Номоддий активларнинг синтетик ва аналитик ҳисоби. 21- сон БҲМС да номоддий активлар ҳисобини юритиш учун актив бўлган № 0400 «Номоддий активлар ҳисоби счётлари» ва контрактив бўлган № 0500 «Номоддий активларнинг эскириши ҳисоби счётлари» тизимлари кўзда тутилган.
| Актив счётлар |
|
Контрактив счётлар
|
0410
| |
0510
|
Патентлар, лицензиялар ва ноу-хауларнинг амортизацияси
|
0420
|
Савдо маркалари, товар белгилари ва саноат намуналари
|
0520
|
Савдо маркалари, товар белгилари ва саноат намуналарининг амортизацияси
|
0430
|
Дастурий таъминот
|
0530
|
Дастурий таъминотнинг амортизацияси
|
0440
|
Ердан ва табиий песурслардан фойдаланиш ҳуқуқи
|
0540
|
Ердан ва табиий песурслардан фойдаланиш ҳуқуқининг амортизацияси
|
0450
|
Ташкилий харажатлар
|
0550
|
Ташкилий харажатларнинг амортизацияси
|
0460
|
Франчайз
|
0560
|
Франчайзнинг амортизацияси
|
0470
|
Муаллифлик ҳуқуқлари
|
0570
|
Муаллифлик ҳуқуқларининг амортизацияси
|
0480
|
Гудвил
|
|
|
0490
|
Бошқа номоддий активлар
|
0590
|
Бошқа номоддий активларнинг амортизацияси
|
0410-0490 «Номоддий активлар ҳисоби счетлари»нинг дебетида уларнинг бошланғич қийматини ошишига олиб келувчи операциялар (масалан, янги номоддий активларни сотиб олиниши, уларни бепул келиб тушуши, қайта баҳоланиши, инвентаризацияда аниқланган ортиқчалар), кредитида эса номоддий актвларнинг бошланғич қийматини камайишига олиб келувчи операциялар (масалан, уларни сотилиши, бепул берилиши, ҳисобдан чиқарилиши, аниқланган камомадлар) қуйидаги бухгалтерия ёзувлари билан акс эттирилади.
№
|
Операциянинг мазмуни
|
Дебет счет
|
Кредит счет
|
Ёзувга асос бўлувчи ҳужжат
|
1.
|
Номоддий активлар сотиб олинганда
|
0410-0490
|
0830
|
Шартномалар, счет-фактуралар
|
2.
|
Илмий тадқиқот ва тажриба конструкторлик ишланмалари натижасида қабул қилинган номоддий активларнинг хақиқий таннархига
|
0410-0490
|
3190
|
Лойиҳа-смета хужжатлари, далолат-номалар
|
3.
|
Бепул келиб тушган номоддий активларнинг эксперт йули билан белгиланган қийматига
|
0410-0490
|
8530
|
Шартнома, далолатнома, счет-фактура
|
4.
|
Таъсис бадали сифатида кирим қилинган номоддий активларнинг келишув баҳосидаги қийматига
|
0410-0490
|
4610
|
Таъсис шартномаси, далолатнома, счет- фактура
|
5.
|
Инвентаризацияда аниқланган ортиқча номоддий активларнинг қийматига
|
0410-0490
|
9390
|
Қарор, далолатнома
|
6.
|
Номоддий активларни сотилиши ва бепул берилишида :
-сотиш қийматига
-ҚҚС суммасига
-бошланғич қийматга
-эскириш суммасига
-олинган фойдага
-кўрилган зарарга
|
4010
9220
9220
0510-0590
9220
9430
|
9220
6410
0410-0490
9220
9320
9220
|
Шартнома, Счет-фактура, далолатнома
|
7.
|
Номоддий активлар молиявий инвестициялар сифатида киритилганда:
-келишув қийматига
-бошланғич қийматига
-эскириш суммасига
-ҚҚС суммасига
-олинган фойда суммасига
|
0610-0690
9220
0510-0590
9220
9220
|
9220
0410-0490
9220
6410
9320
|
Шартнома, Счет-фактура, далолатнома
|
8
|
Гудвил корхона харажатлари эвазига ҳисобдан чиқарилганда
|
Хара-жат счёт-лари
|
0480
|
Расчет
|
9.
|
Инвентаризацияда камомад аниқланганда
-бошланғич қийматга
-эскириш суммасига
-камомад суммасига
|
9220
0510-0590
470
|
0410-0490
9220
9220
|
Далолатнома, қарор
|
БХМС № 7 «Номоддий активлар» га мувофиқ ( п.46 ) номоддий активлар ҳар йилнинг охирида якуний ҳисобот тузиш олдидан инвентаризациядан ўтқазилиши лозим. Бундан ташқари улар қайта баҳолашда, корхонада реорганизация (бирлашиш, бўлиниш) юз берганда, корхона тугатилганда инвентаризация қилинади. Номоддий активларни инвентаризациясини ўтқазиш БХМС № 19 «Инветаризацияни ташкил қилиш ва ўтқазиш»да белгиланган тартиб бўйича амалга оширилади.
Номоддий активларнинг қиймати оширилганда инвентаризация қайдномаси маълумотлари асосда қуйидаги бухгалтерия ёзувлари қилинади:
Бошланғич қиймат оширилганда
Do'stlaringiz bilan baham: |
