Noverbal aggressiyaning qiyosiy tahlili

Section of methodology
Ingliz va oʻzbek tillarida verbal va noverbal aggressiyani o'rganishning 
nazariy asoslarida insonning hissiy sohasida va shaxslarning ijtimoiy o'zaro ta'sir 
jarayonida 
yuqori 
ahamiyatini 
koʻrish 
mumkin. 
Tuyg'ular 
ijtimoiy 
munosabatlarning asosi, aggressiv his-tuyg'ular esa eng ko'zga ko'ringanlari 
sifatida namayon boʻladi. Shaxsning tili va nutqida aggressiv xatti-harakatlarning 
namoyon boʻlishi soʻzlovchining hissiy holatini va u boshdan kechirayotgan 
aggressiv his-tuyg'ularning xususiyatlarini aniqlashda eng muhim omil 
hisoblanadi. 
Rus tilshunosi A. N. Leontiev taʻkidlaganidek, til va nutqning hissiy 
mazmuni "emotsional reaktsiya" atamasi bilan bevosita bogʻliqlikni ochib beradi, 
bu shaxsning gʻashiqish xususiyati yoki tashqi ta'sirga bo'lgan munosabatining 

---

3 
namoyon bo'lishini anglatadi. [4;162]. Shu bilan birga, "emotsional reaktsiya" har 
xil turlari orasida his-tuyg'ulari til va nutqda eng aniq namoyon bo'ladi, ta'sirlar esa 
inson tanasidagi fiziologik o'zgarishlarning lingvistik tavsifini tahlil qilish orqali 
aniqlanadi. 
Agressiv his-tuyg'ular va hissiyotlar tilning leksik va semantik tizimida, 
grammatik va sintaktik tuzilmalarda, stilistik texnikada mujassamlangan va ma'lum 
bir tuzilishga ega bo'lgan, shu jumladan maqsad, vosita, jarayon va natija kabi 
tarkibiy qismlarga ega bo'lgan tegishli hissiyotning verbal va noverbal 
harakatlariga hamroh bo'ladi [2;79]. 
Asosiy aggressiv his-tuyg'ularga dushmanlik triadasining hissiyotlari g'azab, 
jirkanish va nafrat kiradi; ular insonda aggressiyaning namoyon bo'lishi bilan 
bevosita bog'liq va individual yoki jamoaviy hissiy reaktsiya hisoblangan, til orqali 
gavdalangan aggressiv reaktsiyalarning asosiy motivlarini ifodalaydi hamda nutq 
orqali boshqa shaxsga, shaxslar guruhiga yoki atrof-muhitga zarar yetkazish yoki 
yo'q qilishga qaratilgan boʻladi. 
Aggressiya tugʻma va inson tabiatining bir qismidir; ammo, uning verbal va 
noverbal tarzda namoyon bo'lish ehtimoli to'g'ridan-to'g'ri ma'lum bir vaqtda 
tanada to'plangan salbiy energiya miqdoriga, shuningdek, aggressivlikni 
qo'zg'atishi mumkin bo'lgan tashqi ta'sirlarning intensivligiga bog'liq [5;176]. 
Bundan tashqari, aggressiv xatti-harakatlarning namoyon bo'lishida tahdid, jazo va 
jismoniy kuch kabi tashqi ta'sirlar ham muhim rol o'ynaydi.