O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Y etishtirish agrotexnikasi. 
N o ‘x at ekish uchun m axsus dala 
ajratilmaydi. Uni kelgusi yili makkajo‘xori, oqjo‘xori, kechki sabzavot

---

ekinlari ekiladigan yerga birinchi va o ‘sayotgan g ‘o ‘za orasi yoki 
g‘o ‘zapoya yigishtirib olingandan keyin o ‘miga ekish mumkin.
Yerni ishlash. 
N o‘xat ekish muddatiga qarab yer turli usulda ishlanadi. 
Agar u erta bahorda ekiladigan boisa, superfosfat solib, yerni 25-30 sm 
chuqurlikda shudgorlash zarur. Erta bahorda boronalash, so‘ngra no‘xat 
ekish oldidan agregat disklash bilan bir y o ia boronalash va mola bostirish 
lozim. Begona o'tlardan toza va yaxshi ishlangan yerlami ekish oldidan 
boronalash bilan cheklanish mumkin. N o‘xat ang‘izga ekiladigan boisa, 
ekin y ig ish tirib olingandan keyin dala sug‘oriladi. Keyin 25-30 sm 
chuqurlikda haydash bilan birga boronalanadi va m ola bostiriladi. 
So‘ngra yirik kesaklar disk, halqali kataklar bilan maydalanadi. G ‘o ‘za 
o'sayotgan davrda qator oralari kultivatsiya qilinadi. So‘ngra n o ‘xat 
ekiladi. N o ‘xat kech kuzda ekiladigan boisa, yer 25-30 sm chuqurlikda 
haydaladi. Sho‘r bosgan yerlarda n o ‘xat ekish uchun oldin yerning 
sho‘rini yuvish kerak boiadi.
0 ‘g‘itlash. N o ‘xat eng avval fosforli o ‘g‘itlarga ehtiyoj sezadi. Bu 
o ‘g ‘itlar yerni shudgorlash vaqtida yoki ekish oldidan superfosfat holida 
solinadi. Yerga fosfor gektariga 50-100 kg solinadi. N o‘xat o ‘z ildizidagi 
bo ‘g‘imak bakteriyalar faoliyati hisobiga azot bilan oziqlanadi. Biroq 
hali b o ‘g ‘im aklar rivojlanmagan dastlabki vaqtlarda azotli o ‘g ‘itga 
ehtiyoj sezadi. Shuning uchun no‘xat ekish oldidan har gektariga 20-30 
kg dan azotli o ‘g‘it solinadi. 0 ‘zbekistonda n o ‘xat azotli va fosforli 
o ‘g ‘itlarga nisbatan kaliyli o ‘g‘itga kam roq talabchan b o ia d i. Biroq 
kaliyli o ‘g‘itni gektariga 30-50 kg yerni shudgorlashdan oldin yoki ekish 
oldidan solish mumkin.
N o‘xat urugiarini nitragin bilan ishlash yaxshi natija beradi. Ayrim 
tajriba natijalariga ko‘ra, sug‘oriladigan yerlarda nitragin bilan ishlangan 
no'xatdan yerga o ‘g‘it solinmaganda 1,6 ga/s, fosfor solinganda 4,7 ga/ 
s qo‘shimcha hosil olingan. H ar gektariga ekiladigan uruqqa yarim litr 
nitragin sarflanadi. Shuncha nitragin ikki litr suvga aralashtiriladi. Urug‘ 
ekiladigan kuni dorilanadi. Quyosh nuri ta ’sirida bo‘g‘imak bakteriyalar 
nobud b o ia d i, shuning uchun urug‘ni soyada dorilash kerak. U rug‘ 
seyalkaning usti yopiladigan yashiklariga solib ekiladi.
N o ‘xat 0 ‘zbekistonning janubiy viloyatlarida yanvar-fevral boshida, 
qolgan viloyatlarida fevral va Xorazm viloyatida m artda ekiladi. Erta 
ekilgan no‘xat yozgi issiqqa qolmasdan gullab, hosili yetiladi. Yozgi issiq 
uning keraklicha changlanishiga to ‘sqinlik qiladi. N o ‘xat zam burug4

---

kasalliklari va zararkunandalardan kam zararlanadi. Y ozda ang‘izga 
ekishda iyulning ikkinchi yarmi-avgustning birinchi yarm ida ekkan 
m a’qul. N o ‘xat shu m uddatda ekilsa, h a ro rat va havo nam ligining 
yuqoriligi uning rivojlanishi uchun juda qulay keladi. N o ‘xati uchun 
no‘xatni sentabr oyi boshlarida ekish mumkin. Kech kuzgilari (pelyushka) 
oktabrning ikkinchi, uchinchi o ‘n kunligida yoki noyabr oyi boshlarida 
ekiladi. Bu eng qulay m uddat hisoblanadi. N o ‘xat erta kuzda ekilsa, 
sovuqqa chidamliligi keskin pasayadi, sovuq boshlanguncha shonalay 
va gullay boshlaydi, so‘«g qurib qoladi.
Don, yashil massa olish va ko‘kat o ‘g‘it sifatida foydalanish uchun 
no‘xat SZT-47, SD-24, SUB-48 rusumli va boshqa mashinalarda ekiladi. 
Ekish m e’yori gektariga 1-1,2 mln. don. Yazn hisobidagi m e’yori 250- 
300 kg/ga va 120-150 kg/ga. N o‘xat urug‘i yuzasi qurib qoladigan yengil 
tuproqli yerlarda 5-7 sm, og‘ir tuproqli yerlarda 4-5 sm chuqurlikda 
ekiladi.