О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

Savol va topshiriqiar
• 
1. Cho ‘llanishga. olib keladigan asosiy sabablar qaysilar?
2. Cho ‘llanishm keltirib chiqaradigan omillami ayting?
3. Tuproq eroziyasi nima?
4. Tuproq degumidlanishi nima?
5. О ‘simliklar degradatsiyasim tushuntiring?
6. Yaroqsiz yerlar sifatini qanday yaxshilash mumkin?
-
115
-

---

E K O LO G IY A
X III B O B. B A R Q A R O R R IV O JL A N ISH
22-§. Barqaror rivojlanish vazifalari
Barqaror rivojlanish g ‘oyasi umumjahon ahamiyatiga ega 
bo‘lib, buni faqat sayyoramiz miqyosidagina amalga oshirish 
mumkin. Jamiyat barqaror rivojlanishining aniq mezonlari 
insonlarga kelajakda hayot tarzini o ‘zgartirishga yordam beradi. 
Demak, kelajak avlodlaming ravnaqi yo‘lida, qisqa muddatli 
foydadan va shaxsiy manfaatdorlikdan voz kechish lozim boiadi.
Hozirgi 
davrda 
Barqaror 
rivojlanish 
Kontsepsiyasi 
iste’molchi 
talablarini 
qondirish 
uchun 
kam 
miqdordagi 
resurslardan foydalanishga, atrof-muhitga ko‘rsatilayotgan salbiy 
ta’simi kamaytirishga m o‘ljallangan uzluksiz jarayonni o ‘z ichiga 
oladi.
Asosiy maqsad - atrof-muhitni ifloslanishini oldini olishning 
eng yaxshi usuli - uning paydo bo‘lishiga y o i qo‘ymaslikdir. 
Shuning 
uchun 
ham, 
xom 
ashyo 
boyliklaridan oqilona 
foydalanish, elektr energiyasidan foydalanishni kamaytirish, ozon 
qatlamini buzuvchi kimyoviy moddalardan voz kechish ushbu 
dastuming asosiy vazifalari hisoblanadi. Bu maqsadlami amalga 
oshirishda quyidagilami hisobga olish kerak:
• Zararli chiqindilarning miqdorini 35 % ga, zaharli 
chiqindilaming atmosferaga chiqishini 60 % ga 
pasaytirish;
• Kanserogen 
moddalarning 
chiqishini 
96 
% 
ga 
kamaytirish;
• Yer usti va yer osti suvlarida zaharlovchi moddalami 
to ‘liq yo‘q qilish yoki ulami zararsizlantirish;
- П 6 -

---

EK O LO G IYA
• Polimerlar 
ishlab 
chiqarishda 
og‘ir 
metallardan 
foydalanishdan voz kechish;
• Plastik chiqindilarni yo‘qotishning yo‘llarini izlash;
• Ekologik xavfsizlik tizimlarini rejalashtirishda mahalliy 
jamoatchilikni jalb etish;
• Yovvoyi tabiatning yashash muhitini muhofaza qilish 
va undan oqilona foydalanishni ta’minlash;
• Xlor, ftorlardan foydalanishni to‘xtatish va uning 
o‘mini toidiruvchi xavfsiz moddalami topish va 
hokazolar.
Barqaror rivojlanish - insoniyatning kelajagini belgilab 
beradigan yagona taraqqiyot yo‘lidir. Bunda iqtisodiy, ijtimoiy va 
ekologik barqarorlik ko‘zda tutiladi.