in s o n n in g o 'z niyatlari bilan harakatlari ro'yobga ch iq ish ig a
m as’uliyat yoki javobgarlik tu yg'u si kechishi bilan iz c h illik
kasb etadi.
Y uqoridagi m u lohazalarn i yanada jid d iyroq a n g la sh
u ch u n p sixologiya olam id agi ba'zi hodisalarga m urojaat
qilish maqsadga muvofiqdir. H ozirgi davrda p sixologiya fani
nam oyandalarini keskin ikki qutbga ajratgan h o ld a ta h lil va
talqin qilishning umri tugadi, lekin bu g loyalar, n a zariy a-
lar o ‘rtasida q a ra m a -q a rsh ilik la r m avjud e m a s , d e g a n
iborani fan olam idan siqib chiqarilishi degani em a s, albatta.
Iroda erkinligi p sixologiyada g ‘oyat bahsli m u a m m o sa n a -
ladi, ch u n o n ch i ushbu nazariya tarafdorlarining fik rich a ,
in so n to m o n id a n am alga o sh irilad igan ruhiy h arakatlar
b iron-bir sababiy b o g ‘liqlikka ega em as, ular a v to n o m d ir,
am m o bular o ‘z xoh ish larid an boshqa h ech bir narsaga
b o ly su n m a y d ila r. K o ‘rin ib tu rib d ik i, iro d a v iy erkin lik
sh axsdan tashqari hukm surishi, u boshqa ruhiy hoiatlar,
h od isalar, v oq elik lar b ilan g o ‘yoki sababiy b o g ‘lanishga
ega em asdir. Insonning ijtimoiy-tarixiiy taraqqiyoti davridagi
barcha harakatlari t o ‘la anglangan yoki yetarli anglanm agan
ek a n ligid an q at’i n azar ular obyektiv ravishda psixikaning
b osh q a shakllari bilan izch il bog‘lanishda b o ‘lgan. Shu bois
sh axsn in g irodaviy harakatlari nim a uchun aynan shunday
am alga oshirilganligini aniqlash darajasi yuqori b o ‘lm asa-
d a, lekin biz uiarni tushuntirib berish im koniyatiga egam iz.
Ilm iy m a ’lum otlarga qaraganda, shaxsning irodaviy harakati
Download Do'stlaringiz bilan baham: |
