Nizomiy nomli toshkent daylat pedagogika universiteti o z- o zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy

16.5. Xalqaro olimpiya qo’mitasi va mil liv olimpiya qo’mitalari, xalqaro 
sport tadkilotlarining faoliyatida marketing xususiyatlari
Xalqaro Olimpiya qo’mitasi Olimpiya o’yinlarini o’tkazish jarayonlarida, 
xalqaro sport harakati bilan bog’liq bo’lgan barcha jarayonlarda faol ishtirok etadi. 
Bu o’rinda jahon chempionatlari, turnirlar, rasmiy uchrashuvlar musobaqalarda 
olimpiya g’oyalarini olg’a surish maqsadida turli reyutamalarni qo’llaydi.
Ayniqsa, Olimpiya o’yinlari o’tkaziladigan vaktda tashkilotchi davlatning 
tijorat, marketing faoliyatlariga ya’ni Olimpiya belgilari, nishonlari va boshqa 
mahsulotlarni tomoshabinlar, vakillar va musobaqa qatnashchilariga sotishga yo’l 
ochib beradi. O’z o’rnida bu faoliyatlar olimpiya g’oyalarini targ’ib qilib, olimpiya 
marketingini amalga oshiradi. Xalqaro Olimpiya qo’mitasi rahbariyati va Milliy 
Olimpiya qo’mitasi vakillari turli sport marketingi faoliyatlarini ishga solish, 
ulardan ma’lum darajada foyda olish imkoniyatlariga ega. Bu, asosan, Olimpiya 
Xartiyasi va Milliy rlimpiya qo’mitasi Nizomi asosida amalga oshiriladi. O’z 
navbatida, Xalqaro tadbirkorlik tashkilotlari qoidalariga ham rioya qilinadi. 
Xalqaro sport uyushmalari (federa^iya), asso^ia^iyalari va boshqa sport 
tashkilotlari sportchilarni musobaqalarga tayyorlash, ularni sport buyumlari va 
jihozlari bilan ta’minlash, sportchilarning maoshi va ov-qatlanishi bilan bog’liq 
ko’pgina faoliyatlarni umumqoida darajasida sport marketingi va tijorat tashki- 
lotlari 
faoliyatlari 
bilan 
aloqadorlik, 
shartnomalar 
(kontrakt), 
o’zaro 
kelishuvchanlik, mahsulotlarni (tovar) achmashtirish va boshqa ishlar orqali yo’lga 
soladi. Ular ham xalqaro huquqlar, savdo, tijorat, marketing qonunlari doirasida ish 
olib borish imkoniyatlari hamda huquqlariga ega.
119

---

Horijiy 
mamlakatlarning 
Milliy 
Olimpiya 
qo’mitalari 
(MOQ) 
o’z 
faoliyatlarida marketing ishlaridan keng foydalanish imkoniyatlariga ega. Ular 
o’zlariga berilgan huquq doirasida sport jamoalarini (komanda) tarkib toptirish, 
ularni 
moddiy-texnik, 
xo’jalik 
manbalari 
bilan 
ta’minlash, 
g’oliblarni 
rag’batlantirish, sport inshootlarini kengaytirish, zamonaviy sport asbob- 
uskunalarini xarid qilish va ular bilan bog’liq bo’lgan barcha faoliyatlarni amalga 
oshirishda marketing ish usullaridan ham keng foydalanadilar.
O’zbekiston Respublikasi Milliy Olimpiya qo’mitasini moddiy-texnik 
jihatdan ta’minlash mamlakatimizda davlat, jamoat tashkilotlari hamda sport 
jamiyatlari, xomiy tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi.
O’zbekistondagi iqtisodiy, ijtimoiy islohotlarning bosqichlarida Milliy 
Olimpiya qo’mitasiga xo’jalik yuritish, o’zini-o’zi moliyalashtirish, ishlab 
chiqarish jarayonlarini tashkil qilish kabi huquqlar berilgan.
YAqin kelajakda Milliy Olimpiya qo’'mitasining tijorat, marketing va boshka 
sohalardagi faoliyatlari keng tarkib topishi hamda jahondagi marketing faoliyatlari- 
ni amalga oshirishda yangi yo’nalishlar vujudga keladi. CHunki O’zbekiston 
Prezidenti 
va 
hukumati 
tomonidan 
Respublikada 
Olimpiya 
harakatini 
rivojlantirish, yoshlarning sport mahoratini oshirish, ularning xalqaro sport 
musobaqalari va Olimpiya o’yinlarida munosib ravishda qatnashishlarini 
ta’minlashga alohida e’tibor berilmoqda. Bu, o’z navbagida, Milliy Olimpiya 
qo’mitasining 
sport va olimpiya marketingini 
tarkib toptirishda katta 
imkoniyatlarga ega ekanligidan dalolatdir.
Xulosa qilib aytganda, mamlakatimizda shakllanib kelayotgan marketing 
faoliyati sport sohasiga ham ta’sir etmoqda. Savdo, tijorat, ishlab chikarish 
korxonalari, davlat kompaniyalari, korpora^iyalari va boshqa rasmiy tashkilotlar 
respublikada sportning rivojlanishi, aholining salomatligini muhofaza qilish, 
«Sog’lom av-lod uchun» davlat dasturini amalga oshirish yo’lida marketing 
yo’llaridan maqsadli va unumli foydalanmoqdalar. Bu jarayonlar sport marketingi 
va ular bilan bog’liq faoliyatlarni tarkib topgirish hamda rivojlantirishda xizmat 
qilishi tabiiydir.
120

---