О. Д. Рахимов, О. М. Турғунов, Қ. О. Мустафаев, Ҳ. Ж. Рўзиев

Аралашган модел. Ушбу модел масофавий ва кундузги таълим турларини 
интеграциялаштириш учун яратилади. Талабалар ўқув курснинг бир кисмини кундузги, 
бошқа қисмини эса масофадан ўқийди. Шу билан бирга бу таълим турига виртуал семинар, 
презентациялар ва маърузалар ўтказиш ҳам киради. Бу моделга мисол қилиб Янги 
Зеландиядаги Массей Университетининг (http://www.massey.ac.nz) таълим шаклини 
келтириш мумкин.
МТ курси
Электрон адабиётлар
МТ курси
Электрон адабиётлар
Талабаларнинг
шахсий ҳужжатлари
Талабаларнинг
шахсий ҳужжатлари
Телеконфренция
Телеконфренция
Ў ув жараёни
хужжатлари
Ў ув жараёни
хужжатлари
Жорий элонлар
Жорий элонлар
Чатлар
Чатлар
Веб-квест, веб-сайтлар
Веб-квест, веб-сайтлар
Талаба билан биргаликдаги
фаолият
Талаба билан биргаликдаги
фаолият
Назорат топштрт лар
тестлар
Назорат топштрт лар
тестлар
Топшири лар
(шахсий, 
гурухий)
Топшири лар
(шахсий, 
гурухий)
Амалий ва лаборатория
ишлари
Амалий ва лаборатория
ишлари
Ахборот
маълумотлар
Ахборот
маълумотлар
МТ ха ида
умумий таълимот
МТ ха ида
умумий таълимот
Масофавий таълим модели
 

---

66 
9-Расм. Масофавий таълим модели 
Масофавий
таълим модули
ула
й
те
зл
ик
да
ул
ай
ва
т
улай жой
Ўқувчи-талаба
Ў итувчи
Ў увни
ташкилотчиси
МТ
администратори
Масофавий
таълим
тузилиши
10-Расм. Масофавий таълим модели 
 
Консорциум. Ушбу модел иккита университетни бир-бири билан бирлашишни талаб 
қилади. Ушбу муассасалардан бири ўқув курсларни ташкил этишни таъминласа, икинчиси 
эса уларни тасдиқлаб, ўқув курсларига талабаларни таъминлайди. Шу билан бирга бу 
жараёнда фақат университетлар эмас, балки битта кафедра, ўқув маркази ёки университет 
ўрнида таълим соҳасидаги бошқа муассасалар ҳам қатнашиши мумкин. Ушбу моделда ўқув 
курсларини доимий равишда назорат қилиш ва муаллифлик ҳуқуқларини текшириш зарур 
бўлади. Бу моделга мисол қилиб Канададаги очиқ ўқув Агентлигидаги (http://www.ola.bc.ca) 
таълимни олиш мумкин. 
Франчайзинг. Ушбу модел иккита университет бир-бири билан ўзлари яратган ўқув 
курслар билан алмашишади. Масофавий таълим сохасида етакчи бўлган ўқув муассаса бу 
соҳада илк қадам қўядиган муассасага ўзининг ўқув курсларни тақдим қилади. Ушбу 
моделда иккала муассаса талабалари бир хил таълим ва дипломлар олишади. Бу моделга 
Очиқ Университет Бизнес мактаби билан Шарқий Европа Университетлари ҳамкорлигини 
мисол қилиш мумкин. 
Валидация. Ушбу модел университет ва унинг филиаллари билан бўлган муносабатларга 
ўхшаш. Бу моделда битта университет ўқув курс ва дипломларни кафолатласа, қолган бир 
нечта университетлар талабаларни таъминлайди. 
Узоқлашган аудиториялар. Ушбу моделда информацион ва коммуникацион 
имкониятлардан кенг фойдаланилади. Битта ўқув муассасада бўлиб ўтган ўқув курслар 
видеоконференциялар, радиотрансляциялар ва телекомунакацион каналлар орқали синхрон 
телекўрсатувлар кўринишида бошқа аудиторияларга узатилади. Бу моделни аралашган 
модел билан фарқи шундаки, унда талабалар кундузги таълимда қатнашмайди. Бу моделга 
мисол қилиб АҚШнинг Висконсинг Университетидаги ва Хитойнинг марказий радио ва 
телевидение Университетидаги таълимни олиш мумкин. 
Лойиҳалар. Ушбу модел давлат ёки илмий изланиш мақсадидаги дастурларни бажариш 
учун яратилади. Асосий иш масофавий таълим мутахассислари ва педагоглар тўпланган 
илмий-методик марказда бажарилади. Ушбу моделда яратилган курслар аҳолининг катта 
қисмига намойиш қилиниб, ўз вазифасини бажаргандан кейин тўхтатилади. Бу моделга 
мисол қилиб Африка, Осиё ва Лотин Америкасидаги ривожланмаган мамлакатларда қишлоқ 
хўжалиги, солиқлар ва экология ҳақида ўтказиладиган ҳар хил ўқув курсларини келтириш 
мумкин.