Nuraliyev ismoiljon
-mavzu. O`simlikchilik tаrmоqlаri iqtisоdiyoti
Download 1.28 Mb. Pdf ko'rish
|
Qishloq xojaligi iqtisodiyoti fanidan mustaqil talim Nuraliyev I
|
36-mavzu. O`simlikchilik tаrmоqlаri iqtisоdiyoti
. Respublika qishloq xoʼjaligi tarkibida quyidagi yirik tarmoqlar mavjud: - oʼsimlikchilik; - chorvachilik. Oʼsimlikchilik mamlakat qishloq xoʼjaligining eng asosiy tarmogʼi hisoblanadi. Uning qishloq xoʼjaligida ishlab chiqarilgan jami yalpi mahsulotdagi salmogʼi 1998- 2001 yillarda 80-90 foizni, tovar mahsuloti tarkibidagi salmogʼi esa 80-82 foizni tashkil etgan. Qishloq xoʼjaligining oʼsimlikchilik tarmoqgʼi: - don-gʼallachilik (bugʼdoychilik, sholichilik, …); - texnika ekinlari (paxtachilik, kanopchilik, tamakichilik, lavlagichilik, - kartoshkachilik; - sabzavotchilik (karamchilik, pamidorchilik; …); - polizchilik (qovunchilik, tarvuzchilik; …); - bogʼdorchilik (uzumchilik, oʼrikchilik, olmachilik; …) va boshqa tarmoqlardan iboratdir. Bu tarmoqlarda bugʼdoy, arpa, sholi, makka doni, mosh, paxta xomashѐsi, tamaki bargi, kanop, qand lavlagi, yer ѐngʼoq, kartoshka, pamidor, bodring, karom, sabzi, qovun, tarvuz, uzim, olma, oʼrik, ѐngʼoq, anor va boshqa mahsulotlar yetishtiriladi. Ular qayta ishlash sanoati tarmoqlari uchun xomashѐ, aholi uchun esa oziq-ovqat mahsulotlari hisoblanadi. Oʼsimlikchilik tarmoqlari orasida ichida paxtachilik bian gʼallachilik davlat miqѐsida strategik ahamiyatga egadir. Bu tarmoqlar respublikadagi yirik va muhim hisoblangan «Oʼzdonmahsulot», paxta tozalash sanoati, toʼqimachilik va yengil hamda non mahsulotlari korxonalarini xomashѐ bilan taʼminlaydi. Natijada millionlab ishchi- xizmatchilar ish hamda daromad bilan taʼminlanadi. Paxta tolasini sotish natijasida mamlakat valyuta tushumining 55 foizga yaqini oinmoqda. Gʼallachilik asosan respublika aholisining don mahsulotlariga boʼlgan talabini qondirishga xizmat etadi. 2002 yilda 5,4 mln. tonna gʼalla yetishtirildi jon boshiga 216,5 kg. don toʼgʼri keldi. Tibbiѐt normativlari boʼyicha bir kishi-kuniga 124 kg. un va un mahsulotlarini isteʼmol qilishi lozim. Gʼallachilikda erishilgan natija respublikamiz bu boradagi talabni qondirish imkoniyatiga ega ekanligidan dalolat beradi. Bu Respublika Prezidenti I.А.Karimov tomonidan amalga oshirilaѐtgan gʼalla mustaqilligi siѐsatining natijasidir. Gʼallachilikning rivojlanishi chorvachilik va sanoat tarmoqlari yuksalishiga ham ijobiy taʼsir etishi mumkin. |
