O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

29-rasm. Yasmiq.
l,2-o ‘simlik rivojlangan unib chiqish va gullash bosqichida;
3-poyasining qismi; 4-gul; 5,6-mevalar (a) va mayda urug ‘li va yirik 
urug 'li yasmiq urug ‘lari
yirik. Mayda donli yasmiqning bo‘yi past, barglari mayda, odatdagidek 
tuxum sim on c h o ‘ziqsim on emas, balki chiziq yoki nashtarsim on. 
Dukkaklari ham mayda qavariq, o ‘tmas qirrali.
1950-1955-yillargacha 0 ‘rta Osiyoning turli tumanlarida yasmiq oziq- 
ovqat m aqsadlari uchun k o ‘p ekilgan. H osildorligi n isb atan past 
boiganligi uchun keyingi yillarda mamlakatimizda uning maydoni 
kamayib ketdi.
Biologik xususiyatlari. Yasmiqning issiqqa talabchanligi o ‘rtacha о ‘sib 
rivojlanishi uchun 1500-1800°C d araja h a ro ra t talab qiladi. 0 ‘sib 
chiqayotganda k o ‘k no‘xatga qaraganda k o ‘proq issiqlik talab qiladi. 
Maysalari 4-5°C da unib chiqadi. Havo haroratiga qarab unib chiqquncha 
8-12 kun vaqt ketadi. Nihollarning muqobil o ‘sish harorati 23-25°C

---

hisoblanadi. M aysalari qisqa m uddatli sovuqlarga chidamli. K atta 
o‘simliklari sovuqda. Hatto harorat -8°C b oiganda ham zararlanmaydi.
Yorug‘likka talabi. Y asm iq qisqa kun va uzun k un o ‘sim ligi 
hisoblanadi. Ekin maydonlari shimoldan janubga qarab borgani sari o ‘suv 
davri qisqarib boradi. Yasmiq namga talabchan o ‘simlik. Ayniqsa, o ‘sa 
boshlaganda, unganda hamda gullash paytida yasmiq o ‘zining og‘irligiga 
qaraganda 120 foiz suvni o ‘zlashtirib oladi. Yasmiqning ildizi yerning 
eng pastki qismlaridagi namlikni ham o ‘zlashtirib olish xususiyatiga ega. 
K atta u r u g ii yasmiq m ayda u ru g iig a qarag an d a q u rg ‘oqchilikka 
chidamliroq. Dukkakning to iish va pishish davrida garmselning boiishi 
hosildorlikni keskin pasaytiradi. Uzoq vaqt qurg‘oqchilik b o iib , keyin 
yom gir yog‘sa, o'simlik qaytadan gullab hosilga kiradi.
Yasmiq tuproqqa talabchan o‘simlikdir. Unumdorligi yuqori, qora va 
yengil,' soz tu p ro q d a yaxshi hosil beradi. Y asm iq qum oq va o g ‘ir 
tuproqlarda yaxshi hosil bermaydi. 0 ‘suv davrining boshida sust o ‘sganligi 
uchun begona o ‘tlardan toza dala boiishi kerak. Aks holda begona o ‘tlar 
yasmiqni siyraklatib qo‘yadi. Me’yorida o ‘sib rivojlanishi uchun tuproqda 
mineral va organik moddalar miqdori yetarli boiishi zarur. Ayniqsa, kaliy 
va fosforga talabchan. 0 ‘tloqi bo‘z tuproqlarda juda ko‘p poya hosil qilib, 
u ru g ‘ kam beradi. D em ak, bu tu p ro q la r yasm iq uchun yaroqsiz 
hisoblanadi. 0 ‘suv davri 70-105 kun. 0 ‘zidan changlanadi. Yasmiqning 
urugiari unuvchanligini tez yo‘qotadi. Yasmiqning urugiari o ‘n va undan 
ko‘proq yildan keyin ham ekilsa, unib chiqadi.