Норин туман 22-мактабининг Бология фани укитувчиси Каримов Ойбекнинг «Одамнинг нафас олиш тизими» мавзуси учун яратилган слайди

Норин туман 22-мактабининг Бология фани укитувчиси Каримов Ойбекнинг «Одамнинг нафас олиш тизими» мавзуси учун яратилган слайди

• Одам нафас олиш тизими

Respiratory Intro

• нафас олиш жараёни нафас олиш ва энергия ҳосил қилишни ўз ичига олади
• нафас олиш бу кислород ютиб ва карбонат ангидрид гази чиқариш жараёнидир
• кислород энергияни чиқариш учун овқатни ҳужайраларда ўзлаштирилишига қараб сарф бўлади ҳамда карбонат ангидрид гази ҳосил бўлишига имкон яратади
• нафас олиш тизими турли органлардан тузилган

• Нафас олиш тизими нима?

• нафас олиш тизими органлари

• Газ алмашинуви бурун бўшлиғи орқали амалга ошади. Ҳаво бурнимизга кирганида, у бурун бўшлиғида жойлашган тукчалар билан фильтрланади ва шилимшиқ модда билан намланади.

• Бурун

• Машқ
• 3- 4 дақиқа давомида бурун ва оғиз орқали нафас олинг ва қуйидаги саволларга “Ҳа” ёки “Йўқ” жавобларини бериб, фарқларини текширинг.
• Бурун орқали Оғиз орқали
• нафас олиш нафас олиш
• Томоғингиз қуришини ҳис қиласизми? ___________ ____________
• Тезроқ нафас ола бошлайсизми? ___________ ____________
• Йўталасизми? ___________ ____________
• Тез толиқиб қоласизми? ___________ ____________

• бўғиз (томоқнинг кенгайган қисми) бурун орқали киргандан кейин ҳавони тўплайди.
• бу оғиз бўшлиғи кенгайган қисми жойлашган жойнинг ўзидир.
• ҳаво бўғиз орқали Трахеяга тушади.
• Трахея – катта одамда тахминан 12 см узунликдаги ва 2.5 см диаметрдаги найча.

• Трахея

• трахея найчадан бронх деб аталувчи Y симон тузилмани ҳосил қилади.
• бу найчалар ўз навбатида бўлиниб, майда найчалар – бронхиолаларни ҳосил қиладилар.

• Бронхлар

• одам организмида кўкракнинг ҳар бир тарафида жойлашган икки ўпка мавжуд.
• ҳар бир бронх ўпкага киради
• ва бронхиолаларга бўлинади.
• бронхиолалар альвеолалар билан тугайди.
• альвеолалар нафас олганимизда ҳаво билан тўладиган кичик ҳаво қопчаларидир.
• альвеолалар капилляр деб аталувчи кўпгина майда қон томирлари билан ўралган.
• альвеола ва капилляр деворлари шунчалик ингичкаки, ҳаво кислороди ушбу альвеолалардан қон томирларига киради ва карбонат ангидрид гази томирларидан чиқиб альвеолаларга ўтади.

• Ўпка

• Диафрагма нафас олишда муҳим омил ҳисобланади.
• Нафас олиш ёки чиқариш жараёни диафрагманинг гумбазсимон кўтарилиш ва тушиши ёрдамида амалга оширилади.

• Диафрагма

• Нафас олиш жараёни Нафас чиқариш жараёни
• =>Диафрагманинг қисқарувчи => Диафрагманинг бўшашувчи мушаклари. мушаклари.
• =>Диафрагма қисқаради. =>Диафрагма бўшашади. =>Ҳаво ўпкага тушади. => Ҳаво ўпкадан чиқади.

• Топшириқ: нафас олиш давомида диафрагманинг ҳаракатланиши

• бутилканинг пастки қисмини кесинг ва шу еридан катта ҳаво шарини мустаҳкамланг.
• пробкани олинг (у тешикни ёпишига амин бўлинг) ва ундан (юқоридан пастга) тешик очинг.
• пробкага ингичка найча ўрнатинг ва найчанинг пастки қисмида ҳаво шарини ўрнатинг.
• У герметиклигига амин бўлинг.

Қизиқарли маълумотлар

• Организм бир дақиқада тахминан 10 литр ҳаво нафас олади ва чиқаради.
• Ўпканинг ўнг томони чап томонидан бир оз каттароқ.
• Энг узун «аксириш тезлиги» 165 км / соат.
• Ўпканинг майдони тахминан теннис кортининг катталигига тенг.
• Ўпкадаги капиллярлар бир учидан бошқа учигача 1600 километрни ташкил қилади.
• Биз кунига нафас олиш орқали ярим литр сувни йўқотамиз. Уни шишага қараб нафас олганда пар кўринишида кўриш мумкин.
• Одам тинч ҳолатда, одатда, дақиқасига 12 ва 15 марта нафас олади.
• Нафас олиш болалар ва аёлларда эркакларга нисбатан тезроқ бўлади.

• Эътиборингиз
• учун рахмат.