Nosirjon uluqov lobar abduhamidova zniitq macfaniyati taCqin va tafiCiCCari


Download 410.58 Kb.
Pdf ko'rish
bet13/29
Sana16.06.2023
Hajmi410.58 Kb.
#1489701
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   29
Bog'liq
Nutq madaniyati. Uluqov.N

Nazorat uchun savollar:
1. Muqaddas manbalarda munofiqning nechta alomati keltiriladi?
2. Qaysi holatda yeb-ichmoqdan tiyilmoqlikning hojati yo'qligi 
aytiladi?
3. Til bilan bog'liq qaysi illat og'ir gunohlar bilan tenglashtiriladi?
4. Muqaddas 
kitoblarda 
salomlashishning 
qanday 
qoidalari 
keltiriladi?
5. Qaysi amal eng yaxshi amal sifatida e’tirof etiladi?
6. Madaniy nutqning asosiy sifatlari qaysi?
So'z - borliq
(Abu Nasr Farobiyning nutq madaniyatiga doir qarashlari)

asrning 
qomiusiy 
allomasi 
Abu 
Nasr 
Farobiyning 
zamondoshlari, universal bilimga ega bo'lgani bois, “Sharq Aristoteli” 
deb ataganlar.
Islom Karimov
Jahon notiqlik san’ati tarixida Yimoniston va Rim notiqlik maktablari 
alohida o'rinni egallaydi. Ulaming tajribalari o’rta asr va keyingi davr 
notiqligining rivojlanishida katta rol o'ynadi. O 'rta Osiyoda notiqlik 
san’atining asosi juda qadim davrlarga borib taqaladi. Mahmud


Koshg'ariyning “Devoni lug'otit-turk” asarida nutq odobiga oid qimmatli 
m a’lumotlar uchraydi.
“Ardam bashi - til” degan maqol keltiriladi unda. Ardam 
hunar, 
fazilat degan m a’nolami anglatsa ham, “odob” so'ziga yaqinligini anglab 
olish qiyin emas. Demak, til odobi - inson m a’naviyati va kamolotida 
yetakchi mezon deb uqtirilmoqda.1
O 'rta Osiyoda notiqlik san’ati - voizlik, notiqlar - voiz, nutq esa va’z 
deb atalgan. Bu hudud IX-XV asrlarda dunyo madaniyati taraq-qiyotiga 
shunday allomalami yetishtirib berdiki, ular tomonidan yaratil-gan 
tafakkur mahsuli asrlar o'tsa ham o'z ahamiyatini yo'qotmagan. O 'rta asr 
ilm-fani, madaniyati Muhamad ibn Muso al-Xorazmiy, Ahmad Farg'oniy, 
Abu Nasr Farobiy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy, Mahmud 
Koshg'ariy, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad 
Bobur kabi ulug' siymolaming nomlari bilan xarakter-lanadi.
O 'rta Osiyoninggina emas, balki Yaqin va O 'rta Sharqning mash-hur 
mutafakkiri Abu Nasr Farobiy IX-X asrlarda yashab ijod etgan. U ilmning 
turli sohalarini mukammal bilgan va ular haqida o'z fikrlarini yozib 
qoldirgan. Jumladan, nutq odobi va madaniyatiga doir fikrlari ham 
qimmatlidir.
“Ilmlaming kelib chiqishi to'g'risida”gi asarida ilmlami turlarga 
bo'lar ekan, til ihxii va grammatikani alohida ajratib ko'rsatadi: "Qanday 
qilib ta 'lim berish va ta ’lim olish, fikrrti qanday ifodalash, bayon etish, 
qanday so'rash va javob berish (masalasi)ga kelganimizda, bu haqdagi 
ilmlaming 
eng 
birinchisi, 
jismlarga, 
y a 'ni 
substantsiya 
va 
aktsidentsiyalarga ism beruvchi til haqidagi ilmdirdeb tasdiqlayman”}  
Alloma grammatika ilmi borasida ham o 'z fikrlarini bildirib, uning 
nutq tuzilishini o'rgatadigan ilm ekanligiga e’tibomi qaratadi: “Ikkinchi 
ilm grammatikadir: и jismlarga berilgan ism (nom) lam i qanday tartibga 
solishni hamda substantsiya va aktsidentsiyaning joylashishini va bundan 
chiqadigan natijalami ifodalovchi hikmatli so'zlam i va nutqni qanday 
tuzishni o'rgatadi”. (179-bet)
Har 
qanday ilmiy yoki 
adabiy merosning 
umrboqiyligini 
ta ’minlovchi omil ulaming muayyan millat yoki xalq taqdiri uchungina 
emas, umumbashariyat taqdiri 
uchun xizmat qilishidadir. Shunday 
qarashlar borki, ular zamon va makon chegarasini bilmaydi. Abu Nasr

Download 410.58 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling