n a m o y o n qilish va m a ’n aviy-axloqiy qadriyatini ro‘yobga
c h iq a r is h g a y o r d a m b e r a d ig a n q arorga k e lis h b ila n
u y g ‘unlashadi. S h u n in g uchun bunday irodaviy harakat-
larni am alga oshirish jarayonida shaxs ongli harakat qiluvchi
subyekt sifatida ham da ularning kashfiyotchisi va ayni paytda
ijrochisi b o ‘lib ham ishtirok etadi. Mazkur holatda shaxs
o 'z id a t o ‘kis m ujassam langan qarashlari tizim iga (dinam ik
ste reo tip ig a ), iy m o n - e ’tiq od iga, ishon ch va d un yoq ara-
sh iga, qadriyatiga, h a y o tiy m unosabatlar m ajm uasiga, aql-
zakovatiga, m a'naviyatiga asoslangan holda ongli y o ‘l tutadi.
S h a x sn in g hayot y o l lid a qadriy xususiyat kasb etu vch i
javobgarlik hissi irodaviy harakatlarni tatbiq qilishda uning
m iy a sid a m u jassam lash gan b o ‘ladi. A n g la n g a n barcha
ijtim o iy - psixologik shartlangan fazilatlar (qarash, e ’tiq od,
qadriyat, m a’naviyat va hokazolar) so g ‘lom fikr, yuksak
tu yg'u hissiyot tariqasida faollashadi, m ustahkam lanadi.
S h u n in gd ek , b ah olash , qarorga kelish, tanlash, ijro etish
jarayonlariga ta’sir q ilib , um um iy hamkorlik tizim id a o ‘z
izini qoldiradi. Javobgarlik hissi shaxs m a’naviyati, ruhiyati,
qadriyati n am oyon b o ‘lish i, kechishi, takom illashish b os-
q ich larin in g b osh q aru vch isi, ongli turtkisi, sifatini oshiruv-
c h isi funksiyasini bajaradi.
Insoniyat ijtim oiy-tarixiy taraqqiyoti yirik n am oyan -
d alarinin g ijodiy faoliyatiga tegishli m a’lum otlar, qarorga
kelish nam unalari u larn in g ijtim oiy-psixologik qiyofalarini
aks ettirish im konini beradi. M asalan, buyuk sarkarda Am ir
T e m u r K o ‘ragon iynin g „K uch adolatdadir“ degan hik-
Download
Do'stlaringiz bilan baham: |
