«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

353 

Bu yerda,

S
R

= aholi jon boshiga to‘g‘ri keluvchi tabiiy resurs miqdori;

∑R = jami aniqlangan resurs zaxirasi;

S = joriy davrdagi aholi soni.



Tabiiy resurslar bilan ta‘minlanganlikning ushbu ifodasida har bir aholiga

o‘rtachadan to‘g‘ri keluvchi resurs miqdori aniqlanib, uning ko‘p yoki ozligiga 
ko‘ra ko‘rsatkich baholanadi.

№

_

2
.

Germaniya Federativ Respublikasining aholisi 2018-yil 82,8 mln 


kishini tashkil etdi. Agar mamlakatdagi toshko‘mir zaxirasi 300 mlrd tonnani 

tashkil etsa, aholi jon boshiga to‘g‘ri keluvchi toshko‘mir miqdorini aniqlang.

Yechish
. Hisoblash quyidagi ketma-ketlikda bajarilishi maqsadga muvofiq: 
1)

mamlakat aholi soni (S) – 82,8 mln kishi

2
;

2)

resurs – toshko‘mir zaxirasi (∑R) – 300 mlrd tonna; 

3)

hisoblash formula asosida amalga oshiriladi: 

=

3 623,2 t/kishi

Javob:
Germaniya aholisining har jon boshiga deyarli 3 623,2 tonna 
toshko‘mir to‘g‘ri keladi.
Mustaqil yechish uchun topshiriqlar: 

№

_

3
. O‘zbekistonda aniqlangan tabiiy gaz zaxirasi 2 trln m
3
ni tashkil 

qiladi. Agar hozirgidek, yiliga 60 mlrd m

3
dan qazib olinsa, tabiiy gaz qancha yilga 

yetishi mumkin hamda tabiiy resurs bilan ta‘minlanganlik qanday bo‘ladi?

№

_

4
. Tabiiy resurslar bilan ta‘minlanganlik hisoblash amallaridan 
foydalangan holda, quyidagi jadvalni to‘ldiring.
№
Davlatlar 

Tabiiy resurslar

Qancha

2
A.Qayumov, I.Safarov, M.Tillaboyeva, V.Fedorko. Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi. Umumiy o‗rta ta‘lim

maktablarining 9-sinf o‗quvchilari uchun darslik. – T.: «O‗zbekiston», 2019. -176 b.

---

---