bilan
D) ot, olmosh va son
E)  ko‘makchilar yordamida 
hosil  qilingan  so‘z  birikmasida 
ma’lum bir turkumdagi so‘zning 
boiishi shart emas
46.  Hovli yuzini yog‘  tushsa 
yalaguday  holga  keltirgan  edi. 
U sh b u  g apda  nechta  so ‘z 
birikmasi mavjud?
A) 6
B) 7
C) 5
D) 8
E) 4
47. Bitishuv munosabatidagi 
b irik m a lar  berilgan  q ato rn i 
aniqlang.
A)  ko‘klam  quyoshi,  bahor 
tongi
B) olis yoilar, tez yurdi, qizil 
olma
C) oikam iz chiroyi, maktab 
bordi, ko‘1 suvi
D)  xat  yozdi,  quduq  qazdi, 
so‘z sehri
E) A va В
48. Qo‘qqisdan kirib kelmoq 
. Ushbu birikmadagi so‘zlarning 
o ‘zaro  aloqasi  qaysi  qatorda 
to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) boshqaruv
B) bitishuv
C) kelishikli boshqaruv
D) moslashuv
E) A va S
49.  Sifat  +  Ot  shaklidagi 
birikuvlarda quyidagi vositalar-