O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Urug‘Iikka bo‘lgan talab va davlat andozasi. Ekish uchun ishlatiladigan 
urug‘, u ru g iik sifati belgilari bo‘yicha davlat andozasiga javob berishi 
lozim. U rug‘ning sifati quyidagi ko‘rsatkichlar: tozaligi, unib chiqish 
darajasi energiyasi, unib chiqish kuchi va hayotchanligi, 1000 ta donning 
ogirligi va zararkunanda va kasalliklar bilan zararlanishi aniqlanadi.
Urug'ning tozaligi deb, asosiy ekin urug‘idagi sogiom yaroqli u ru g iar 
miqdoriga (foiziga) aytiladi.
Urug‘ning unib chiqish darajasi laboratoriyada undirish y o ii bilan 
aniqlanadi. U rug‘ning unib chiqish darajasi deb, har bir o‘simlik uchun 
belgilangan muddat (7-8 sutka) olingan namunadan unib chiqqan u ru g iar 
soniga aytiladi.
U rug'ning unib chiqish energiyasi deb qisqa m uddat (3-4 sutkada) 
normal unib chiqqan u ru g ia r soniga aytiladi.
U rug‘ning o ‘sish kuchi m a’lum qum yoki tuproq qalinligini (3-5 
sm) urug1 o ‘simtasi yorib chiqish qobiliyatidir. Urug‘ning unib chiqish 
kuchi 10 sutkada tu p ro q qalinligini yorib chiqqan s o g io m u ru g ‘ 
o‘simtalarining og‘irligi bilan (100 ta o ‘simta hisobida) oichanadi.
Urug‘ning hayotchanligi, u ru g iik partiyasidagi tirik u ru g iarg a (foiz) 
aytiladi.
Quruq holatda 1000 ta donning gramm hisobidagi vazniga konditsion 
namlik hisoblanadi.
U ru g iik n i ekish uchun yaroqliligi b ir p artiy ad ag i asosiy ekin 
urugining unib chiqish xususiyatiga ega b o ig a n toza u rug iarg a bogiiq.
K o‘pchilik don ekinlari uchun o ‘rtacha namuna miqdori 1000 gramm 
mayda u ru g ia r uchun 100 g deb olinadi. 0 ‘rtacha namunasidan uchta 
olinadi. Birinchi nam una urug‘ning tozaligini unib chiqish darajasi va 
kuchi, hayotchanligi va 1000 ta u ru g ‘ning vaznini aniqlash uchun 
ishlatiladi. Ikkinchi urug‘ namunasidan esa urug‘ning namligi va ombor 
zararkunandalari bilan zararlanishi aniqlanadi. Bu urug‘ namunasi toza 
q u ru q shisha idishga solinib, s o ‘r g ‘ich b ilan m ah k am lab yorliq 
yopishtirilib q o ‘yiladi. U chinchi u ru g 1 nam unasi kasalliklar bilan 
zararlanishini aniqlash uchun ishlatiladi va bu namuna qog‘oz xaltaga 
solinadi.
Bug‘doy, javdar, arpa, suli, z ig ir u ru g iari uch sinfga, makkajo'xori, 
marjumak, tariq, no‘xat, kungaboqar, qandlavlagi, ko‘p yillik o ‘tlar urug‘i 
ikki sinfga b o iin a d i. M axsus u ru g ‘chilik x o ‘ja lik la rid a u r u g iik
maydonlarida 1-sinf, ayrim hollarda 2-sinf u ru g iari ekilishi mumkin.

---

Qishloq xo‘jalik ekinlari urug‘ining u ru g iik sifatiga laboratoriyada 
o ‘tkazilgan analiz asosida davlat urug‘chilik inspeksiyalari tomonidan 
hujjat beriladi.
L abo rato riy a analizlarining natijasiga q arab u ru g iik n in g sifati 
bo‘yicha «konditsiya» urug‘ guvohnomasi» yoki «analiz riatijalari» degan 
hujrjatlar beriladi. Guvohnoma u ru g iik sifati bo‘yicha standartga javob 
bergan urug‘ partiyalariga beriladi.