O. Ismanova “ 2023 y O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

III.BOB. ENERGETIKA MANBALARINI SOLISHTIRIB, AFZAL MANBANI ANIQLASH.

3.1. Energetika manbalarini barcha xarakteristikalarini taqqoslash orqali ularni eng afzalini aniqlash.
Energiya manbalarini ichida, bizga yuqori sarmoya berayotgan energiya manbalarini alohida ajratib,ularni asosiy energetika manbalari deb ataymiz. Bularga Atom elektrostansiyasi (AES), Gidroelektrostansiya (GES), Issiqlik elektrostansiyasi (IES), Quyosh elektrostansiyasi (QES), SHamol elektrostansiyasi (SHES) kiradi. . Bu energetika manbalarining umumiy energiyadagi ulushi anchayin salmoqlidir. Shuningdek, bu turdagi energiya manba’laridan foydalanishda, ularga qo’yiladigan asosiy talablarni tahlillari asosida va farqlardagi keskinlikni yumshatish maqsadida biz zarur parametrlarni oltita shartli ko’rsatkichlar bilan baholab natijalarni quyidagi 1-jadvalda keltirdik.
Barcha turdagi elektr energiyasi manba’larini yaratilish zaminida yotgan birlamchi manba’lar
1-jadval

№	Asosiy energiya manbalari	Ishlatiladigan xom-ashyo	Qolgan zaxirasi (yil)	Umumiy energiyadagi ulushi (%)	Energiyaning birlamchi manbasi	F.I.K. (%)	Foydalanish muddati (yil)
1	Atom elektrostansiyasi (AES)	Uran, Plutoniy	3000	11	Yadro bo'linishidan chiqqan issiqlik	32-40	40-50
2	Shamol elektrostansiyasi (ShES)	shamol	Uzoq	3,1	shamolning kinetik energiyasi	45-48	20-25
3	Quyosh elektrostansiyasi (QES)	Quyosh nuri	Uzoq	1,9	quyosh nuri	15-18	25
4	Gidroelektrostansiya (GES)	suv	uzoq	17	daryo oqimi	85-90	100
5	Issiqlik elektrostansiyasi (IES)	ko'mir	270	39	yongan ko'mirdagi issiqlik	30	70

5	Issiqlik elektrostansiyasi (IES)	Gaz	70	22	yongan gazdagi issiqlik	25-35	70
		Neft	50	6	yongan neftdagi issiqlik	30-35	70

Barcha energiya manba’larini taqqoslash va ularning mamlakatimizdagi imkoniyatlarini baholab , ekologiya va salomatlikka zarari kata bo’lgan tabiiy qazilmali yonilg’i manba’lari foydalanmay, zangori energetika va yadro energetikasidan foydalanish eng optimal yo’l ekanini talabalarga turli innovatsion o’quv texnologiyalari yordamida yuqorida keltirilgan holatlarni va yangi avlod energetic qurilmalari ish tamoillarini namoyishli tarzda o’qitishni yo’lga qo’yish lozim.

1-jadval asosida asosiy energiya manbalari va ularning samaradorligi, afzalliklari va kamchiliklari, ekologik xavfsizliklari, barqaror energetik ta’minotda qay biri samaraliroq ekanligi tog’risidagi ma’lumotlar asosida talabalar ilmiy dunyoqarashlarini shakllantiradi va energetikaga oid ilmiy ma’lumotlarga ega bo’ladi.