О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

V I B O B . SU V V A S U V D A N F O Y D A L A N IS H
10-§. Suv resursi
Suv nima? Suv vodorod bilan kislorodning barqaror 
birikmasi b oiib, suvda vodorodning ulushi massa bo‘yicha 11,19 
%, kislorod esa 88,81 % ni tashkii etadi.
Oddiy sharoitda toza suv - bu rangsiz suyuqlik bo‘lib, hidsiz 
va ta’msizdir. Faqatgina 2 metrdan ortiq chuqurlikda u ko‘k 
rangga o‘tadi (2-rasm).
2
-rasm
Suvning ko‘rinishi
B ilib q o ‘ygan yaxshi!
Yer у uzida
97,5 % su v sh o 'rla n g a n (d en giz, okean lar, 
j 
s h o ‘r k o ‘llar va boshqalar). A tigi 
2 ,2 4 % su v ch u ch u k
j 
h isob lan ad i. C h u ch u k su v n in g katta ulu sh i A n ta rk tid a va 
G ren la n d iy a d a jo y la sh g a n . 
!
Ma’lumki. tirik organizmning fiziologik ehtiyojini laqat suv 
qondiradi. Kishilarning kundalik hayotini suvsiz tasavvur qilib 
bo‘lmaydi. Suv bo'lmasa, inson uch kundan ortiq yashay olmaydi. 
Suv - eng qimmatli tabiiy resurs. U hayotni tashkii qiluvchi
-5 1
-

---

EKOLOGIYA
moddalar almashinuvi jarayonida muhim rol o‘ynaydi. Suv sanoat 
va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida, maishiy turmushda katta 
ahamivatga ega. Suv yer yuzidagi modda va energiya aylanishida 
qatnashadi. Fotosintez jarayoni ham suv orqali kechadi: 
yorugM ik
6
S O
2+12
N 2Q -------------------------- — C 6H i20 6+ 6 0 2+ 6 H 20 ! (su v b u g ‘i)
674 kkal en erg iy a
0 ‘zbekiston Respublikasida mavjud chuchuk suvning 
taxminan 
92 % i qishloq xo‘jaligida, 6 % i sanoatda, 0,5 % i 
kommunal xo‘jalikda sarflansa, 
1,5 % i esa bo‘linib ketadi.
f Iozirgi paytda dunyodagi 50 dan ortiq mamlakatlarda 
chuchuk suv tanqisligi uchraydi. Belgiya, Angliya, Fransiya, 
Germaniya, Gollandiya, Daniya, Meksika, Yaponiya, Afrikaning 
bir qator mamlakatlari (Janubiy Afrika Respublikasi, Jazoir), 
Yaqin Sharq mamlakatlarida chuchuk suv tanqisligi sezilmoqda. 
Ma’lumotlarga qaraganda, rivojlangan mamlakatlarda shaharlar va 
aholi punktlarida suv sarfi 
jon boshiga sutkasiga 
150 litmi, 
Rossiyada 250 litmi tashkil qiladi. Toshkent shahrida jon boshiga 
sutkada maishiy xo‘jaliklar uchun 300 litrgacha suv sarflanadi. 
Ayniqsa, qishloq xo‘jaligi va sanoat tannoqlarida, boshqa 
sohalarga qaraganda ko‘proq suv ishlatiladi (6-shakllar).
- 5 2 -

---

6