Burchoq
1,350
Vika
1,350
Loviya
1,320
Kungaboqar
0,937
Maxsar
0,985j
Nasha
0,927
Kanakunjut
0,920
5.6. Don naturasining hajmiy og‘irligini aniqlash
D on naturasi qanday b o ‘lmasin biror xajmdagi donning og‘irligidir.
U b a ’zan donning hajmiy vazni deb ham ataladi. D onda odatda ancha
yengil b o ‘ladigan h ar xil aralashm alarning
uchrashi uning sifatini va
shu bilan birga naturasini pasaytirib yuboradi. D onning namligi yuqori
b o ‘lsa ham n aturasi pasayib ketadi. D em ak,
donning n atu rasi uning
um umiy sifatini bildiradi. O datda donning naturasi yuqori b o ‘lsa, uning
sifati ham yuqori b o ‘ladi. Biroq b a ’zan donning n aturasi yuqori b o ‘lgani
holda, sifati pasayib ketishi ham m um kin. D onga m ayda yoki siniq donlar,
har xil mayda, og‘ir, asosan anorganik aralashm alar q o ‘shilib qolganda,
shunday ahvol ro ‘y beradi. Bu aralashm alar donlar o ‘rtasiga joylashib
olib, ularn ing n atu rasin i oshiradi. Shu sab abd an
donning naturasini
aniqlash bilan bir vaq tda uni sirtdan yaxshilab tekshirib, q o ‘shim cha
tavsif berish kerak b o ‘ladi.
D onning naturasi purka deb ataladigan alohida g‘alla tarozilarida
aniqlanadi. P u rk a la r xilm a-xil b o ‘ladi. K o ‘p ro q
m etrik p u rk ala rd a n
foydalaniladi.
M e trik p u rk a d o n n in g gram m m iq d o rin i 1 1 h ajm d a ifodalaydi.
Bunday purkalar 1 litrli va 20 litrli b o ‘ladi. 1 litrli purka k o ‘p ishlatiladi.
Bu purka quyidagicha tuzilgan. Tarozi bilan 3 ta nay b o ‘ladi. Hajm i 1 1
ga teng A nay don tortsa, В va V naylar donni tortishga tayyorlaydi. A
nay uzun, ustki qismida
pichoq solinadigan kertigi, tubida havo chiqib
ketishi uchun teshiklar (J) q o ‘yilgan g‘alviri bor.
Bundan tashqari, shu
nayga bemalol sig‘adigan og‘ir doira shaklidagi posongi (D) b o ‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
