Nuraliyeva xafiza otaevna
Download 1.95 Mb. Pdf ko'rish
|
Гигиена дарслик ПДФ
- Bu sahifa navigatsiya:
- 12.2. JISMONIY RIVOJLANISH SALOMATLIK KO‘RSATKICHI SIFATIDA.
3– qonun. O„sish va rivojlanish jarayonida jinslararo tafovut farqlanadi.
Masalan: barcha etilish o‗zgarishlar qizlarda 18-20 yoshgacha davom etadi, o‗g‗il bolalarda 22-25 yoshgacha davom etadi. Barcha asosiy morfologik ko‗rsatkichlar (bo‗yi, og‗irligi, ko‗krak aylanasi) yangi tug‗ilgan o‗g‗il bolalarda yuqori bo‗ladi, bu holat jinsiy etilish davrigacha davom etadi. O‗g‗il bolalarda 13-14 yoshdan jinsiy etilish davri boshlanadi, bo‗y o‗sishi jadallashadi. Bola rivojida bir davrdan ikkinchi davrga o‗tish muddati, ya‘ni morfologik, fiziologik va psixologik nuqtai nazaridan taraqqiyot davrini aniqlash muhim ilmiy nazariya hisoblanadi. 242 Bolalarning taraqqiyot davri N.P.Gundobin tomonidan tavsiya qilingan bo‗lib, unga N.I.Krasnogorskiy ba‘zi bir o‗zgarishlarni kiritgan. Bolalar va o‗smirlar yosh guruhlari quyidagicha tavsiya qilingan: 1. Yangi go‗daklik davr (1 – 10 kungacha) 2. Emizikli yoki chaqaloqlik davri ( 11 kundan 1 yoshgacha) 3. Dastlabki bolalik davri ( 1 – 3 yoshgacha) 4. Birlamchi bolalik davri (4 yoshdan -7 yoshgacha) 5. Ikkilamchi bolalik davri: (7 – 11 yoshgacha qiz bolalar,7 – 12 yoshgacha o‗g‗il bolalar) 6. O‗smirlik davri (12 - 15 yoshgacha qiz bolalar, 13 – 16 yoshgacha o‗g‗il bolalar). 7. O‗spirinlik davri (16 – 20 yoshgacha) 12.2. JISMONIY RIVOJLANISH SALOMATLIK KO‘RSATKICHI SIFATIDA. Aholi salomatligiga baho beruvchi ko‗rsatkichlardan biri bu bolalar va o‗smirlarning jismoniy rivojlanish ko‗rsatkichidir. Bundan tashqari jismoniy rivojlanish ko‗rsatkichi bolalarning salomatlik darajasini, tashqi muhit sharoitining bolalar salomatligiga ijobiy yoki salbiy ta‘sirini aniqlab beradi. Jismoniy rivojlanishni baholashni tibbiy ko‗rik o‗tkazish bilan olib borish kerak. Bolalar va o‗smirlarning bolalik davrining turli bosqichlariga qarab quyidagi muddatlarda tibbiy ko‗riklardan o‗tkaziladi. 1. Chaqaloqlar har oyda bir marta 2. Ilk bolalik davrida har 3 oyda bir marta 3. Maktabgacha yoshda har 3 – 6 oyda bir marta 4. Maktab yoshi davrida bir yilda bir marta Tibbiy ko‗rikdan o‗tkazib, har bir shahsning jismoniy rivojlanishiga baho berishda shu mintaqa uchun aniqlangan standartdan foydalaniladi. Bunda shahsiy antropometrik ko‗rsatkichlarni standart bilan taqqoslab, bolalar va o‗smirlarning jismoniy rivojlanishiga baho beriladi. Ijtimoiy turmushning o‗zgarib turishi tufayli, 243 bolalar va o‗smirlarning jismoniy rivojlanishini ifodalovchi standart vaqti-vaqti bilan dinamikada qayta aniqlab turiladi. Jismoniy rivojlanishni o„rganishda ko„pincha quyidagi antropometrik usullar ishlatiladi. 1. Somatometrik belgilari: bo‗yi ( o‗tirganda, turganda), og‗irligi, ko‗krak va bosh aylanasi. 2. Fiziometrik belgilari: o‗pkalarni hayotiy sig‗imi, qo‗l va bel mushaklarining kuchi. 3. Samotoskopik belgilari: umurtqa pog‗onasining holati, ko‗krak qafasi, oyoq mushaklarining rivojlanishi, teri ostidagi yog‗ qatlamlarining miqdori, yassi tovonlik, jinsiy etilish holati va boshqalar. Antropometrik ko‗rsatkichlarni aniqlash kunning birinchi yarmida, asboblar yordamida yorug‗ xonalarda, qulay mikroiqlim sharoitida bolani yalang‗och qilgan holda o‗tkazish kerak. Download 1.95 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling